Instytut Pamięci Narodowej Dobosz. Stefan Żeromski na drogach niepodległości - Książki -

Wojciech Gruchała, Dobosz. Stefan Żeromski na drogach niepodległości, IPN, Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji, Warszawa 2021, 488 s., ISBN 978-83-8229-247-3

Seria wydawnicza „Literatura i Pamięć”

Autor książki podejmuje temat miejsca Żeromskiego w kulturze – nie tylko, ale również europejskiej.

Publikacja została oparta na bardzo ciekawym pomyśle interpretacyjnym, polegającym na wgłębieniu się w tekst Przedwiośnia, a zwłaszcza w treść jego ostatniej sceny. Wojciech Gruchała odczytuje ukryte tam treści i umiejscawia je w szeroko potraktowanym kontekście pozaliterackim. W ten sposób usiłuje dotrzeć do prawdy o pisarzu, by odpowiedzieć na pytanie: „Kim był Żeromski?”. Wskazuje tym samym na jego uniwersalność. Tym bowiem, co pisarz polski może odsłonić z pożytkiem czytelnikowi zachodniemu, będzie los człowieka bez reszty zanurzonego w procesie historii, usiłującego tę swą historyczność przezwyciężyć.