
„Biuletyn IPN” nr 12/2023 – Panna „S”
Grudniowy numer „Biuletynu IPN ukazuje pierwszoplanowe i mniej znane bohaterki Solidarności. Hasłem numeru jest Panna „S”, w nawiązaniu do piosenki Jana Krzysztofa Kelusa, który tak nazwał cały związek.
Często, kiedy przedstawia się historię NSZZ „Solidarność”, można odnieść wrażenie, że tworzyli ją sami mężczyźni. Dlaczego? – Dlatego, że nawet te z kobiet, które w tworzeniu związku odegrały kluczową rolę, bywają zapomniane, pozostają w cieniu przywódców. Może wyjątkiem jest Anna Walentynowicz.
A przecież bez nich nie byłoby tego niepowtarzalnego zrywu dziesięciu milionów Polaków.
Warto spojrzeć na organizację, która przybliżyła nas do upragnionej Niepodległości, przez pryzmat sylwetek kilkunastu pań, które pokonując lęk stanęły do walki z komunizmem.
Dodatkiem do „Biuletynu IPN” jest płyta DVD z filmem „Stanisław Helski. Dlatego”, 2023, 55 min. w reżyserii Michała Torza.

„Zagra-Lin” równa się odwet. Berlin – 24 lutego, 10 kwietnia 1943 Wrocław – 23 kwietnia 1943 r., scenariusz Sławomir Zajączkowski, rysunki Krzysztof Wyrzykowski, koncepcja serii, wkładka historyczna i konsultacja historyczna dr Tomasz Łabuszewski i dr Kazimierz Krajewski, Warszawa 2023, 48 s., ISBN 978-83-8229-856-7
Komiks opisujący brawurowe akcje polskiego podziemia, podczas których „Zagra-Lin", oddział specjalny Armii Krajowej istniejący od grudnia 1942 roku do lipca 1943 roku dokonał wielu zakończonych sukcesem akcji bojowych, w tym zamachów bombowych w Berlinie i Wrocławiu. Szósta część serii komiksowej „W imieniu Polski Walczącej”.

Mateusz Kubicki, Las Zajączek 1939-1945. Niemiecka zbrodnia na Pomorzu Gdańskim z lat II wojny światowej, Gdańsk–Warszawa 2023, 208 s. + 16 s. wkł. zdj., ISBN 978-83-8229-868-0
Publikacja w ramach Centralnego Projektu Badawczego: II wojna światowa i okupacje ziem polskich 1939-1944/45
Seria: Publikacje gdańskiego oddziału IPN, tom 89
Położony niedaleko Skórcza las Zajączek był w latach II wojny światowej jednym z większych miejsc kaźni na Kociewiu. We wrześniu 1939 r. Niemcy rozpoczęli tam masowe zabójstwa Polaków i Żydów. W ramach akcji „Tannenberg” wymierzonej w przedstawicieli szeroko pojętej inteligencji mordowali osoby, które w latach przedwojennych pozostawały z nimi w konflikcie, oraz wszystkich tych, których uznali za zagrożenie dla swoich rządów. Niniejsza publikacja to pierwsza próba pełnego opisania wydarzeń, które miały miejsce w lesie Zajączek w latach 1939–1945.

Zbrodnie Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów i Ukraińskiej Powstańczej Armii na Kresach Południowo-Wschodnich II Rzeczypospolitej (1939–1945) w dokumentach. Studia i materiały, wstęp i red. Tomasz Bereza, Rzeszów-Warszawa 2023, 264 s. + 16 s. wkł. zdj., ISBN 978-83-8229-851-2
Publikacja w ramach Centralnego Projektu Badawczego: II wojna światowa i okupacje ziem polskich 1939–1944/45.
Seria wydawnicza IPN Oddział w Rzeszowie
Publikacja jest pracą zbiorową, zawierającą artykuły oraz opracowane naukowo źródła, dotyczące zbrodni Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów i Ukraińskiej Powstańczej Armii na Polakach w latach 1939–1945.

Piasecki Sergiusz, The Diary of a Red Army Officer, translated by Jonathan Baines, Warszawa 2023, 312 s., ISBN 978-83-8229-887-1
Angielski przekład powieści Zapiski oficera Armii Czerwonej Sergiusza Piaseckiego, stylizowanej na pamiętnik czerwonoarmisty, Zubowa, który uczestniczy w ataku na Polskę i konfrontuje swoje, wbite mu do głowy przez propagandę, poglądy z rzeczywistością na Kresach, obnażając przy okazji absurdy radzieckiej rzeczywistości.

Stefan Wyszyński, Pro memoria, t. 18: 1971, red. Monika Wiśniewska, IPN, Archidiecezja Warszawska, Archidiecezja Gnieźnieńska, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2023, 608 s., ISBN 978-83-8229-883-3
Seria wydawnicza: „Kościół katolicki w dokumentach”
Publikacja w ramach Centralnego Projektu Badawczego IPN „Władze komunistyczne wobec Kościołów i związków wyznaniowych w Polsce 1944–1989”.
Osiemnasty tom zapisków prymasa Stefana Wyszyńskiego, dotyczący w całości roku 1971, to pierwszy tom po tym, jak pomyślnie sfinalizowane zostały, poprzez akt uroczystej beatyfikacji z 12 września 2021 r., wieloletnie starania Kościoła o wyniesienie do chwały ołtarzy wybitnego hierarchy polskiego – postaci, która trwale zapisała się na kartach historii XX w.

Encyklopedia Solidarności. Opozycja w PRL 1976-1989, tom 5, red. nauk.: Jan Olaszek (red. nacz.), Piotr Abryszeński, Marcin Dąbrowski, Przemysław Zwiernik, IPN, Stowarzyszenie „Pokolenie”, Warszawa 2023, 432 s., ISBN 978-83-8229-894-9
Publikacja w ramach Centralnego Projektu Badawczego IPN „Solidarność" i opór społeczny w PRL 1956–1989.
Encyklopedia Solidarności. Opozycja w PRL 1976–1989, publikowana w tzw. systemie holenderskim, stanowi największe kompendium wiedzy na temat działalności opozycji w PRL w latach 1976–1989. Tom 5 wersji książkowej Encyklopedii zawiera 565 biogramów i 284 hasła rzeczowe.

Bartosz Janczak, Organizacja i wyszkolenie Armii Polskiej na Wschodzie w latach 1942-1944, Łódź-Warszawa 2023, 584 s. + 16 s. wkł. zdj., ISBN 978-83-8229-867-3
Biblioteka Oddziału IPN w Łodzi
Monografia jest pierwszym kompleksowym opracowaniem dziejów Armii Polskiej na Wschodzie, która w latach 1942–1944 stacjonowała na Środkowym Wschodzie. Obok organizacji opisano kwestie wyszkolenia żołnierzy. Przedstawiono problemy w tworzeniu i funkcjonowaniu Armii. Książkę wzbogacono unikalnymi fotografiami i tabelami. Publikacja powstała w ramach projektu „Szlaki Nadziei. Odyseja wolności".

Jakub Tyszkiewicz, Szczecin widziany zza Atlantyku. Miasto w oczach dyplomacji i wywiadu USA oraz w rozważaniach amerykańskich dotyczących granicy na Odrze i Nysie, Szczecin–Warszawa 2023, 304 s., ISBN 978-83-8229-849-9
Publikacja w ramach Oddziałowego Projektu Badawczego IPN: „Świat wobec Szczecina"
Książka przedstawia obraz polskiego Szczecina widziany przez władze USA. Nowe źródła z archiwów amerykańskich, dyplomatyczne i wywiadowcze pozwoliły na pokazanie, jak w Waszyngtonie postrzegano miasto i jego mieszkańców oraz przełomowe wydarzenia społeczno-polityczne, a także znaczenie infrastruktury portowej i stoczniowej. Ponadto publikacja przybliża rozważania amerykańskie o przynależności terytorialnej Szczecina po II wojnie światowej.

Janusz Wróbel, W ogniu wojen i rewolucji. Polacy w Chinach 1898–1949, Łódź 2023, 772 s., ISBN 978-83-8229-816-1
Publikacja w ramach Centralnego Projektu Badawczego IPN „Uchodźstwo, emigracja niepodległościowa 1939–1990”.
Biblioteka Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Łodzi Tom LXVII
Monografia diaspory polskiej w Chinach powstałej w związku z budową Kolei Wschodniochińskiej na przełomie XIX i XX w. powiększonej w latach II wojny światowej o uchodźców z Polski. Książka ukazuje okoliczności powstania diaspory i jej likwidacji w wyniku repatriacji oraz emigracji do innych krajów a także różne aspekty jej życia społecznego w całym okresie jej istnienia.