Instytut Pamięci Narodowej I edycja Nagrody Honorowej „Świadek Historii” – Łódź, 16 kwietnia 2013 - ŁÓDŹ -

Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Łodzi zorganizował w dniu 16 kwietnia 2013 r. w kinie Charlie w Łodzi galę wręczenia Nagród Honorowych „Świadek Historii”.

W Łodzi była to pierwsza edycja Nagrody. Kapituła pod przewodnictwem Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej dr. Łukasza Kamińskiego uhonorowała wyróżnieniem dziesięciu kandydatów zgłoszonych przez instytucje, organizacje społeczne i osoby prywatne. Wśród laureatów Nagrody znaleźli się:

ks. prał. Tadeusz Bednarek, proboszcz parafii Sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Łodzi, na terenie którego przechowywana jest ziemia z miejsc męczeństwa Polaków w Katyniu, Charkowie i Miednoje; opiekun jedynego w swoim rodzaju Muzeum Armii Krajowej Okręgu Wileńskiego „Wiano”; dyrektor Katolickiego Gimnazjum i Liceum im. Jana Pawła II w Łodzi, popularyzator wiedzy o Armii Krajowej i Kresach.

Krzysztof Andrzej Bronowski, kolekcjoner wydawnictw niezależnych, twórca i właściciel Muzeum Wolnego Słowa – jednego z największych w kraju zbiorów druków niezależnych, liczącego ok. 700 tys. stron; autor bibliografii druków zwartych drugiego obiegu, wydanych w Polsce w latach 1976-1990; organizator wystaw poświęconych historii łódzkiego „wolnego słowa”; członek Zarządu Stowarzyszenia Wolnego Słowa Oddział w Łodzi.

Mieczysław Góra, zastępca dyrektora Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi, archeolog, uczestnik prac sondażowo-ekshumacyjnych m.in. w Charkowie i w Bykowni; uczestnik badań poszukiwawczych grobu Stanisława Sojczyńskiego „Warszyca” na terenie wojskowej strzelnicy Brus w Łodzi; odznaczony m.in. w 1995 r. Złotym Medalem Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej; w 2011 r. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (pełen biogram: http://www.encyklopedia-solidarnosci.pl/wiki/index.php?title=Mieczys%C5%82aw_G%C3%B3ra).

hm. Krzysztof Jakubiec, instruktor ZHP, pedagog i gawędziarz, miłośnik historii Polski i historii harcerstwa, emerytowany nauczyciel w XXIX Liceum Ogólnokształcącym w Łodzi, gdzie prowadził 44. Łódzką Drużynę Harcerską „Człapy” im. Janka Bytnara „Rudego”; wiceprezes łódzkiego Oddziału Stowarzyszenia Szarych Szeregów; inicjator i wieloletni organizator ogólnopolskiego szkolnego konkursu „Arsenał Pamięci”, popularyzującego wiedzę o dokonaniach Armii Krajowej i Szarych Szeregów.

Mirosław Łapa, redaktor naczelny „Tygodnika Kępińskiego”, od wielu lat publikującego cykle artykułów historyków i archiwistów Instytutu Pamięci Narodowej; wspólnie z IPN organizator przedsięwzięć i publikacji przybliżających powojenne dzieje ziemi kępińskiej; redaktor książki o kępińskich Żydach; od lat aktywny orędownik zmiany nazw komunistycznych ulic w mieście.

dr Jan Mosiński, w stanie wojennym działacz struktur podziemnej „Solidarności”, obecnie przewodniczący Zarządu Regionu NSZZ „Solidarność” Wielkopolska Południowa; współorganizator wystaw i konferencji Instytutu Pamięci Narodowej; popularyzator tematyki represji w okresie PRL.

Lucjan Muszyński, jako radny miejski w odrodzonym samorządzie na początku lat 90. przyczynił się do dekomunizacji większości łódzkich ulic; wieloletni Pełnomocnik Prezydenta Miasta Łodzi ds. Obchodów Świąt i Rocznic Narodowych, b. prezes Społecznego Komitetu Pamięci Marszałka Józefa Piłsudskiego w Łodzi, wiceprzewodniczący Zarządu Głównego Związku Legionistów Polskich i Ich Rodzin; współautor licznych upamiętnień w postaci pomników i tablic; społecznik i orędownik krzewienia historii wśród lokalnej społeczności.

Ewa i Waldemar Podgórscy, właściciele Księgarni Wojskowej im. gen. dyw. Stefana Grota-Roweckiego w Łodzi, miłośnicy książek, animatorzy licznych spotkań z udziałem autorów i bohaterów wydawnictw poświęconych tematyce Polskiego Państwa Podziemnego, Armii Krajowej, „Żołnierzy Wyklętych”. Gościli u siebie m.in. Irenę Rowecką-Mielczarską, córkę gen. „Grota”, gen. Antoniego Hedę-Szarego, gen. Stanisława Skalskiego, hm. Stanisława Broniewskiego „Orszę”, Jana Nowaka-Jeziorańskigo, Marię Fieldorf-Czarską, gen. Kazimierza Załęskiego „Bończę”, Wiktora Matulewicza „Luxora” czy Andrzeja Pileckiego, syna Rotmistrza.

Dwie osoby zostały uhonorowane pośmiertnie:

Jerzy Antoni Scheur, zm. 26 czerwca 2012 r., łódzki opozycjonista, społecznik, zasłużony działacz w obronie wartości demokratycznych; kierował Fundacją „Polska się Upomni”, przewodniczył Porozumieniu na Rzecz Obchodów Dnia i Roku „Żołnierzy Wyklętych”; wśród lokalnej społeczności był skutecznym animatorem akcji służących zachowaniu pamięci o polskich bohaterach narodowych, szczególnie oddanym idei upamiętniania „Żołnierzy Wyklętych” i postaci rtm. Witolda Pileckiego.

Andrzej Różan Terlecki, zm. 24 lipca 2012 r., działacz niepodległościowy, dziennikarz; w stanie wojennym internowany; po 1990 r. aktywny politycznie – poseł na Sejm I kadencji, pierwszy przewodniczący Sejmiku Samorządowego Województwa Łódzkiego, radny miejski; oddany potrzebującym społecznik – przewodniczący Rady Krajowej Ogólnopolskiego Porozumienia Organizacji Bezrobotnych, prezes Stowarzyszenia Ludzi Bezdomnych; oddany tradycjom patriotycznym – powołał i przewodniczył Środowisku Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej im. gen. Augusta Emila Fieldorfa „Nila”, był członkiem łódzkiego Oddziału Stowarzyszenia Wolnego Słowa.

Dekoracji laureatów Nagrody dokonali Prezes IPN dr Łukasz Kamiński, Wojewoda Łódzki Jolanta Chełmińska oraz Dyrektor Oddziału IPN w Łodzi Marek Drużka. Druga część spotkania poświęcona była prezentacji sylwetki Bohatera – gen. bryg. Antoniego Hedy-Szarego. Odbyła się projekcja filmu dokumentalnego Grzegorza Królikiewicza pt. Mit o Szarym, ze wstępem historycznym Artura Ossowskiego, pracownika Oddziałowego Biura Edukacji Publicznej IPN w Łodzi.

Kolejne edycje nagrody honorowej „Świadek Historii” odbywać się będą w Łodzi w cyklu dwuletnim.

***

 NAGRODA HONOROWA

„ŚWIADEK HISTORII”

Nagroda honorowa „Świadek Historii” jest przyznawana osobom szczególnie zasłużonym dla upamiętniania historii Narodu Polskiego w poszczególnych regionach Państwa Polskiego oraz wspierającym pion edukacyjny Instytutu Pamięci Narodowej w realizacji ustawowej działalności w obszarach edukacyjnym, naukowym i wydawniczym. Jest przyznawana obywatelom polskim oraz osobom nie będącym obywatelami polskimi. Może być także przyznana pośmiertnie. Nagrodę przyznaje Kapituła, której przewodniczącym jest Prezes Instytutu Pamięci Narodowej.

***

gen. bryg. Antoni Heda-Szary, jeden z najwybitniejszych polskich dowódców partyzanckich niepodległościowego podziemia antyhitlerowskiego i antykomunistycznego, wsławiony szczególnie akcją bojową przeprowadzoną w nocy z 4 na 5 sierpnia 1945 r., polegającą na rozbiciu głównego ubeckiego więzienia w centrum Kielc, w wyniku czego uwolniono 354 więźniów, przeważnie byłych AK-owców.

Antoni Heda-Szary konsekwentnie przez całe życie walczył o wolność Polski. Był więźniem politycznym w okresie PRL, w okresie stalinowskim wielokrotnie skazywanym na karę śmierci. Był także działaczem „Solidarności”, internowanym w okresie stanu wojennego. W zniewolonej Polsce pielęgnował pamięć o bohaterach, prześladowanych i przemilczanych przez komunistyczne władze.

Zmarł 15 lutego 2008 r. Pamięć o Generale Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uczcił 29 lutego 2008 r. minutą ciszy.

Zrealizowany w 2012 r. fabularyzowany film dokumentalny Grzegorza Królikiewicza pt. Mit o Szarym na IV Festiwalu Filmów Dokumentalnych w Gdyni zdobył Nagrodę Specjalną dla reżysera za odwagę wypowiedzi reżyserskiej, nowatorskie formy przekazu historycznego oraz oryginalny język filmowy.

Kanwę scenariusza stanowi rękopis Wspomnień Antoniego Hedy-Szarego, pisany w stalinowskim więzieniu w połowie lat 50., a dokończony w stanie wojennym, oraz wydane w 1990 r. Wspomnienia  „Szarego”. Opowiadają o nim jego rodzina, żołnierze, fotografie i wreszcie ocalałe rejestracje sprzed lat, w których wspomina swoje niepospolite życie – choć pseudonim przybrał pospolity.

prof. Grzegorz Królikiewicz, reżyser i scenarzysta teatralny i filmowy, pedagog. W 1962 r. ukończył wydział prawa Uniwersytetu Łódzkiego, w 1969 r. PWSTiF. W latach 1976–1978 kierował telewizyjną Redakcją Faktu. W latach 1981–1983 był kierownikiem artystycznym Zespołu Filmowego „Aneks". Od 1981 r. jest pracownikiem naukowym PWSFTviT. W latach 2003–2005 był dyrektorem artystycznym łódzkiego Teatru Nowego. W 2011 r. został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Grzegorz Królikiewicz realizuje filmy problemowe posługując się swoistą poetyką, cechuje go zamiłowanie do eksperymentu i awangardowych poszukiwań. W swoich utworach, wykorzystując różnorodną tematykę, posługuje się szeroką paletą technik i środków wyrazu. Dotyczy to zwłaszcza jego filmów fabularnych i teatru telewizji – utworów o wydarzeniach historycznych i aktualnych, zwracających uwagę na zagadnienia etyczne i społeczne, reagujące na zdarzenia zachodzące w przestrzeni społecznej. Więcej: http://www.culture.pl/baza-film-pelna-tresc/-/eo_event_asset_publisher/eAN5/content/grzegorz-krolikiewicz

Patronat medialny:

Opieka medialna:

Foto: Piotr Życieński