Instytut Pamięci Narodowej Kolejne spotkanie z cyklu „Z materiałów IPN – wykłady – świadkowie – dokumenty – filmy” – „Cenzura w PRL. Gdańskie przykłady” – Gdańsk, 18 czerwca 2003 r. - Aktualności -

Pomimo szczególnego dnia - w wielu szkołach bowiem świętowano zakończenie roku szkolnego - na sali znalazła się spora grupa uczniów, nauczycieli, studentów i dziennikarzy zainteresowanych tematem.
Moderatorem spotkania pt. „Cenzura w PRL. Gdańskie przykłady” był dr Sławomir Cenckiewicz – historyk z gdańskiego OBEP IPN. Przedstawił Kamila Ruteckiego, pracownika IPN, realizującego projekt badawczy dotyczący cenzury PRL-u, Marię Mrozińską – obecnie dziennikarkę Telewizji Gdańsk, wcześniej współpracującą z Lechem Bądkowskim w redagowaniu „Samorządności” oraz dziennikarza Wojciecha Kiedrowskiego, który w latach osiemdziesiątych pełnił funkcję redaktora naczelnego „Pomeranii”.
Spotkanie rozpoczął wykład Kamila Ruteckiego, który obszernie omówił historię i strukturę cenzury w PRL-u; scharakteryzował metody pracy cenzorów. Wypowiedź zilustrował najbardziej jaskrawymi przykładami ingerencji cenzorskich przytaczając np. sytuację cenzurowania („zapis na osobę”) tekstów Stefana Kisielewskiego, publikowanych w prasie dla osób niewidomych.
Bardzo ciekawą formą przekazu była prezentacja multimedialna, podczas której prelegent omówił wybrane zapisy cenzorskie dotyczące Pomorza i kraju. Ponadto zaprezentował zebranym „Księgę zaleceń i zapisów cenzorskich’ z 1971 r., oraz fragmenty ocenzurowanych artykułów z „Dziennika Bałtyckiego” z lat 1946–1947, pozyskanych w wyniku kwerendy archiwalnej.
Po wysłuchaniu wykładu głos zabrali świadkowie historii, dziennikarze aktywni zawodowo w okresie PRL-u. Wojciech Kiedrowski omawiał problemy i kontakty z gdańską placówką cenzury, które pojawiały się w jego działalności dziennikarskiej. Maria Mrozińska starała się zwrócić w swojej wypowiedzi uwagę na obszary wolności słowa, o które dziennikarz zawsze musi walczyć, diagnozując sytuacje zniewolenia i propagandy w życiu społeczeństwa i państwa.
Temat cenzury i propagandy budzi zwykle odzew słuchaczy, zatem moderowanie dyskusji nie było sprawa łatwą. Z sali padały pytania np. o rolę służb specjalnych w kreowaniu działań cenzorskich w PRL-u; pytano o motywy działania Tomasza Strzyżewskiego, cenzora, który zdemaskował zasięg; skalę i metody działania peerelowskiej cenzury. Osoby zgromadzone na sali chętnie przytaczały osobiste przykłady „zderzenia” z cenzurą i propagandą. Następnie wywiązała się polemika dotycząca skutków oddziaływania propagandy na świadomość społeczną, bagatelizowania jej wpływu czy podporządkowywania pracy dziennikarskiej zaleceniom cenzorskim - utrzymywana przez moderatora w granicach dyskusji o historii PRL-u.
Spotkanie pokazało istotną potrzebę badania tematu cenzury i prezentowania materiału źródłowego ilustrującego „omnipotencję” urzędu cenzorskiego.

Strona "Dziennika Bałtyckiego" z okresu stanu wojennego.
Pierwsze litery kolejnych akapitów układają się w napis "wrona skona".