E-Księgarnia
2 czerwca 2023 r. na terenie Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL przy ul. Rakowieckiej 37 w Warszawie odbyła się uroczystość wręczenia Krzyży Wolności i Solidarności działaczom opozycji niepodległościowej z lat 1956–1989. Aktu dekoracji w imieniu Prezydenta RP dokonał zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, dr Mateusz Szpytma.
Choć od wielu lat dekoruję w imieniu pana prezydenta Krzyżami Wolności i Solidarności, to po raz pierwszy czynię to w tym miejscu, w Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL. To więzienie zbudowały władze zaborcze, byli tu więźniowie caratu. W czasie wojny, podczas Powstania Warszawskiego, Niemcy popełnili tu liczne zbrodnie. To także miejsce męczeństwa bohaterów narodowych. Tu więziony był m.in. Witold Pilecki i Łukasz Ciepliński. Stalinizm skończył się w 1956 r., ale później nadal byli tu więzieni ci, którzy sprzeciwiali się komunistycznemu systemowi
– mówił w czasie uroczystości dr Szpytma.
W latach 80. byli tu więzieni działacze Solidarności, Niezależnego Zrzeszenia Studentów, Solidarności Walczącej, Konfederacji Polski Niepodległej, Solidarności Rolników Indywidualnych oraz innych organizacji podziemnych. Dziś osoby należące do tych organizacji są właśnie w tym symbolicznym miejscu odznaczone
–dodał zastępca prezesa IPN.
Do uczestników uroczystości kilka słów skreślił także premier Mateusz Morawiecki. W jego imieniu list odczytał Jan Dziedziczak, Pełnomocnik Rządu ds. Polonii i Polaków za Granicą i sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.
Wielu z nas pamięta wciąż czasy PRL, gdy państwo polskie miało fasadowy charakter, a wolna Rzeczpospolita pozostawała jedynie w sferze marzeń. Na naszych oczach dokonał się przełom: Polska zrzuciła pęta komunistycznego zniewolenia. Dziś jesteśmy w pełni niepodległym krajem, który z nadzieją spogląda w przyszłość. Ten przełom nie dokonałby się jednak bez wielkiego wysiłku i poświęcenia konkretnych ludzi – tych, którym zawsze zależało na suwerennym bycie ojczyzny. Nie poddawali się nawet wtedy, gdy innych opanowywał strach, marazm i pesymizm. Przez lata angażowali się w działania konspiracyjne, nie tracąc nigdy z oczu wymarzonego celu. Jesteśmy im wdzięczni za determinację w walce. To dzięki nim możemy się cieszyć wolnością
– napisał premier Morawiecki.
Głos zabrał także dyrektor muzeum, dr hab. Filip Musiał, który zwrócił uwagę na symbolikę miejsca, w którym odbyła się uroczystość:
To miejsce było kiedyś więzieniem Urzędu Bezpieczeństwa, a później - Służby Bezpieczeństwa. Dziś to Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL. Cieszymy się, że to właśnie tu może odbyć się ta uroczystość. To symbolizuje przezwyciężenie systemu zła. W miejscu, w którym kiedyś więziono działaczy opozycji, dziś ci sami działacze odbierają odznaczenia państwowe
– mówił.
Krzyżem Wolności i Solidarności zostali odznaczeni:
- Tadeusz Antoni ADAMSKI
- Marek Cezary BREJNAK
- Dariusz Zbigniew CHERUBIN
- Tomasz Stanisław DANGEL
- Waldemar GNIADEK
- Tomasz Cyryl JAKUBIAK
- Barbara Alicja KARCZEWSKA
- Wawrzyniec Norbert KAZNOWSKI
- Wacław Waldemar KOZIAREK
- Zofia Helena KRAWCZYK
- Wojciech Edmund KWAŚNIEWSKI
- Wojciech Adam LEWICKI
- Mirosław Maciej MALINOWSKI
- Piotr Tadeusz MIERZEJEWSKI
- Witold MISSALA
- Ryszard Maria MORAWIECKI
- Tomasz Grzegorz MORAWSKI
- Janusz Stanisław SIEWIERSKI
- Grażyna Stanisława SZYMAŃCZUK
- Władysław Antoni TERLECKI
- Juliusz Jan WRZOS
- Wojciech Obernikowicz – pośmiertnie.
Organizatorzy: Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL oraz Instytut Pamięci Narodowej.
* * *
Krzyż Wolności i Solidarności został ustanowiony przez Sejm 5 sierpnia 2010 roku. Po raz pierwszy przyznano go w czerwcu 2011 roku, przy okazji obchodów 35. rocznicy protestów społecznych w Radomiu. Krzyż nadawany jest przez Prezydenta RP, na wniosek prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, działaczom opozycji wobec dyktatury komunistycznej, za działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowanie praw człowieka w PRL. Pierwowzorem Krzyża Wolności i Solidarności jest Krzyż Niepodległości z II RP.