E-KsięgarniaCzym jest tzw. dezubekizacja?
Dezubekizacja to proces obniżania świadczeń emerytalno-rentowych byłym funkcjonariuszom komunistycznej bezpieki na podstawie zachowanych akt osobowych, znajdujących się w Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej. Podstawowym kryterium oceny jest pełnienie przez funkcjonariuszy służby w cywilnych i wojskowych instytucjach oraz formacjach wymienionych w art. 13 b ustawy z 16 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2016, poz. 2270)
Czym jest katalog cywilnych i wojskowych instytucji oraz formacji, których funkcjonariusze służyli na rzecz totalitarnego państwa ?
Katalog jednostek organizacyjnych i stanowisk znajdujący się art. 13 b tzw. ustawy dezubekizacyjnej z 16 grudnia 2016 r. zawiera wymienione enumeratywnie wszystkie te jednostki, które poprzez swoje kompetencje jak również przydzielone zadania odpowiadały za łamanie podstawowych praw i wolności człowieka w komunistycznej Polsce. Żadna z jednostek bezpieki nie działała w próżni. Był to system naczyń połączonych, wzajemnie od siebie zależnych i współpracujących. Każdy funkcjonariusz pełniący w nich służbę, niezależnie od stopnia i stanowiska realizował zadania, w celu skutecznej eliminacja wszelkich przejawów dążeń wolnościowych. Pełniąc służbę w tych formacjach i jednostkach organizacyjnych funkcjonariusze byli elementami machiny totalitarnego terroru.
Czy w innych krajach Europy Środkowo-Wschodniej funkcjonują przepisy prawne obniżające świadczenia emerytalne dla byłych funkcjonariuszy komunistycznych organów bezpieczeństwa?
Tak, jako pierwsze państwo przepisy regulujące proces obniżania świadczeń emerytalnych funkcjonariuszom komunistycznej bezpieki wprowadziły Niemcy. W związku ze zjednoczeniem Niemiec Bundestag postanowił ujednolicić przepisy emerytalne, wobec czego przeprowadzono reformę wschodnioniemieckich świadczeń emerytalno-rentowych. Emerytury funkcjonariuszy Stasi zostały ustalone na niskim poziomie. W podobny sposób potraktowano przedstawicieli komunistycznej nomenklatury. W kolejnych latach przepisy te były zaskarżane. Funkcjonariusze byłej Stasi o emerytury walczyli indywidualnie i grupowo, np. w ramach stowarzyszeń – Stowarzyszenia Praw Obywatelskich i Godności Człowieka czy Stowarzyszenia Pomocy Prawnej i Humanitarnej. Przepisy emerytalne zostały poddane ocenie niemieckiego Trybunału Konstytucyjnego, który w wyrokach z 1999 r. i 2004 r. nakazał zmianę części z nich. Niemniej jednak znowelizowane prawo z 2005 r. pozostawiło na niskim poziomie emerytury funkcjonariuszy niemieckiej policji politycznej, jak też przedstawicieli aparatu partyjnego i rządowego nadzorujących bezpiekę.
W oparciu o jakie przepisy obniżane są świadczenia emerytalne byłym funkcjonariuszom?
Świadczenia emerytalno-rentowe funkcjonariuszy komunistycznej bezpieki są obniżane na podstawie decyzji organu emerytalno-rentowego tj. odpowiednio Zakładu Emerytalno-Rentowego MSWiA bądź Biura Emerytalnego Służby Więziennej. Podstawą wydana decyzji jest ustawa z dnia 16 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2016, poz. 2270).
Na jakiej podstawie IPN wystawia informacje o przebiegu służby w organach bezpieczeństwa państwa (na rzecz totalitarnego państwa)
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, będąc dysponentem akt osobowych funkcjonariuszy wystawia informacje o przebiegu służby w oparciu o teczki akt personalnych a także materiały ewidencyjne. Dokumenty osobowe funkcjonariuszy są dostępne dla każdego zainteresowanego na podstawie art. 35 c ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej.
Skąd w IPN dokumenty dotyczące funkcjonariuszy organów bezpieczeństwa państwa?
Dokumentacja osobowa (teczki akt personalnych oraz materiały ewidencyjne) byłych funkcjonariuszy organów bezpieczeństwa państwa trafiły do IPN na podstawie art. 25 ustawy o IPN. Zgodnie z zapisami ustawy o Instytucie obowiązek przekazania tej dokumentacji ciążył na ministrze spraw wewnętrznych i administracji jak również na ministrze obrony narodowej.
Jaka jest rola IPN w weryfikacji świadczeń emerytalnych byłych funkcjonariuszy reżimowej bezpieki?
Instytut Pamięci Narodowej, wystawia informację o przebiegu służby, zawierającą datę dzienną, miesięczną i roczną rozpoczęcia oraz zakończenia służby funkcjonariusza w instytucjach i formacjach działających na rzecz totalitarnego państwa. Archiwum Instytutu, realizujące wnioski organów emerytalnych tj. Zakładu Emerytalno-Rentowego MSWiA oraz Biura Emerytalnego Służby Więziennej ma 4 miesiące na przygotowanie takiego dokumentu.