E-Księgarnia6–7 czerwca 2013, Kraków, Hotel „Chopin” (ul. Przy Rondzie 2)
Kluczowym elementem systemu władzy we wszystkich państwach bloku komunistycznego w Europie Środkowo-Wschodniej był rozbudowany aparat bezpieczeństwa. Działalność struktur tego aparatu nie ograniczała się wyłącznie do wewnętrznych represji i drobiazgowej kontroli społeczeństw poszczególnych krajów. Poszczególne służby bezpieczeństwa składały się na ponadnarodową wspólnotę, której patronem był Feliks Dzierżyński, twórca osławionej Czeka. Owa wspólnota była ważnym, choć skrytym, narzędziem polityki w skali całego bloku sowieckiego. W planie wewnętrznym jej celem było przeciwdziałanie kolejnym kryzysom systemu komunistycznego i zwalczanie wszelkich form społecznego oporu. W planie globalnym miała ona wspierać ekspansywną politykę Moskwy.
Planowana konferencja poświęcona będzie właśnie tym zagadnieniom. Jest ona pomyślana jako kontynuacja serii bardzo udanych konferencji na zbliżony temat zorganizowanych w Bratysławie (2007) i Pradze (2008).
Organizatorami konferencji są: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Instytut Badania Reżimów Totalitarnych (Republika Czeska), Biuro Federalnego Pełnomocnika ds. Dokumentów Służb Bezpieczeństwa byłej Niemieckiej Republiki Demokratycznej (Niemcy) i Instytut Pamięci Narodu (Słowacja).
Obrady konferencji odbywać się będą w języku polskim i angielskim (z tłumaczeniem symultanicznym).
Wszystkich zainteresowanych serdecznie zapraszamy do udziału w konferencji.
Za udział w konferencji nie będą pobierane żadne opłaty. Wstęp wolny.
PROGRAM
6 czerwca 2013
10.00–10.15 – Otwarcie konferencji
10.15–12.00 – Sesja I: Wspólnota „Czekistów” – moderator: dr Łukasz Kamiński (Polska)
- Dr Petr Blažek (Republika Czeska) – Spojrzenie z Guberni. Archiwum Mitrochina w świetle dokumentów czechosłowackiej służby bezpieczeństwa StB (Státní Bezpečnost)
- Christopher Nehring (Niemcy) – KGB-DS-MfS: tzw. przedsięwzięcia aktywne (działalność inspiracyjna i dezinformacyjna) sowieckich, bułgarskich i wschodnio-niemieckich służb bezpieczeństwa państwowego w perspektywie ponadnarodowej, 1969–1979
- Dr Franciszek Dąbrowski (Polska) – Połączony System Ewidencji Danych o Przeciwniku (PSED/SOUD) – instytucjonalne formy działania w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych PRL
- Dr Valeri Katzounov (Bułgaria) – Udział Bułgarii w Połączonym Systemie Ewidencji Danych o Przeciwniku (PSED/SOUD)
- Dyskusja
12.00–13.30 – przerwa
13.30–15.30 – Sesja II: Wywiad – moderator: dr Pavel Zacek (Republika Czeska)
- Benjamin Fischer (USA) – Wspólnota przeznaczenia: sowiecko-wschodnioniemiecka współpraca wywiadowcza w okresie Zimnej Wojny.
- Dr Władysław Bułhak (Polska) – Współpraca Departamentu I z I Zarządem Głównym KGB. Nowe ustalenia
- Dr Leszek Pawlikowicz (Polska) – Funkcje, formy kooperacji oraz naczelnicy pionu współpracy z krajami socjalistycznymi (I Zarządu Głównego) Komitetu Bezpieczeństwa Państwowego (przy Radzie Ministrów) ZSRR w latach 1954–1991
- Dr Mirosław Sikora (Polska) – Spektrum zainteresowania wywiadu naukowo-technicznego KGB w erze Gorbaczowa. Z perspektywy procesu wymiany informacji pomiędzy wywiadami Polski i ZSRS
- Magdolna Barath (Węgry) – Współpraca wywiadowcza ZSRS i WRL
- Dyskusja
15.30–15.45 – przerwa kawowa
15.45–17.30 – Sesja III: Relacje bilateralne – moderator: dr Douglas Salvage (Niemcy)
- Dr Ion Constantin (Rumunia) – Tajna wojna pomiędzy sowiecką wspólnotą wywiadowczą a Rumunią w okresie Zimnej Wojny.
- Dr Christian Domnitz (Niemcy) – Inwigilacja i integracja. Grupa Operacyjna „Moskwa” wschodnioniemieckiej STASI.
- Dr Pavel Žáček (Republika Czeska) – Duży brat i mała siostra. KGB ZSRR i czechosłowacka służba bezpieczeństwa StB (Státní bezpečnost) w 1989 roku.
- Dr Arkadiusz Słabig (Polska) – Współdziałanie SB i KGB w kwestii rozpracowania środowisk ukraińskich w Polsce i za granicą po 1956 r.
- Dyskusja
7 czerwca 2013
10.00–12.00 – Sesja IV: Kierunki działania: kontrwywiad, terroryzm, dywersja ideologiczna – moderator: dr Matej Medvecky (Słowacja)
- Emanuel Droit (Francja) – Wspólna odpowiedź? Wschodnioeuropejskie tajne służby wobec międzynarodowego terroryzmu w latach 70. i 80. XX w.
- Dr Patryk Pleskot (Polska) – Współpraca polskiego kontrwywiadu ze służbami państw socjalistycznych w inwigilacji zachodnich dyplomatów (1956–1989). Szkic problemu
- Dr Bernd Schaefer (USA) – Multilateralne konferencje służb bezpieczeństwa państw Układu Warszawskiego w sprawie „terroryzmu” w Pradze (1979) i Warnie (1987)
- Dr Magdalena Semczyszyn (Polska) – Organizacja współpracy Departamentu II MSW PRL z II Zarządem Głównym KGB ZSRS (1957−1971) w świetle materiałów zachowanych w archiwach IPN
- Dr Douglas Selvage (Niemcy) – Obraz ideologicznego przeciwnika. Raporty KGB na temat „taktyki przeciwnika w dziedzinie dywersji ideologicznej”, 1975–1989
- Dyskusja
12.00–13.30 – przerwa
13.30–15.15 – Sesja V: Case studies I – moderator: prof. Jacek Tebinka (Polska)
- Dr Hanna Labrenz-Weiß (Niemcy) – Operativer Vorgang (OV) „Sizilien”. Sprawa operacyjnego rozpracowywania „Solidarności Walczącej” przez SB, MfS i KGB w świetle dokumentów Stasi
- Dr Paul Maddrell (Wielka Brytania) – Współpraca Ericha Mielke z NKWD, NKGB, MGB i KGB
- Dr Matej Medvecky (Słowacja) – Wydział kontrwywiadu zagranicznego Komisariatu ds. Bezpieczeństwa w Bratysławie i struktury sowieckiego aparatu bezpieczeństwa w Wiedniu
- Jerguš Sivoš (Słowacja) – Operacja „Nauka”. Współpraca ŠtB i KGB w zwalczaniu przerzutu literatury antysowieckiej.
- Dyskusja
15.15–15.30 – przerwa kawowa
15.30–17.15 – Sesja VI: Case studies II – moderator: dr Patryk Pleskot (Polska)
- Dr Attila Szörényi (Węgry) – Wpływ doradców sowieckiego MGB na śledztwa prowadzone przez węgierski aparat bezpieczeństwa w latach 1949–1950. Studium przypadku
- Libor Svoboda (Republika Czeska) – Ukończenie szkoły KGB w ZSRR uwarunkowaniem kariery w czechosłowackim aparacie bezpieczeństwa w latach 1948–1989
- Dr hab. Bożena Szaynok (Polska) – Tematyka żydowska w działaniach aparatu bezpieczeństwa w krajach komunistycznych Europy środkowo-wschodniej 1948–1953
- Prof. Jacek Tebinka (Polska) – Od Jałty do Poczdamu. Służby specjalne ZSRR a powstanie Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej
- Dyskusja
17.15–17.30 – Zakończenie konferencji