Zbrodnia Wołyńska – antypolska czystka etniczna przeprowadzona przez nacjonalistów ukraińskich, mająca charakter ludobójstwa. Objęła nie tylko Wołyń, ale również województwa lwowskie, tarnopolskie i stanisławowskie – czyli Galicję Wschodnią, a nawet część województw graniczących z Wołyniem: Lubelszczyzny (od zachodu) i Polesia (od północy). Czas trwania Zbrodni Wołyńskiej to lata 1943–1945. Sprawcy Zbrodni Wołyńskiej – Organizacja Nacjonalistów Ukraińskich frakcja Stepana Bandery (OUN-B) oraz jej zbrojne ramię Ukraińska Armia Powstańcza (UPA) we własnych dokumentach planową eksterminację ludności polskiej określali mianem „akcji antypolskiej”.
Instytut Pamięci Narodowej od lat prowadzi badania naukowe, realizuje prace poszukiwawcze i działania upamiętniające w kontekście ludobójstwa na Wołyniu.
Centrala IPN
- 9 lipca 2022, Ostrówki, Zasmyki (Ukraina) – udział delegacji IPN w uroczystości upamiętniającej Ofiary Ludobójstwa Wołyńskiego na cmentarzu w Ostrówkach i Zasmykach
- 10 lipca 2022, Łuck, Kisielin, Pawliwka/Poryck (Ukraina) – udział delegacji IPN w uroczystej mszy świętej w katedrze w Łucku, następnie złożenie kwiatów i zapalenie zniczy na cmentarzach i pod pomnikami polskich ofiar OUN-UPA w Kisielinie i Pawliwce (Porycku)
- 11 lipca 2022, Warszawa – centralne uroczystości Narodowego Dnia Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej Polskiej
Oddział IPN w Gdańsku
- 10 lipca 2022, Gdańsk – dyskusja online Genocidium Atrox. O ludobójstwie na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej – rozmowę z Ewą Siemaszko, badaczką relacji polsko-ukraińskich w czasie II wojny światowej, prowadzą dr Joanna Karbarz-Wilińska i Bartosz Januszewski. Transmisja na IPNtv o godz. 20.15
- 11 lipca 2022, Gdańsk – uroczystości rocznicowe: godz. 15.00 – msza święta w bazylice św. Brygidy, godz. 15.45 złożenie kwiatów pod Pomnikiem Pamięci Ofiar Eksterminacji Ludności Polskiej na Wołyniu. Dystrybucja materiałów edukacyjnych
- 11 lipca 2022, Grudziądz, Malbork, Prabuty, Zielonka Pasłęcka – złożenie kwiatów pod tablicą upamiętniającą ofiary zbrodni wołyńskiej. We wszystkich miejscach zamontowano tablicę edukacyjną Genocidium Atrox. Dodatkowo rozdamy broszurę OIPN Gdańsk: Wołyń 1943. Ludobójstwo Polaków na Wołyniu 1939-1945. Świadectwa
Oddział IPN w Katowicach
- 11 lipca 2022, Katowice – złożenie kwiatów pod tablicą pamiątkową znajdującą się na ścianie kaplicy na cmentarzu przy ul. Sienkiewicza
Oddział IPN w Krakowie
- 11 lipca 2022, Kraków – uroczystości rocznicowe: godz. 9.30 – msza święta w kościele karmelitów bosych pw. Niepokalanego Poczęcia NMP, godz. 11.00 – uroczystości na Cmentarzu Rakowickim upamiętniające ofiary ukraińskich nacjonalistów z terenów Wołynia, Małopolski Wschodniej i Podola
- 11 lipca 2022, Kraków – spot rocznicowy: 79. rocznica Zbrodni Wołyńskiej prezentowany na wyświetlaczach w pojazdach komunikacji miejskiej w Krakowie. Prezentacja kilku grafik z archiwalnymi zdjęciami i krótkimi tekstami edukacyjnymi
Oddział IPN w Lublinie
- 11 lipca 2022, Lublin – udział w obchodach rocznicowych: godz. 9.00 – msza święta w kościele garnizonowym pw. Niepokalanego Poczęcia NMP , godz. 10.00 uroczystości pod pomnikiem Ofiar Wołynia
- 11 lipca 2022, Lublin – prezentacja wystawy Sąsiedzka krew. Ludobójstwo wołyńsko-galicyjskie 1943–1945 przed siedzibą OIPN Lublin
Oddział IPN w Łodzi
- 11 lipca 2022, Łódź – złożenie kwiatów w miejscach pamięci na terenie Łodzi (tablice zawieszone na kościele Zesłania Ducha Świętego i kościele Miłosierdzia Bożego)
Oddział IPN w Rzeszowie
- 9 lipca 2022, Kędzierzyn- Koźle – referat Artura Brożyka Jurko Tiutiunnyk a pojedynek wywiadów sowieckiego i polskiego podczas konferencji naukowej, organizowanej przez Stowarzyszenie Kresowian i Starostwo Powiatowe w Kędzierzynie Koźlu
- 10-11 lipca 2022, Brzozów, Lubaczów – akcja 11 lipca Zapal Znicz Pamięci – pracownicy IPN Rzeszów, harcerze z Hufca ZHP w Lubaczowie, strzelcy z Jednostki Strzeleckiej 2033 im. gen. bryg. Józefa Kustronia oraz członkowie Oddziału Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich w Lubaczowie zapalą znicze na grobach ofiar nacjonalistów ukraińskich. W Brzozowie znicze zapalą strzelcy z Jednostki Strzeleckiej 2222.
- 11 lipca 2022, Tarnobrzeg – wykład Ideologia ukraińskiego nacjonalizmu-geneza, zbrodnie i następstwa podczas uroczystości organizowanej przez Towarzystwo Miłośników Lwowa i Kresów Południowo Wschodnich (kub w Tarnobrzegu)
- 12 lipca 2022, Żurawica – wykład Zbrodnia Wołyńska dla żołnierzy 1. batalionu czołgów w Żurawicy
Oddział IPN w Szczecinie
- 11 lipca 2022, Szczecin – współorganizacja oficjalnych miejskich obchodów Narodowego Dnia Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej Polskiej na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie