We wtorek 1 marca 2022, w Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych, zostało oficjalnie otwarte Muzeum Żołnierzy Wyklętych w Ostrołęce. Jest to pierwsze muzeum w Polsce poświęcone dziejom i najważniejszym postaciom polskiego podziemia antykomunistycznego.
Uroczystość otworzył dyrektor muzeum Janusz Kotowski, obecny był wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński. Wśród gości znaleźli się najstarsi żyjący jeszcze żołnierze oraz ich bliscy, a także osoby, które przyczyniły się do przetrwania pamięci o Żołnierzach Niezłomnych.
List do uczestników uroczystości, skierowany przez prezydenta RP Andrzej Dudę, odczytał sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP Wojciech Kolarski.
– Bardzo się cieszę, że tegoroczny Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych zostaje uświetniony inauguracją działalności tej nowej placówki. W ten sposób spełniony zostaje postulat instytucjonalizacji pamięci o powstaniu antykomunistycznym. Od dziś będzie ona mieć tutaj swój dom, za którego stworzenie wyrazy uznania i wdzięczności kieruję do władz miasta i Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. (...) Uważam za piękny symbol, że pierwsze w naszym kraju Muzeum Żołnierzy Wyklętych jest dziś otwierane właśnie tu, w Ostrołęce. Państwa region zajmuje wyjątkowe miejsce w historii zmagań naszego narodu o odzyskanie własnego suwerennego państwa. Podziemie zbrojne było tu szczególnie silne, a opór trwał długo i miał mocne oparcie w miejscowej społeczności – zaznaczył prezydent.
W trakcie uroczystości zostały wręczone także odznaczenia państwowe Żołnierzom Niezłomnym oraz osobom pielęgnującym pamięć o powojennej konspiracji antykomunistycznej.
„Za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej” Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski został odznaczonyJan Majkowski „Jawor”, z oddziału Witolda Boruckiego „Dęba”; Jan Nysztal „Tadeusz”, łącznik, kolporter ulotek w młodzieżowej organizacji „Zjednoczone Stronnictwo Narodowe”, aresztowany i skazany na 7 lat więzienia; Jan Olech, członek Zjednoczonego Stronnictwa Narodowego aresztowany i skazany na 5 lat więzienia. Złotym Krzyżem Zasługi odznaczono Helenę Śnieżko, córkę Władysława Grudzińskiego „Pilota”, zastępcy Mieczysława Dziemieszkiewicza „Roja".
„Za zasługi dla Niepodległej” Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości odznaczeni zostali: Franciszek Chrostowski, żołnierz AK, współpracował z oddziałem Jana Tabortowskiego „Bruzdy”, skazany na 6 lat więzienia; Marek Franczak, syn ostatniego Żołnierza Niezłomnego, Józefa Franczaka „Lalusia”; pułkownik Mieczysław Gurgielewicz, dowódca 5 Mazowieckiej Brygady Obrony Terytorialnej; Jadwiga Płodziszewska, ambasador Festiwalu Niepokorni, Niezłomni, Wyklęci, siostrzenica Józefa Niskiego „Brzozy”; Wiesław Jan Wysocki, historyk, nauczyciel akademicki, przewodniczący Rady Muzeum Dom Rodziny Pileckich w Ostrowi Mazowieckiej.
* * *
Muzeum Żołnierzy Wyklętych przybliża historię polskich bohaterów walczących z sowieckim okupantem i komunistycznymi władzami o wolną Ojczyznę. Ukazuje najwybitniejsze postaci podziemia antykomunistycznego i wartości, którymi się kierowali w życiu, aby zachęcać, zwłaszcza młodych, do czerpania z ideałów Żołnierzy Niezłomnych.
Od 2 marca w muzeum będzie można zwiedzać wystawę stałą. W zbiorach placówki znalazły się symboliczne pamiątki – różaniec z chleba wykonany w trakcie pobytu w więzieniu w 1947 roku przez Franciszka Wojsza. Jest też medalik Józefa Franczaka „Lalusia”. Obok prezentowania zbiorów placówka ma również uczyć i edukawać. Przewidziane są przeglądy filmów, dyskusje, konkursy, przeglądy piosenek patriotycznych, a także spotkania naukowe.