Instytut Pamięci Narodowej „Biuletyn IPN” nr 4/2020 – 1940.2020 - Biuletyn IPN -

Osiemdziesiąta rocznica zbrodni katyńskiej – to główny temat kwietniowego numeru „Biuletynu IPN”. Dwie główne cechy: służba  państwu polskiemu i polski patriotyzm najmocniej określały  profil ofiar zbrodni katyńskiej. Kraje zainteresowane zbrodnią katyńską (m.in. Niemcy, ZSRS, Polska i USA) zdołały w latach wojny i po jej zakończeniu przesłuchać od kilkunastu do kilkudziesięciu świadków. Były wśród nich zarówno osoby wiarygodne, jak i konfabulujące, stąd ich świadectwa różnią się rangą i znaczeniem: często są to dokumenty kapitalne, innym razem wręcz bezwartościowe. W numerze opisujemy też, jaki stosunek do polskich jeńców miała okoliczna ludność. Z kłamstwem katyńskim przez cały okres peerelu zmagała się opozycja – prawdę pisano na murach, w ulotkach i drugoobiegowych wydawnictwach; prawdę przypominano też co roku na polskich cmentarzach.

W dziesiątą rocznicę tragedii smoleńskiej przedstawiamy główne kierunki działalności śp. prezesa IPN Janusza Kurtyki. Niedługo przed śmiercią prezentował on publikacje Instytutu nt. zbrodni katyńskiej, a w drogę do Katynia zabrał ze sobą „Biuletyn IPN” poświęcony w całości tej sowieckiej zbrodni.

Zginęli w drodze do Katynia – przypominamy nazwiska wszystkich, którzy stracili życie 10 kwietnia 2010 r. w Smoleńsku.

W numerze przedstawiamy też sylwetki Walerego Sławka, Eugeniusza Bodo, Józefa Czapskiego. Komentujemy spory o postawę i twórczość Zbigniewa Herberta. Krytycznie ukazujemy książkę Tomasza Piątka o Antonim Macierewiczu.

Do kwietniowego „Biuletynu IPN” dodaliśmy wyjątkowo dwa bezpłatne dodatki:

• płytę DVD z teatrem TV Anatomia sumień w reżyserii Grzegorza Królikiewicza
• broszurę (104 strony) Katyń 1940–2020. Zbrodnia – kłamstwo – pamięć,  przedstawiającą aktualny stan wiedzy na temat zbrodni katyńskiej w ujęciu popularnonaukowym: przyczyny i przebieg zbrodni NKWD na Polakach, dzieje kłamstwa, odkrywania prawdy i śledztwa katyńskiego oraz najważniejsze miejsca w kraju i za granicą upamiętniające ofiary.

W sprzedaży na ipn.poczytaj.pl, a od 17 kwietnia w sieci EMPiK oraz w placówkach Poczty Polskiej.

„Biuletyn IPN” jest dostępny również w prenumeracie.

SPIS TREŚCI

• Filip Musiał – Moją Ojczyzną – Polska. Janusz Kurtyka 

Katyń

• Sławomir Kalbarczyk – We wrogim otoczeniu? Polscy jeńcy wojenni a ludność cywilna w ZSRS (1939–1940)
• Tadeusz Wolsza – Katyń 1940. Świadkowie i świadectwa (PDF do pobrania)
• Witold Wasilewski – Profil ofiar zbrodni katyńskiej
• Anieszka Łuczak – Józef Czapski. Z sowieckich łagrów do Paryża
• Monika Komaniecka-Łyp – Katyń w działalności opozycji w Krakowie
• Sebastian Ligarski – Katyń – pamiętamy!
• Kacper Ciesielski – Tożsamość ukryta w materii. Identyfikacja przedmiotów grobowych w zbiorach Muzeum Katyńskiego w Warszawie
• Marek Hańderek – Rosja ofiarą i wyzwolicielką? Putinowska polityka historyczna względem Polski
• Jarosław Wróblewski – Katyński Marsz Cieni

Sylwetki

• Adam Stefan Lewandowski – Epigon niepodległościowego romantyzmu. Walery Sławek (1883–1939)
• Bartosz Januszewski – Za winy niepopełnione. Eugeniusz Bodo (1899–1943)

Komentarze historyczne

• Radosław Peterman – Errata do książki Tomasza Piątka Macierewicz. Jak to się stało
• Marek Klecel – Ostatni spór o Herberta

Zginęli w drodze do Katynia