Instytut Pamięci Narodowej Delegacja z Albanii z wizytą w IPN – 5 lutego 2020 - Aktualności -

przesuń wstecz zdjęcia

przesuń dalej zdjecia

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Delegacja w składzie: Gentiana Sula (przewodnicząca albańskiej placówki), Simon Mirakaj, Altin Hoxha, Marenglen Kasmi,  Skender Vrioni,  Mirela Lame, oraz Artemisa Malo i Edmond Leka (posłowie albańskiego Parlamentu) spotkała się z zastępcami prezesa IPN dr. Mateuszem Szpytmą i prof. Krzysztofem Szwagrzykiem oraz dyrektor Archiwum IPN Marzeną Kruk, dr. Rafałem Leśkiewiczem (pełnomocnik prezesa IPN ds. totalitaryzmów, Biuro Badań Historycznych IPN) oraz Agnieszką Jędrzak, kierownik Sekcji Kontaktów Międzynarodowych w Biurze Prezesa i Komunikacji Społecznej IPN.

Prezes Szpytma wyjaśniał, jak kształtowała się struktura Instytutu w obliczu konieczności rozliczeń zbrodni niemieckich i komunistycznych oraz nowych zadań podejmowanych przez IPN w ostatnich latach. Polska placówka została powołana na wzór niemieckiego Instytutu Gaucka, na bazie Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce oraz Archiwum, które przejęło materiały dawnej komisji śledczej oraz akta służb komunistycznych. Na etapie parlamentarnym utworzono pion naukowo-edukacyjny. W 2007 roku w skład Instytutu weszło Biuro Lustracyjne, a w 2016 – Biuro Poszukiwań i Identyfikacji oraz Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa, które wydaje opinie na temat upamiętnień związanych z historią XX w. oraz dba o groby żołnierzy polskich w kraju i za granicą, a także o mogiły żołnierzy z innych krajów, poległych na polskiej ziemi.

W rozmowach z partnerami albańskimi wiceprezes Szpytma wskazywał na kluczową rolę edukacji w kształtowaniu świadomości społeczeństw oraz budowaniu tożsamości narodowej w demokratycznym państwie. Mówił o działaniach łączących przygotowanie warsztatów, wystaw, katalogów i publikacji tematycznych.

Prof. Krzysztof Szwagrzyk przedstawił prezentację na temat poszukiwań ofiar stalinizmu, prowadzonych przez kierowane przez niego Biuro Poszukiwań i Identyfikacji IPN. Prezes Szwagrzyk zaprezentował sylwetki polskich bohaterów Danuty Siedzikówny „Inki’ i Henryka Flamego „Bartka”, których tragiczne losy stały się symbolem całego wojennego pokolenia.  Wskazywał na podobieństwo między Polską i Albanią, jeśli chodzi o represje wobec podziemia antykomunistycznego po 1945 r.

Delegacja z dużym zainteresowaniem obejrzała dokumentację prac na „Łączce” i w dawnym stalinowskim więzieniu na Rakowieckiej 37. W 2019 r. prace kierowanego przez wiceprezesa Szwagrzyka biura prowadzone były w 72 miejscach w kraju i za granicą, z udziałem licznych wolontariuszy. Goście pytali o rolę archiwaliów – dokumentów i relacji świadków – w typowaniu możliwych miejsc pochówku ofiar reżimu.

Następnie goście odwiedzili Archiwum IPN. Podczas spotkania z dyrektor Marzeną Kruk rozmawiano o  kształtowaniu zasobu archiwalnego Instytutu, odtajnianiu dokumentacji byłych służb specjalnych PRL i zmianach zasad dostępu do dokumentów. Delegaci odwiedzili także magazyny archiwalne oraz pracownie: konserwacji  i digitalizacji. Duże zainteresowanie gości budziły kwestie związane z opracowaniem archiwalnym dokumentów, cyfryzacją zasobu i zasadami opisu akt w bazach danych.  Wspomniane zagadnienia omówione zostały podczas kończących wizytę prezentacji elektronicznych systemów informacji archiwalnej  Instytutu – Cyfrowego Archiwum i bazy ZEUS. 

Delegacja gościła też w Biurze Badań Historycznych IPN, gdzie spotkała się z dr. Rafałem Leśkiewiczem oraz dr. Jerzym Bednarkiem, zastępcami dyrektora BBH oraz kierownik Agnieszką Jędrzak. Goście podkreślali, że widzą w polskim IPN model sukcesu, który chcieliby wdrożyć w warunkach albańskich. Pytano o polskie ustawodawstwo; pochylono się też nad definicją zbrodni przeciwko narodowi polskiemu i zbrodni przeciwko ludzkości. Oprócz uzupełniania zasobu archiwalnego, zawierającego m.in. 13% zachowanych teczek tajnych służb, albańska placówka ma w planach badania naukowe nad Służbą Bezpieczeństwa. Ponadto organizowane są konferencje i wydawane publikacje.

Wizyta odbyła się w następstwie rozmów przedstawicieli polskiego i albańskiego instytutu podczas ostatniego zjazdu członków Platformy Europejskiej Pamięci i Sumienia, którego IPN jest jednym z 21 członków założycieli. Albańskie AIDSSH ma w chwili obecnej status członka obserwatora.