Instytut Pamięci Narodowej Konferencja naukowa „Niemiecki mord na Ulmach. Represje za pomoc ludności żydowskiej w kontekście realiów czasu Zagłady” – Warszawa, 7 września 2023 - Konferencje naukowe -

Beatyfikacja przez Kościół katolicki rodzinny Ulmów, zamordowanej przez niemiecką policję za pomoc Żydom, daje znakomity asumpt do rozważań na temat skali oraz uwarunkowań historycznych świadczenia pomocy Żydom w czasie II wojny światowej przez Polaków pod okupacją niemiecką. Tym zagadnieniom poświęcona była konferencja naukowa „Niemiecki mord na Ulmach. Represje za pomoc ludności żydowskiej w kontekście realiów czasu Zagłady” organizowana wspólnie przez Kancelarię Prezydenta RP oraz Instytut Pamięci Narodowej.

Spotkanie rozpoczęła Grażyna Ignaczak-Bandych, Szef Kancelarii Prezydenta RP:

Chcemy o rodzinie Ulmów opowiadać Polsce. Chcemy o rodzinie Ulmów opowiadać światu.

– podkreśliła, zaznaczając, jak wiele działań prowadzonych jest w celu przypominania historii tej rodziny.

Wiemy, że nie byłoby ratowania Żydów, gdyby nie było niemieckiej agresji, gdyby nie było zagłady Żydów 

– powiedział na wstępie dr Mateusz Szpytma, zastępca prezesa IPN.

Sesja odbyła się w 7 września 2023 roku w Belwederze.

Panel 1: „Stan wiedzy na temat Polaków ratujących Żydów podczas okupacji niemieckiej”

Uczestnicy:

• dr hab. Sebastian Piątkowski (Delegatura IPN w Radomiu),
• dr Tomasz Domański (Delegatura IPN w Kielcach),
•  dr Alicja Gontarek (Oddział IPN w Lublinie)

prowadzący red. Tomasz Łysiak.

Panel 2: „Niemiecki terror i represje wobec ludności cywilnej za pomoc Żydom”

Uczestnicy:

• dr hab. Bogdan Musiał,
• dr hab. Grzegorz Berendt (Uniwersytet Gdański, dyrektor Muzeum II Wojny Światowej),
• dr Maciej Korkuć (Oddział IPN w Krakowie)

prowadzący red. Rafał Dudkiewicz.

Panel 3: „Niemiecki mord na Ulmach jako element terroru okupanta na ziemiach polskich”

Uczestnicy:

• dr Mateusz Szpytma (zastępca prezesa IPN)
• ks. dr Witold Burda,
• dr Wojciech Hanus (Oddział IPN w Rzeszowie)

prowadzący: red. Marcin Wikło.

Do udziału w dyskusjach zaproszenie przyjęli uznani badacze i autorzy prac poświęconych polskiej pomocy Żydom. W pierwszej części paneliści debatowali o tym, co dziś, niemal 80 lat po zakończeniu II wojny światowej, wiemy o skali polskiej pomocy, o Polakach ratujących Żydów, w tym o Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, o perspektywach badawczych, a także o nowych źródłach historycznych i wyzwaniach z tym związanych stojących przed historykami.

W części drugiej uwaga rozmówców skoncentrowała się na polskich ofiarach za pomoc Żydom w kontekście całokształtu zbrodni niemieckich na ziemiach polskich oraz na niemieckim ustawodawstwie antyżydowskim i antypolskim, czyli na realiach wojennych wymuszających postawy i wybory ludzkie.

I właśnie ostatni, trzeci panel, przeniósł nas na grunt rozważań bardzo szczegółowych, do historii jednej wyjątkowej rodziny, której członkowie, nie bacząc na terror okupanta i jego zbrodnicze ustawodawstwo, poświęcili swoje życie, by ratować życie Żydów. Poznaliśmy motywacje, którymi kierowali się Józef i Wiktora Ulmowie, niosąc pomoc ludności żydowskiej, omówiliśmy okoliczności mordu tej rodziny oraz losy niemieckich zbrodniarzy.

Chciałbym, aby Niemcy i jako państwo i jako społeczeństwo wiedziały znacznie więcej o zbrodniach, które Rzesza Niemiecka popełniła na ziemiach polskich w latach 1939–45. Ważnym sygnałem o woli poznania realiów tamtych dni byłoby pokazanie w publicznej telewizji niemieckiej filmu „Historia jednej zbrodni” opowiadającego nie tylko o zbrodni na wielodzietnej rodzinie Ulmów ukrywającej Żydów, ale i powojennych losach Eilerta Diekena, który podczas wojny dowodził akcjami, podczas których wymordowano wielu Żydów i Polaków

– podsumował dr Mateusz Szpytma, krewny Wiktorii Ulmy.

►Portal IPN poświęcony Rodzinie Ulmów