E-Księgarnia
Tymczasem pomimo upływu tak wielu lat od zakończenia wojny nasza wiedza na temat rządu Rzeczypospolitej funkcjonującego w Londynie jest wciąż bardzo mała. Wydaje się celowe podjęcia odpowiednich badań archiwalnych, które pozwoliłyby wypełnić tę wyraźną lukę.
Odnośnie do funkcjonowania Ministerstwa Przemysłu w Londynie dysponujemy praktycznie informacjami zamieszczonymi w trzystronicowym fragmencie książki Magdaleny Hułas. Pewne uzupełnienia przynoszą wspomnienia ministra Jana Kwapińskiego. Pewne przydatne informacje znajdują się w kilku innych publikacjach.
Poszukując wiadomości na temat obsady personalnej oraz działalności Ministerstwa warto sięgnąć po dokumenty znajdujące się w Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej. Wśród licznych materiałów dotyczących różnych struktur konspiracji polskiej z okresu II wojny światowej znajdują się tu także efekty rozpracowań prowadzonych przez Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego obejmujących rząd RP w Londynie.
Sprawa obiektowa w MBP
Interesujące informacje zgromadzono odnośnie do Ministerstwa Przemysłu, Handlu i Żeglugi, a zwłaszcza jego Wydziału Przemysłowego. Sprawę obiektową w tej sprawie prowadził w latach 1954–1956 Departament IV MBP. Celem tego rozpracowania było:
– pełne rozszyfrowanie struktury organizacyjnej, obsady personalnej i zakresu działania;
– ustalenie powiązań personalnych Wydziału z Delegaturą Rządu na Kraj w tzw. okresie przejściowym i bezpośrednio po wyzwoleniu;
– wyjaśnienie czy, a jeśli tak to jaka komórka na emigracji przejęła zadania Wydziału po jego oficjalnym rozwiązaniu;
– poddania operacyjnej kontroli wszystkich ustalonych na terenie kraju byłych pracowników Wydziału pod kątem ustalenia ich ewentualnych powiązań z zagranicą.
Londyński resort przemysłu
W ramach rządu RP w Londynie zagadnieniami przemysłu początkowo zajmowało się Ministerstwo Skarbu. Dopiero w czerwcu 1942 r. zostało utworzone osobne Ministerstwo Przemysłu, Handlu i Żeglugi. Jego pracami kierował Jan Kwapiński z PPS, jego zastępcą był Józef Kożuchowski. W dotychczasowych badaniach udało się ustalić listę 24 osób, które w różnych okresach pracowały w Ministerstwie.
W skład Ministerstwa wchodziły cztery główne działy:
– spraw morskich,
– ekonomiczny,
– przemysłowy,
– rolnictwa i aprowizacji.
Interesujący nas najbardziej Dział/Wydział Przemysłu podzielony był na referaty:
– przemysłu i rzemiosła,
– przejęcia i uruchomienia przedsiębiorstw,
– górnictwa,
– odbudowy osiedli,
– gospodarki energetycznej i komunikacji
– mobilizacji i szkolnictwa sił technicznych.
W kolejnych latach zakres działalności ulegał rozszerzeniu. Między innymi przejęto sprawy związane z pocztą. W 1944 r. liczba działów wzrosła do dziewięciu i były to działy:
– Ogólny,
– Przemysłowy,
– Ekonomiczno-Handlowy,
– Spraw Morskich,
– Rolnictwa i Reform Rolnych,
– Aprowizacji, Komunikacji i Łączności,
– Budownictwa i Robót Publicznych,
– Polityki Gospodarczej i Planowania.
W wyniku rozpracowania MBP ustaliło listę 25 inżynierów zatrudnionych w Ministerstwie w latach 1942-1945, a także 25 inżynierów wykonujących prace zlecone. Ponadto sporządzono listę inżynierów zatrudnionych we wszystkich ministerstwach rządu RP w Londynie, umieszczono w niej 193 osoby.
Bardzo interesujące są informacje na temat planowania przyszłości gospodarczej w wyzwolonej Polsce. Prace te rozpoczęto w maju 1941 r. Następnie w 1942 r., już po powstaniu Ministerstwa Przemysłu, Handlu i Żeglugi utworzono „Komisję dla Opracowania Planu Gospodarczego”. W pracach Komisji brali udział inżynierowie: Bolesław Gawin, Roman Mglej, Zygmunt Ramza, Władysław Przestępski, Marian Batkowski, Józef Zacharzewski.
Czytaj więcej na portalu przystanekhistoria.pl