E-KsięgarniaW dniach 22–29 listopada 2019 r. w Gruzji przebywała pod kierownictwem prof. Włodzimierza Sulei, dyrektora Biura Badań Historycznych IPN, delegacja pracowników IPN i współpracujących z nimi badaczy z różnych ośrodków badawczych w Polsce.
Członkowie delegacji wzięli udział w obradach IV Konferencji Polsko-Gruzińskiej Komisji Historycznej (22–25 listopada), konferencji poświęconej represjom komunistycznym przeciwko Kościołom i duchownym w Bakurciche (25–26 listopada) oraz w wykładach, wygłoszonych w Narodowej Akademii Wojskowej w Gori (23 listopada) i dla członków Związku Kulturalno-Oświatowego Polaków w Gruzji (28–29 listopada). Odbyły się także lekcje, które przeprowadzono w Polskiej Szkole im. św. Królowej Jadwigi w Tbilisi.
W trakcie pobytu w Gruzji prezentowano również dwie wystawy Instytutu Pamięci Narodowej, poświęcone służbie oficerów gruzińskich w Wojsku Polskim (Gori, 23 listopada) i św. Grzegorzowi Peradze (Tbilisi, 22 listopada i Bakurciche, 25–26 listopada), oraz publikacje Instytutu Pamięci Narodowej:
- Polish-Georgian Historian's Commission Collected Works, vol. 1, eds. David Kolbaia, Wyd. IPN, Warszawa 2019
- poświęcone emigracji gruzińskiej w Polsce (D. Kolbaia, Pod skrzydłami Rzeczpospolitej. Emigracja gruzińska w Polsce 1921-1939, Warszawa 2019, prezentowana w Gori 22 listopada)
- podręcznik historii dla Polonii (W. Suleja, Dawniej to było. Przewodnik po historii Polski, Warszawa 2019, prezentowana 29 listopada w Tbilisi).
Ponadto członkowie delegacji brali udział w spotkaniach i rozmowach poświęconych współpracy naukowej i wspólnie podejmowanym działaniom naukowym – z ambasadorem RP w Tbilisi Mariuszem Maszkiewiczem, rektorem Uniwersytetu Państwowego w Gori, kierownictwem zespołu The Soviet Past Research Laboratory, oraz władzami Związku Kulturalno-Oświatowego Polaków w Gruzji „Polonia”.
Prezentacja publikacji i konferencja Polsko-Gruzińskiej Komisji Historyków
W piątek 22 listopada 2019 roku przedstawiciele Biura Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej i Polsko-Gruzińskiej Komisji Historyków wzięli udział w posiedzeniu, a następnie IV Konferencji Polsko-Gruzińskiej Komisji Historyków w gmachu Państwowego Uniwersytetu im. Iwane Dżawachiszwilego. W trakcie spotkań omówiono dotychczasowe prace członków Komisji (w tym badania prowadzone przez prof. Mikheila Bakhtadze w ramach stypendium im. Tytusa Filipowicza w Polsce), a także zaprezentowano referaty uczestników Komisji. Ciąg dalszy konferencji odbył się 25 listopada 2019 roku w Muzeum św. Grzegorza Peradze w Bakurciche.
Wieczorem 22 listopada 2019 w gmachu Pałacu Młodzieży w Tbilisi (dawniej: Pałac Namiestnika Kaukazu), w którym 26 maja 1918 roku proklamowano niepodległość Gruzji, odbyła się uroczysta prezentacja I tomu prac Komisji (Polish-Georgian Historian's Commission Collected Works, vol. 1, eds. David Kolbaia, Wyd. IPN, Warszawa 2019). W wydarzeniu wzięli udział przedstawiciele Ministerstwa Spraw Zagranicznych Gruzji i ambasador RP w Tbilisi Mariusz Maszkiewicz. W trakcie spotkania zaprezentowano również wystawę Instytutu Pamięci Narodowej poświęconą postaci św. Grzegorza Peradze (Święty Grzegorz Peradze (1899–1942), kapłan, uczony, męczennik), opracowaną przez dr. Dawida Kolbaię. Wydarzenie zostało przygotowane przez Instytut Pamięci Narodowej we współpracy ze Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego, Stacją Kaukaską SEW UW oraz Ambasadą RP w Tbilisi i Ambasadą Gruzji w Warszawie.
Polsko-Gruzińska Komisja Historyków została powołana w 2017 roku w celu podjęcia badań nad stosunkami polsko-gruzińskimi w latach 1917–1921. Komisja, składająca się z uznanych specjalistów w tej dziedzinie – polskich i gruzińskich, prowadzi badania pod patronatem prezydentów Polski i Gruzji. Przewodniczącym Komisji jest dr Dawid Kolbaia z Uniwersytetu Warszawskiego.
Wykłady i prezentacja wystawy w Narodowej Akademii Wojskowej w Gori
W sobotę 23 listopada 2019 r. przedstawiciele Biura Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej i Polsko-Gruzińskiej Komisji Historyków zostali przyjęci w Gori przez rektora Narodowej Akademii Wojskowej generała brygady Malkhaza Makaradze (ეროვნული თავდაცვის აკადემია / National Defence Academy) i zwiedzili Izbę Pamięci, przygotowaną m.in. dzięki merytorycznemu wsparciu jednego z członków Komisji (Dimitri Silakadze). Prof. Włodzimierz Suleja wygłosił dla słuchaczy Akademii wykład poświęcony postaci Józefa Piłsudskiego, jego kontaktom z Gruzinami i walce o odzyskanie niepodległości. Kolejnym punktem programu była prezentacja albumu Dawida Kolbai poświęconego gruzińskiej emigracji w Polsce w latach 1921–1939 (Pod skrzydłami Rzeczypospolitej. Emigracja gruzińska w Polsce 1921–1939, Wydawnictwo IPN, Warszawa 2019). W trakcie pobytu w Narodowej Akademii Wojskowej zaprezentowano również przygotowaną przez IPN w 2018 roku wystawę poświęconą gruzińskim oficerom kontraktowym w Wojsku Polskim.
Następnie polska delegacja spotkała się z rektorem Państwowego Uniwersytetu w Gori, prof. Giorgi Sosiashvili. Uniwersytet Państwowy w Gori jest obecnie jednym z najbardziej prężnie działających na terenie Gruzji ośrodków nauczania języka polskiego, posiada liczne kontakty z polskimi uniwersytetami i placówkami badawczymi. W trakcie spotkania rektor zadeklarował gotowość wparcia prac Polsko-Gruzińskiej Komisji Historyków i Instytutu Pamięci Narodowej. Omówiono także możliwości nawiązania współpracy badawczej.
Konferencja „Repression against Religion in the Communist Countries”
W poniedziałek 25 i wtorek 26 listopada 2019 roku w Muzeum św. Grzegorza Peradze w Bakurciche (Kachetia) odbyła się druga część Konferencji Polsko-Gruzińskiej Komisji Historyków, a następnie rozpoczęła się konferencja „Repression against Religion in the Communist Countries” zorganizowana przez Instytut Pamięci Narodowej i The Soviet Past Research Laboratory (SovLab) przy współpracy Uniwersytetu im. Ilii Czawczawadze w Tbilisi, Fundacji H. Bolla, Ambasady RP w Tbilisi i Ambasady Gruzji w Warszawie. Uroczystego otwarcia konferencji dokonał ambasador RP w Tbilisi Mariusz Maszkiewicz oraz przedstawiciele władz lokalnych z merem miasta Gurdżaani – Arczyłem Chandamaszwilim na czele.
Konferencja poświęcona represjom przeciwko Kościołom i duchownym w krajach komunistycznych była już drugą konferencją polsko-gruzińską poświęconą represjom w krajach komunistycznych, organizowaną wspólnie przez Instytut Pamięci Narodowej i The Soviet Past Research Laboratory. Tym razem celem było porównanie polityki komunistów wobec Kościołów i duchownych w okresie międzywojennym i po 1945 roku w różnych krajach bloku wschodniego. W konferencji i w dyskusji brało udział ponad 25 badaczy reprezentujących kilkanaście uniwersytetów i instytucji badawczych z Polski i Gruzji. Obrady toczyły się w Bakurciche i w Telawi. W trakcie konferencji zaprezentowano również wystawę Instytutu Pamięci Narodowej poświęconą postaci św. Grzegorza Peradze (Święty Grzegorz Peradze (1899–1942), kapłan, uczony, męczennik), która będzie prezentowana w Muzeum św. Grzegorza Peradze do końca marca 2020 roku.
Relacja z konferencji została zamieszczona w lokalnej telewizji gruzińskiej: https://www.youtube.com/watch?v=hhQn_G3EIfo&feature=emb_logo&fbclid=IwAR0tlHowd82lTB_QEF3Ndb0hqp8eYpHqPzSZQdJ-l71SUNyS7cSmZYX_9J4
Wykłady, lekcje i spotkania z Polonią w Gruzji
28 i 29 listopada 2019 odbyły się spotkania z miejscową Polonią, wśród której do dziś czynni są potomkowie uczestników powstań narodowych w XIX wieku. Szczególne istotne były rozmowy przeprowadzone z prof. Marią Filiną, przewodniczącą Związku Kulturalno-Oświatowego Polaków w Gruzji „Polonia” i spotkania z wybitnymi przedstawicielami Polonii gruzińskiej z prof. Henryką Justyńską, badaczką dziejów polskich artystów w Gruzji na czele.
W piątek 29 listopada 2019 roku odbyły się lekcje dla dzieci uczących się w Polskiej Szkole im. św. Królowej Jadwigi w Tbilisi oraz spotkanie dla miejscowej Polonii w Domu Kaukaskim w Tbilisi. W trakcie spotkania pracownicy Instytutu Pamięci Narodowej wygłosili serię wykładów dla miejscowej Polonii oraz zaprezentowali najnowszy podręcznik historii dla Polonii autorstwa prof. Włodzimierza Sulei (Dawniej to było. Przewodnik po historii Polski, Wyd. IPN, Warszawa 2019). W trakcie spotkania na ręce prof. Marii Filiny przekazano egzemplarze publikacji Instytutu Pamięci Narodowej oraz wysłuchano pieśni patriotycznych zaprezentowanych przez chór polonijny pod kierownictwem Beaty Karaś oraz członków Związku Kulturalno-Oświatowego Polaków w Gruzji „Polonia”.