E-Księgarnia-
Kennkarta płk. Jana Zientarskiego wystawiona na nazwisko Stanisław Zalesiński. AIPN
Komunistyczna indoktrynacja miała unicestwić mit i legendę Polski Walczącej. Tysiące zabitych, rozstrzelanych i uwięzionych na mocy wyroków komunistycznych sądów, wyobcowanie i zastraszanie środowisk niepodległościowych – to efekty totalitarnego terroru. Wielu prześladowanych nie traciło jednak wiary w lepszą przyszłość.
Walka o pamięć
Przełom nastąpił w 1956 r. Po nawiązaniu zerwanych kontaktów oraz zintegrowaniu rozbitych środowisk akowskich – w czym ogromną rolę odegrali cieszący się autorytetem dawni dowódcy – podjęto działania zmierzające do odkłamania zafałszowanej przez reżimowych indoktrynerów niedawnej przeszłości. Przez upamiętnienie miejsc walki i kaźni, rocznicowe nabożeństwa, wmurowywanie tablic pamiątkowych i ich uroczyste poświęcenie wyrażała się misja żołnierzy Armii Krajowej jako strażników pamięci o ideałach i wartościach Polskiego Państwa Podziemnego. Marzeniem ich było przekazanie akowskiego etosu następnym pokoleniom.
Marzenia się spełniły – mit i legenda Polski Walczącej żyły w kolejnych powojennych pokoleniach. Miały ogromny wpływ na kształtowanie się postawy ideowej i politycznej tysięcy działaczy opozycji, a kultywowanie tradycji niepodległościowej stało się normą w zachowaniu aktywnej części społeczeństwa polskiego. Wśród osób przewodzących pokoleniu Polski Walczącej godne miejsce zajął Komendant Okręgu Radomsko-Kieleckiego AK płk Jan Zientarski ps. „Ein”, „Liziński”, „Mieczysław”, oficer WP, AK, DSZ, działacz budapeszteńskiej grupy piłsudczyków, pierwszy szef Wydziału Wojskowego Obozu Polski Walczącej.
Strzelec, legionista, oficer Wojska Polskiego
Urodził się 24 października 1894 r. w Niegardowie (pow. miechowski) jako syn Jakuba i Zofii z domu Pytlińskiej. Po 1900 r. przeniósł się z rodzicami do Sosnowca. Egzamin maturalny zdał w Szkole Handlowej. Od 1910 r. działał w lokalnej organizacji Młodzież Postępowo-Niepodległościowa. W 1911 r. wziął udział w zjeździe przedstawicieli młodzieżowych organizacji niepodległościowych w Krakowie. Wstąpił do Polskich Drużyn Strzeleckich. Od 1913 r. udzielał się w Związku Strzeleckim, mianowany komendantem ZS w Sosnowcu. Zorganizował oddział, brał udział w kolportażu prasy konspiracyjnej. W tym samym roku został przyjęty do Związku Walki Czynnej.
23 sierpnia 1914 r. na czele zmobilizowanego w Sosnowcu oddziału ZS dołączył w Kielcach do grupy strzeleckiej Józefa Piłsudskiego. Jako żołnierz Legionów Polskich brał udział w wielu bitwach na froncie karpackim, a później nad Styrem. W kwietniu 1916 r. awansował do stopnia podporucznika. W czerwcu tego roku pod Gruziatynem został ranny (rana spowodowała lekki niedowład prawej ręki; na podstawie specjalnego rozkazu marszałka Piłsudskiego był w WP jednym z dwóch wyższych oficerów służby czynnej salutujących lewą ręką). Ukończył kursy oficerskie, dowodził 12. komp. w 2. pp II Brygady.
Jako jeden z nielicznych oficerów II Brygady odmówił złożenia przysięgi na wierność państwom centralnym. W 1918 r. został na kilka miesięcy internowany. W sierpniu wstąpił do Polskiej Siły Zbrojnej. Od listopada 1918 r. w stopniu porucznika, był już w Wojsku Polskim. Od stycznia 1919 r. brał udział w walkach z Ukraińcami (m.in. w bitwie pod Brzeżanami - awans na kapitana). Podczas wojny polsko-bolszewickiej w 1919 r. walczył na Łotwie, a w 1920 r. brał udział m.in. w walkach nad Berezyną i w kontruderzeniu znad Wieprza; od 1 września 1920 r. dowodził batalionem w 7. pp. Uczestniczył w zdobyciu twierdzy w Brześciu i w bitwie nad Niemnem.
Konspiracja w czasie II wojny światowej
We wrześniu 1939 r. dowodził Oddziałem Wydzielonym 10. DP Armii „Łódź”. Po wielu walkach doprowadził pozostałe oddziały dywizji do Wisły. Brał udział w obronie odcinka Wisły na linii Otwock – Góra Kalwaria. Z powodu zagrożenia ze strony wojsk sowieckich w rejonie Chełma, miejscu koncentracji wojsk Frontu Północnego, wycofał się na południe i w efekcie przedostał na Węgry, gdzie został internowany. Przebywał w kilku obozach dla internowanych. We wrześniu 1941 r. uciekł do Budapesztu i zaangażował się w budowę Obozu Polski Walczącej. We współpracy ze Związkiem Walki Zbrojnej zorganizował komórkę kurierską, która nawiązała kontakt z okupowanym krajem i przerzucała do Polski działaczy piłsudczykowskich (m.in. marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza).