E-Księgarnia-
fot. AIPN, IPNRz-6-8-1-1
Zaproszenie Hitlera do rozmów
W październiku 1938 r. w ZSRS zakończyła się fala masowego terroru, nazwana później „Wielką Czystką”. Wszystkich rzeczywistych, a nawet potencjalnych opozycjonistów poddano eksterminacji lub osadzono w więzieniu a ludność zastraszano.
XVIII Zjazd Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (bolszewików) rozpoczął się 10 marca 1939 r. Prawie wszyscy delegaci na Zjazd byli działaczami ze stosunkowo krótkim stażem partyjnym, Stalinowi zawdzięczali uprzywilejowaną pozycję i możliwość rządzenia krajem. Debatując o wewnętrznych zmianach stanęli przed nowymi zadaniami i celami wyznaczonymi przez Stalina. Ówczesna sytuacja międzynarodowa dawała im nadzieję na realizację tych zamierzeń.
W ramach Zjazdu Józef Wissarionowicz Stalin wygłosił przemówienie, które było referatem sprawozdawczym poświęconym m.in. polityce zagranicznej Związku Sowieckiego. Do historii przeszło pod nazwą „mowy kasztanowej”. W swym referacie Stalin stwierdził, że zachodnie państwa chciałyby, aby Związek Sowiecki „został wciągnięty do konfliktów przez podżegaczy wojennych, którzy przywykli do tego, by inni wyciągali za nich kasztany z ognia”. Miał na myśli sojusz ZSRS z Zachodem wymierzony w III Rzeszę. Sowiecki dyktator dał do zrozumienia, że Związek Sowiecki „może porozumieć się z każdym państwem, bez względu na jego ustrój”.
Te sformułowania zostały odebrane przez Adolfa Hitlera jako gotowość do rozmów o współpracy. Pozwoliły na podjęcie działań, które znacznie ociepliły dotychczasowe relacje.
W maju 1939 r. w sowieckim Ministerstwie Spraw Zagranicznych nastąpiły zmiany. Stalin odwołał ze stanowiska Maksima Litwinowa, który optował za sojuszem z Wielką Brytanią i Francją, a na jego miejsce wybrał Wiaczesława Mołotowa, który opowiadał się za porozumieniem z Niemcami. Był to kolejny, czytelny sygnał dla Hitlera.
Zmowa dla wojny
W sierpniu 1939 r. nastąpiło zbliżenie między Berlinem a Moskwą. 19 sierpnia 1939 r. oba kraje podpisały porozumienie o współpracy ekonomicznej i wymianie handlowej. Cztery dni później Stalin zaaprobował przylot do Moskwy Joachima von Ribbentropa.
Ministra spraw zagranicznych Rzeszy przyjęto serdecznie na Kremlu, w nocy z 23 na 24 sierpnia 1939 r. podpisano niemiecko-sowiecki pakt o nieagresji – tzw. pakt Ribbentrop-Mołotow. Zobowiązano się w nim do powstrzymania się od wszelkiej przemocy i napaści we wzajemnych stosunkach. Pakt został uzupełniony o tajny protokół regulujący podział stref wpływów między III Rzeszę a Związek Sowiecki. Był on istotą sojuszu dwóch totalitaryzmów i położył podwaliny pod rozbiór Polski i wybuch II wojny światowej.
***
1 września 2019 r. w dzienniku „Rzeczpospolita” – „Plus – Minus” ukazał się dodatek „Ribbentrop i Mołotow – podpalacze świata z woli Hitlera i Stalina”, który można pobrać z poniższego linka.
W 2020 r. Instytut Pamięci Narodowej wydał książkę autorstwa Adalberta Rock (Henryk Glass) (red.) pt. „Mein Kampf Józefa Stalina. Rewolucyjna strategia i taktyka komunistycznego imperializmu”. Książkę można nabyć stacjonarnie lub online w naszych księgarniach.
Zachęcamy do zapoznania się z licznymi artykułami i materiałami audio-wideo poświęconymi dyktatorowi sowieckiemu, dostępnymi w portalu przystanekhistoria.pl w zakładce Józef Stalin:
- Marek Klecel, Hitler i Stalin: żywoty równoległe
- Marek Gałęzowski, Agresja Niemiec i ZSRS na Polskę we wrześniu 1939 roku
- Marcin Przegiętka, Czy pakt Ribbentrop-Mołotow był „paktem dwóch marksistowskich ideologii”?
- Magdalena Dzienis-Todorczuk, Sowiecka agresja na Polskę 17 września 1939 r.
- Marek Hańderek, Sowieckie zbrodnie i represje wobec obywateli polskich po 17 września 1939 roku
- Bożena Witowicz, Drugi pakt Ribbentrop-Mołotow
- IPNtv Konferencje: Po jednej i drugiej stronie linii Ribbentrop-Mołotow
- IPNtv: Razem przeciwko Polsce. Układy niemiecko-sowieckie z 1939 r.
- IPNtv: W obliczu tragedii: pakt Ribbentrop-Mołotow i wojna obronna – Geneza II wojny światowej
AUDIO: