E-Księgarnia
Problematyka szeroko rozumianych stosunków polsko-żydowskich w dobie nowożytnej i najnowszej budzi już od dawna niesłabnące zainteresowanie zarówno zawodowych historyków, jak i osób pasjonujących się przeszłością naszego kraju. Publikacjom opracowań naukowych, artykułów i edycjom źródeł o najróżniejszym charakterze, towarzyszą – często nacechowane silnymi emocjami – dyskusje, toczone nie tylko w uniwersyteckich aulach, ale także za pośrednictwem prasy, telewizji i Internetu. Szczególne miejsce w nich zajmują dwa tragiczne wydarzenia – masowy mord na żydowskich mieszkańcach Jedwabnego w 1941 r. i pogrom kielecki w roku 1946. Właśnie one stały się dla organizatorów i uczestników konferencji osnową, wokół której skupiały się tematy referatów i dyskusji panelowych. Wybitni specjaliści przedstawili swe ustalenia i opinie na temat losów polskich Żydów w pierwszych miesiącach po ataku Niemiec na Związek Sowiecki i w pierwszych latach rządów komunistów w powojennej Polsce. Wystąpienia dotyczyły zarówno obecnego stanu badań, jak i perspektyw związanych z możliwością przeprowadzenia kwerend w niewykorzystywanych dotychczas źródłach.
Ze względu na obostrzenia covidowe limit uczestników konferencji to 30 osób z zachowaniem zasad reżimu sanitarnego (bezpieczna odległość, maseczki, dezynfekcja).
PROGRAM KONFERENCJI
Przystanek Historia – Centrum Edukacyjne IPN im. Janusza Kurtyki
Warszawa, ul. Marszałkowska 21/25
6 lipca 2021 r. (wtorek)
9.00-9.20 Otwarcie konferencji, przywitanie gości
Referaty wprowadzające
- 9.20–9.40 – prof. Konrad Zieliński (UMCS/MGW), Obraz społeczno-demograficzny ludności żydowskiej w Polsce w przeddzień drugiej wojny światowej
- 9.40–10.00 – dr Alicja Gontarek (IPN/UMCS), Antysemityzm a piłsudczycy w II RP (1926–1935)
- 10.00–10.20 – dr Maciej Korkuć (IPN/AI), Przetrwać. Polacy, Żydzi, okupacje: 1939–1945
- 10.20–10.35 – dyskusja
10.35–10.55 – przerwa
Część I: Relacje polsko-żydowskie w latach 1939-1947. Przegląd i kierunki badań
- 10.55–11.15 – dr hab. Edyta Majcher-Ociesa (UJK), Stan badań nad relacjami polsko-żydowskimi w okresie dwudziestolecia międzywojennego
- 11.15–11.35 – prof. Elżbieta Rączy (IPN/UR), Kluczowe tendencje w badaniach polskich nad ratowaniem Żydów w czasie II wojny światowej
- 11.35–11.55 – prof. Marek Wierzbicki (IPN/KUL), Stan badań nad relacjami polsko-żydowskimi w okresie okupacji sowieckiej w latach 1939–1941
- 11.55–12.15 – prof. Andrzej Żbikowski (UW/ŻIH), Stan badań nad relacjami polsko-żydowskimi w okresie pierwszych lat powojennych
- 12.15–12.35 – dr Tomasz Domański (IPN), Baza źródłowa do badań nad relacjami polsko-żydowskimi na obszarze Generalnego Gubernatorstwa. Wybrane problemy
- 12.35–12.55 – dyskusja
12.55–13.55 przerwa obiadowa
Część II: W cieniu okupacji. Polacy i Żydzi na północno-wschodnich obszarach Polski
- 13.55–14.15 – dr hab. inż. Witold Mędykowski (AYV), Lato 1941 r. – zmiana okupanta na Kresach. Mechanizmy i zjawiska
- 14.15–14.35 – Paweł Kornacki (IPN), Jedwabne a inne zajścia i prowokacje antyżydowskie w Łomżyńskiem. Analiza porównawcza
14.35–15.00 przerwa
15.00–16.30 panel dyskusyjny: Jedwabne i inne pogromy na kresach północno-wschodnich
- prof. Andrzej Żbikowski (UW/ŻIH), prof. Dariusz Stola (PAN), dr hab. inż. Witold Mędykowski (AYV), dr Krzysztof Persak (PAN), Paweł Kornacki (IPN), prowadzenie: prof. Marek Wierzbicki (IPN/KUL)
- 16.30–17.15 – dyskusja
17.15–17.35 – przerwa
Część III: Władza i społeczeństwo w Polsce w latach 1944-1947
- 17.35–17.55 – prof. Janusz Wrona (UMCS), Przejęcie władzy przez komunistów i budowa fundamentów systemu politycznego
- 17.55–18.15 – dr Dominik Flisiak (IPN), Władze partyjno-państwowe wobec ruchu syjonistów-rewizjonistów
- 18.15–18.25 – dyskusja
7 lipca 2021 r. (środa)
9.00–10.30 panel dyskusyjny: Relacje polsko-żydowskie w latach 1944–1956.
- prof. Marcin Zaremba (PAN/UW), prof. Mirosław Szumiło (IPN/UMCS), dr Marcin Urynowicz (IPN), dr Martyna Grądzka-Rejak (IPN/MGW), prowadzenie: dr Aleksandra Namysło (IPN)
- 10.30–10.45 – dyskusja
10.45–11.05 – przerwa
Cześć IV: Pogrom w Kielcach i inne zajścia antyżydowskie w tuż powojennej Polsce. Kontekst społeczno-polityczny
11.05–12.35 panel dyskusyjny: Tło społeczno-polityczne pogromu w Kielcach i innych zajść antyżydowskich w tuż powojennej Polsce.
- dr Martyna Grądzka-Rejak (IPN/MGW), dr Roman Gieroń (IPN), Mateusz Lisak (IPN), prowadzenie: dr hab. Sebastian Piątkowski (IPN)
- 12.35–12.50 – dyskusja
12.50–13.10 – przerwa
- 13.10–13.30 – dr Roman Gieroń (IPN), Zajścia antyżydowskie 11–12 czerwca 1945 r. w Rzeszowie oraz 11 sierpnia 1945 r. w Krakowie. Próba porównania na podstawie akt spraw karnych
- 13.30–13.50 – dr Ryszard Śmietanka-Kruszelnicki (IPN), Pogrom w Kielcach 4 VII 1946 r. Między portretem społecznym a dynamiką zajść
- 13.50–14.05 – dyskusja
14.05–15.05 – przerwa
Cześć V Relacje polsko-żydowskie w latach 1947–1956
- 15.05–15.25 – prof. Grzegorz Berendt (UG/MIIWŚ), Od limitowanej autonomii do nominalnej samodzielności. O żydowskich instytucjach w Polsce Ludowej w latach 1944–1956
- 15.25–15.45 – dr Zbigniew Bereszyński, Relacje polsko-żydowskie a zmiany kadrowe w aparacie bezpieczeństwa na Dolnym Śląsku w latach 1955–1957 i w okresie późniejszym
- 15.45–16.05 – Mateusz Lisak (IPN), Relacje polsko-żydowskie w okresie powojennym w świetle historiografii zachodniej
- 16.05–16.20 – dyskusja
Zakończenie konferencji