E-Księgarnia
9 marca br. amerykańska młodzież z liceum Lawrenceville, jednej z najstarszych (działającej od ponad 200 lat) i najbardziej renomowanych szkół w USA, złożyła wizytę w Instytucie Pamięci Narodowej. Był to jeden z etapów podróży licealistów po stolicach europejskich w celu bliższego poznania i zrozumienia najnowszej historii, ze szczególnym uwzględnieniem okresu zimnej wojny oraz kwestii związanych z walką o prawa człowieka. Organizatorem wizyty młodzieży w Archiwum IPN była Sekcja Kontaktów Międzynarodowych w Biurze Prezesa IPN.
Sekcja Kontaktów Międzynarodowych przygotowała dla gości prezentację, dzięki której mogli dowiedzieć się o portalach tematycznych IPN (np o „Truth About Camps”), Centrum Udzielania Informacji o Ofiarach II Wojny Światowej czy o Cyfrowym Archiwum. Zaprezentowano również współpracę zagraniczną IPN w ramach takich struktur międzynarodowych, jak Platforma Europejskiej Pamięci i Sumienia czy Sieć Instytucji Archiwalnych zajmujących się Aktami Tajnych Służb. Omówiono także współpracę Instytutu z Ministerstwem Spraw Zagranicznych przy organizacji cyklicznej konferencji pt. „Warszawski Dialog na rzecz Demokracji”. Ma ona na celu umożliwienie otwartej dyskusji na temat wyzwań stojących przed demokracją i poszukiwania możliwości wspierania procesów przemian.
Uczniów zainteresowała sylwetka Francisa Garego Powersa, pilota CIA, zestrzelonego w czasie lotu zwiadowczego samolotem szpiegowskim typu U-2 w przestrzeni powietrznej ZSRR podczas zimnej wojny. Ostatecznie wymieniono go na szpiega KGB. W listopadzie ubiegłego roku jego syn Gary Powers Jr. gościł w IPN w z wykładem „Zimna Wojna i incydent związany z samolotem U-2”.
Zaprezentowano ponadto film „Niezwyciężeni”, ukazujący kluczowe momenty 50-letniej walki Polaków o wolność. Nie tylko przykuł on uwagę młodzieży, ale pozwolił także na ogląd złożoności trudnej polskiej historii, odsyłając widzów do postaci historycznych, takich jak rtm. Witold Pilecki, Irena Sendler czy Witold Urbanowicz.
Uczniowie obejrzeli także kompilację autentycznych materiałów audiowizualnych znajdujących się w Archiwum, w tym materiały z getta warszawskiego czy filmy nakręcone podczas Powstania Warszawskiego. Następnie zwiedzili magazyn z dokumentacją wojskową, w którym szczególnie zainteresowała ich dokumentacja wywiadu i kontrwywiadu wojskowego. Zapoznali się z przykładową teczką pracy i teczką osobową współpracownika organów bezpieczeństwa.
Amerykańscy uczniowie poznali działanie wideokomparatora, specjalistycznego urządzenia umożliwiającego odczytanie zniszczonych lub celowo zamazanych treści materiałów archiwalnych oraz specyfikę pracy w Sekcji Konserwacji i Zabezpieczenia Zasobu Archiwalnego.
Warsztaty pionu naukowego i edukacyjnego Instytutu poprowadzone były w oparciu o analizę postaci Józefa Światły oraz Kazimierza Świtonia przez pryzmat dokumentacji archiwalnej. Sylwia Szyc z Biura Badań Historycznych przeprowadziła prelekcję dotyczącą Józefa Światły, tajnego współpracownika, który uciekł na Zachód podczas podróży służbowej do Berlina, o czym m.in. mówił później w swym cyklu „Za kulisami bezpieki i partii” na antenie Rozgłośni Polskiej RWE. Anna Brojer z Biura Edukacji Narodowej przybliżyła sylwetkę Kazimierza Świtonia, znanego działacza opozycyjnego w czasach PRL, współtwórcy pierwszego w Polsce Komitetu Wolnych Związków Zawodowych.