Uroczystości rozpoczęły się o godz. 12.00 złożeniem kwiatów na grobie byłego premiera na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach. Następnie, o godz. 14.00 kwiaty i wiązanki złożono przed pomnikiem Jana Olszewskiego przed Kancelarią Prezesa Rady Ministrów. Cześć pamięci wybitnego męża stanu oddali m.in. przedstawiciele Sejmu, Prezydenta RP i Prezesa Rady Ministrów. W uroczystościach wziął udział prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Karol Nawrocki.
* * *
Jan Olszewski 1930–2019
(fot. Piotr Życieński/IPN)
Jan Olszewski urodził się 20 sierpnia 1930 r. w Warszawie w rodzinie związanej z polską tradycją niepodległościową (stryjeczny brat matki Stefan Okrzeja tworzył Organizację Bojową PPS – stracony z wyroku władz carskich na stokach Cytadeli w 1905 r., stał się symbolem walki o sprawę polską).
Jan Olszewski był harcerzem Szarych Szeregów. W Powstaniu Warszawskim miał pełnić funkcję łącznika, ale szybkie zakończenie walk na Pradze pozbawiło go możliwości czynnego udziału. Po wkroczeniu Sowietów do Polski przez rok uczestniczył w antykomunistycznej konspiracji. Po zakończonych studiach prawniczych, bronił w najgłośniejszych procesach politycznych lat 60., 70. i 80. Od samego początku był w pełni zaangażowany w kształtującą się opozycję niepodległościową. Został m.in. doradcą Krajowej Komisji Porozumiewawczej/Komisji Krajowej „Solidarności” NSZZ „Solidarność” i Regionu Mazowsze.
Występował jako oskarżyciel posiłkowy w procesie morderców ks. Jerzego Popiełuszki. Odmówił objęcia z ramienia tzw. strony społecznej stanowiska przewodniczącego „podstolika” do spraw reformy prawa i sądów przy „okrągłym stole”.
6 grudnia 1991 r. stanął na czele pierwszego niekomunistycznego rządu odrodzonej Polski. Jego rząd zrealizował uchwałę lustracyjną z 28 maja 1992 r. 4 czerwca 1992 r. został obalony przez obrońców „okrągłego stołu”. Jan Olszewski zmarł 7 lutego 2019 r.
Pozostanie w naszej pamięci jako niepokorny patriota i depozytariusz wartości pielęgnowanych w II Rzeczypospolitej.
Polecamy materiały Instytutu Pamięci Narodowej o Janie Olszewskim:
- Justyna Błażejowska, Jan Olszewski 1930–2019
- Justyna Błażejowska, Jan Olszewski, Warszawa 2021 {PDF do pobrania]
- Justyna Błażejowska, Ta historia wciąż trwa. Wspomnienia Jana Olszewskiego, Wydawnictwo Zysk i S-ka, IPN, Poznań 2019
- Jan Olszewski „Moje rodzinne historie, które opowiadam pierwszy raz w życiu właściwie…”
- Wystawa IPN „Spojrzeć ludziom prosto w oczy… W 90. rocznicę urodzin Jana Olszewskiego”
- IPNtv: Obrońca wartości – spotkanie wspomnieniowe o premierze Janie Olszewskim
- Radosław Poboży: „Wojna o pamięć”
Instytut Pamięci Narodowej upamiętnił Jana Olszewskiego poprzez sfinansowanie w 2019 roku nagrobka na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie. Natomiast w 2020 roku, jako integralną część pomnika nagrobnego, staraniem Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN została dodana rzeźba z podobizną Jana Olszewskiego.