E-Księgarnia
Premier Mateusz Morawiecki zaprosił zagranicznych korespondentów na wizytę w Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej. Towarzyszy mu wiceprezes IPN dr Mateusz Szpytma, inicjator, współtwórca i pierwszy szef Muzeum Polaków Ratujących Żydów, krewny rodziny Ulmów.
Premier Mateusz Morawiecki po południu złożył kwiaty pod pomnikiem Pamięci Żydów Ofiar Zagłady i Nieznanych Polaków zamordowanych za niesioną im pomoc. Wcześniej premier, w asyście harcerzy, złożył kwiaty na grobie rodziny Ulmów.
Wiceprezes IPN dr Mateusz Szpytma od lat stara się o upamiętnianie ofiar zbrodni w Markowej, dokonanej przez Niemców 24 marca 1944 roku. Tego dnia niemiecka żandarmeria okrążyła dom Ulmów, w którym ukrywało się ośmioro Żydów z rodzin Didnerów, Grünfeldów i Goldmanów. Wszyscy zostali zamordowani, a taki sam los spotkał ich dobroczyńców. Z rąk Niemców zginęli Józef i Wiktoria (była w zaawansowanej ciąży) Ulmowie oraz sześcioro ich dzieci – najstarsze z nich miało 8 lat, najmłodsze – zaledwie półtora roku.
Izraelski Instytut Pamięci Yad Vashem przyznał rodzinie Ulmów pośmiertnie tytuł Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. W liczącej ok. 4,5 tys. mieszkańców Markowej nie byli oni jedyną rodziną, która ukrywała Żydów.
Współpomysłodawcami muzeum są dr Mateusz Szpytma i Bogdan Romaniuk. Na wystawie prezentowane są m.in. zdjęcia wykonane przez Józefa Ulmę, przedstawiające Markową i jej mieszkańców w okresie przedwojennym i podczas II wojny światowej. Ponadto prezentowane są historie Polaków, którzy w czasie II wojny światowej udzielali pomocy Żydom. Wystawione eksponaty prezentują relacje polsko-żydowskie przed wojną, w trakcie okupacji, a także stosunki powojenne. Wsparcie merytoryczne wystawy stałej w muzeum zapewniły m.in. Odziały IPN w Krakowie i Rzeszowie, a opracowania ekspozycji podjęli się dr hab. Elżbieta Rączy i dr Mateusz Szpytma, przy współpracy Komisji Programowej oraz Bożeny Knotz-Bedy, Karoliny Ożóg oraz Wita Karola Wojtowicza.
Krakowski oddział Instytutu Pamięci Narodowej i Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego w 2016 r. zaprezentowały wystawę czasową pt. „Samarytanie z Markowej”. Była pokazywana w wielu miejscach w Polsce i za granicą. W grudniu 2017 r. z ekspozycją zapoznali się mieszkańcy Kalkuty.
Najnowszym sukcesem Muzeum w Markowej jest decyzja ministra kultury i dziedzictwa narodowego o utworzeniu jego filii w Nowym Jorku. „To znakomita wiadomość. Powstanie takiej placówki w »stolicy świata« może być przełomem w walce o pokazanie za granicą wkładu Polski w zwycięstwo nad niemieckim nazizmem. Stwarza szansę, by przedstawić realia niemieckiej okupacji. Zwłaszcza za oceanem obraz Polski podczas II wojny światowej jest bardzo zniekształcony. Możemy to zmienić, pokazując »Żegotę«, Irenę Sendlerową, Jana Karskiego, Witolda Pileckiego oraz tych, którzy jak Ulmowie oddali życie za ratowanie Żydów” – mówił w „Biuletynie IPN” dr Mateusz Szpytma.
Zobacz także: