W dniu 1 grudnia br. w Audytorium Instytutu Historycznego Uniwersytetu Wrocławskiego (ul. Szewska 49) odbyła się konferencja naukowa „»Dokumenty zniszczyć !« Proces niszczenia dokumentacji Służby Bezpieczeństwa PRL w latach 1989–1990”. Organizatorem konferencji jest Oddziałowe Biuro Archiwizacji i Udostępniania Dokumentów IPN we Wrocławiu.
Podczas spotkania naukowcy z różnych ośrodków badawczych zaprezentowali proces oraz zakres niszczenia dokumentów Służby Bezpieczeństwa PRL w latach 1989–1990. Problematyka ta została ukazana na szerszym tle historycznym: decyzji politycznych zapadłych w Moskwie i Warszawie, ewolucji organizacyjnej struktur komunistycznej bezpieki oraz dostosowywania zadań SB do nowej sytuacji w kraju.
Głównym celem sesji było rozpoznanie mechanizmów i procesów zacierania śladów działalności operacyjnej (w tym ukrywania zbrodni komunistycznych) funkcjonariuszy organów bezpieczeństwa PRL poprzez niszczenie dokumentacji (np. agenturalnej, sprawozdawczej, finansowej, środków ewidencyjnych), a także podsumowanie efektów tej operacji w oparciu o przejęty przez Instytut Pamięci Narodowej zasób archiwalny.
Najważniejsze zagadnienia dotyczyły:
- decyzji politycznych oraz instrukcji wykonawczych (centralnych, regionalnych);
- funkcjonariuszy KC/KW PZPR oraz SB MSW/WUSW odpowiedzialnych za operację;
- technologii samego niszczenia (mielenie; palenie);
- miejsc zniszczeń (fabryki papieru, dziedzińce komend, obrzeża miast);
- metodyki i skali zniszczeń środków ewidencyjnych (kartoteki, dzienniki);
- funkcjonariuszy biorących udział w niszczeniu (pion „C” MSW/WUSW oraz piony operacyjne w centrali i jednostkach terenowych);
- skali zniszczeń (ile i co zniszczono; jaka część ocalała);
- „prywatyzacji” i kopiowania akt przez funkcjonariuszy SB.
Program:
Otwarcie: prof. dr hab. Włodzimierz Suleja
Część I: Wprowadzenie
Prowadzenie: prof. dr hab. Rościsław Żerelik
- prof. dr hab. Włodzimierz Suleja, Polska rewolucja lat 1989–1990
- Paweł Piotrowski, Przekształcenia organizacyjne SB w latach 1989–1990
- dr Stanisław Koller, Niszczenie dokumentacji w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych (zarządzenia i instrukcje wykonawcze 1956–1990)
Część II: Centrala Służby Bezpieczeństwa PRL
Prowadzenie: dr hab. Krzysztof Szwagrzyk
- dr Wojciech Sawicki, Niszczenie akt pionu SB do walki z „Solidarnością” (ze względu na nieobecność prelegenta referat odczytał dr Mariusz Żuławnik)
- dr Stanisław Koller, Niszczenie akt pionu SB do walki z Kościołem
- dr Wojciech Sawicki, Niszczenie akt wywiadu cywilnego PRL (ze względu na nieobecność prelegenta, referat odczytała Katarzyna Ostrowska)
- Katarzyna Ostrowska, dr Mariusz Żuławnik, Niszczenie kartotek Biura „C” MSW w latach 1989–1990
Część III: Jednostki wojewódzkie Służby Bezpieczeństwa PRL:
Prowadzenie: dr Tomasz Balbus
- dr Rafał Leśkiewicz, dr Rafał Kościański, Poznań
- Stefan Białek, dr Piotr Dyba, Wrocław
- Rafał Dyrcz, Kraków
- Radosław Peterman, Łódź
- Marzena Kruk, Gdańsk
- dr Dariusz Byszuk, Rzeszów
Podsumowanie: prof. dr hab. Włodzimierz Suleja