E-Księgarnia-
Ksiądz Tadeusz Isakowicz-Zaleski
Ksiądz katolicki obrządków ormiańskiego i łacińskiego. W PRL działacz opozycji antykomunistycznej, kapelan podziemnej „Solidarności". Opiekun niepełnosprawnych – prezes Fundacji im. Brata Alberta. Historyk Kościoła, zwolennik lustracji duchownych; publicysta, rzecznik upamiętnienia ofiar i potępienia sprawców ludobójstwa dokonanego na Kresach Wschodnich przez nacjonalistów ukraińskich. Poeta.
Urodził się w Krakowie w 1956 r. Matka, z ormiańskiej rodziny Isakowiczów, osiadłej na Kresach Wschodnich, była nauczycielką. Ojciec, Jan Zaleski, urodzony w Monasterzyskach, woj. tarnopolskie, był językoznawcą, docentem w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie.
W 1975 r. Tadeusz Isakowicz-Zaleski wstąpił do seminarium duchownego, które ukończył po przymusowej dwuletniej przerwie na odbycie służby wojskowej. Pracę magisterską napisał pod kierunkiem ks. prof. Bolesława Kumora. W 1983 r. przyjął święcenia kapłańskie.
W czasie studiów związany z opozycją demokratyczną, m.in. Studenckim Komitetem Solidarności, a następnie z podziemną „Solidarnością". Kolportował wśród duchownych pisma drugiego obiegu, współredagował „Krzyż Nowohucki" (jako Jacek Partyka). Działał w prowadzonym przez ks. Kazimierza Jancarza Duszpasterstwie Ludzi Pracy w Nowej Hucie–Mistrzejowicach. W 1985 dwukrotnie pobity przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa (zob. dokumentalny film Macieja Gawlikowskiego „Zastraszyć księdza"). W 1988 r. kapelan strajku w Hucie im. Lenina. Członek honorowy Komisji Zakładowej NSZZ Solidarność. Angażował się też w działalność dobroczynną i pomoc niepełnosprawnym.
W 1987 był współzałożycielem Fundacji im. Brata Alberta, zajmującej się osobami upośledzonymi umysłowo, prowadzącej schronisko w podkrakowskich Radwanowicach. Dziś w jej ramach działa 30 ośrodków terapeutycznych w całej Polsce.
Od lat 90. uczestnik i organizator konwojów humanitarnych do krajów byłej Jugosławii, Czeczenii, Albanii, na Ukrainę.
Od r. 2000 był duszpasterzem środowiska polskich Ormian w Krakowie, od 2009 r. proboszczem parafii ormiańskokatolickiej w Gliwicach, obejmującej południową Polskę.
Autor głośnej książki „Księża wobec bezpieki. Na przykładzie archidiecezji krakowskiej", za którą w 2007 r. otrzymał Nagrodę Literacką im. Józefa Mackiewicza, oraz autobiografii „Moje życie nielegalne".
Wydał szereg publikacji z dziejów kościoła ormiańskiego, m.in. „Arcybiskup ormiański Izaak Mikołaj Isakowicz »Złotousty« (1824–1901). Duszpasterz, społecznik i patriota" i „Słownik biograficzny księży ormiańskokatolickich i księży rzymskokatolickich pochodzenia ormiańskiego w Polsce w latach 1700–2000".
Przedmiotem jego szczególnego zainteresowania było ludobójstwo dokonane przez rząd turecki w 1915 roku na Ormianach oraz ludobójstwo dokonane przez OUN-UPA w czasie II wojny światowej na Kresach Wschodnich. Autor książki „Przemilczane ludobójstwo na Kresach", Kraków 2008.
Wydał kilka tomów poetyckich, m.in. „Wiersze", Kraków 2006.
W 2006 r. za działalność opozycyjną odznaczony przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. W 2007 r. laureat Nagrody Rzecznika Praw Obywatelskich im. Pawła Włodkowica i nagrody „Niezależnej Gazety Polskiej" im. św. Grzegorza I Wielkiego za „szczególny wkład w obronę prawdy w życiu publicznym”.
W 2010 r. laureat Nagrody Kustosza Pamięci Narodowej, przyznawanej przez Instytut Pamięci Narodowej.
W 2016 r. odznaczony krzyżem Wolności i Solidarności.
W 2019 r. odznaczony przez prezydenta Andrzeja Dudę Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości oraz Medalem „Pro Bono Poloniae”, odznaką okolicznościową z okazji stulecia odzyskania przez Polskę niepodległości, przyznawaną przez Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.
Za swoją wszechstronną działalność otrzymał również szereg innych odznaczeń, w tym Order Uśmiechu od niepełnosprawnych dzieci oraz honorowe obywatelstwa: miasta Zgierz i gminy Zielona Góra.
Zmarł 9 stycznia 2024 roku w Chrzanowie.