E-Księgarnia
Uroczystość odbyła się 1 marca 2024 roku w Koszalinie w ramach obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Budynek przy ul. Jedności 5, na ścianie którego umieszczono tablicę, był siedzibą bezpieki. Upamiętnienie poświęcone jest żołnierzom podziemia niepodległościowego i ofiarom komunistycznego terroru, które w okresie stalinowskim były prześladowane lub zostały zamordowane.
Podczas przemówienia dr Karol Nawrocki, prezes IPN, przypomniał, że zbrodniczy system komunistyczny wywołał II wojnę światową, a w roku 1945 żołnierze Armii Czerwonej, wypierając Niemców, nie dawali wolności, ale siali zbrodnie i spustoszenie. Terytoria Polski wypełniły się gwałtami, grabieżami i zniewoleniem Rzeczpospolitej na blisko 50 lat.
– Przeciwko systemowi komunistycznemu w roku 1945 stanęli najwierniejsi z wiernych. Stanęli ci, którzy byli wierni przysiędze niepodległej Rzeczpospolitej, złożonej w roku 1939 – Żołnierze Wyklęci, Żołnierze Niezłomni, żołnierze podziemia antykomunistycznego, którzy stali się sumieniem narodu polskiego, zmęczonego sześcioma latami okupacji. Żołnierze, którzy byli z miast i wiosek Polski, bili się w całej Polsce, docierając także na Zachodnie Pomorze i tutaj, do Koszalina.
Dziś dajemy im drugie życie naszą pamięcią, która podtrzymuje płomień prawdy historycznej, która mówi o tym, że Żołnierze Niezłomni byli częścią polskiego nurtu niepodległościowego, który stanowi także o istocie tożsamości narodu polskiego w XXI wieku
– mówił podczas uroczystości.
– Aby pamięć trwała muszą być ślady pamięci
– podkreślił prezes IPN i podziękował wszystkim, którzy przyczynili się do powstania pamiątkowej tablicy: pracownikom koszalińskiej delegatury Instytutu Pamięci Narodowej, władzom samorządowym, kierownictwu Regionalnej Izby Obrachunkowej w Szczecinie i mieszkańcom miasta.
– Płomień pamięci wciąż płonie i nie damy zapomnieć o naszych bohaterach, Ta tablica jest poświęcona wszystkim ofiarom systemu komunistycznego w całej Polsce po roku 1945, ale też bohaterom, którzy z systemem komunistycznym gotowi byli walczyć.
W sposób szczególny poświęcona jest tym, których wysiłek w imieniu Polski miał swoje odbicie na ziemi koszalińskiej – żołnierzom z Bojowego Oddziału Armii, którzy dotarli tutaj do województwa koszalińskiego, ale także temu, który był jednym z najdzielniejszych żołnierzy V Wileńskiej Brygady Armii Krajowej – Zdzisławowi Badosze „Żelaznemu”, który bił się także na tych terenach.
Nawiązujac do tablicy prezes IPN dodał:
– Noszę w sobie przekonanie, że ta tablica zostawi w nas wszystkich nadzieję, że ten orzeł w koronie, który jest wciągany w ciemność i zło systemu komunistycznego wzbił się jednak do niepodległości, także dzięki Żołnierzom Wyklętym.
W uroczystości wzięli udział m.in. Dawid Czesyk, zastępca prezesa Regionalnej Izby Obrachunkowej w Szczecinie, Wojciech Kasprzyk, zastępca prezydenta Koszalina, Jerzy Giszczak, inicjator powstania upamiętnienia, Stanisław Marciniuk, żołnierz konspiracji niepodległościowej, Krzysztof Męciński, dyrektor szczecińskiego oddziału IPN, kombatanci, żołnierze Wojska Polskiego, przedstawiciele Policji, Straży Pożarnej, duchowieństwo i mieszkańcy Koszalina.
Na zakończenie ceremonii odczytano Apel Pamięci i złożono kwiaty pod tablicą. Wieńce złożono także pod pomnikiem rotmistrza Witolda Pileckiego.
Wydarzenie było transmitowane na kanale IPNtv.
* * *
Po utworzeniu województwa koszalińskiego w 1950 r. i powołaniu Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Koszalinie, w budynku przy ul. Jedności 5 siedzibę miał Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego. Najprawdopodobniej wraz z rozwiązaniem w 1956 roku delegatury Wojewódzkiego Urzędu do spraw Bezpieczeństwa Publicznego w tym budynku mieściła się komenda milicji i urzędowała Służba Bezpieczeństwa. Obecnie mieści się tu siedziba Regionalnej Izby Obrachunkowej w Szczecinie (Zespół Zamiejscowy w Koszalinie).
Tablica została ufundowana przez szczeciński oddział Instytutu Pamięci Narodowej. Upamiętnienie wykonane jest z czarnego kamienia, owalny kształt tablicy nawiązuje do okna powyżej i wraz z nim tworzy tzw. rytm na elewacji. Ok. 31 cm od lewego boku znajduje się pole, ryflowane w pionowe pasy (w tynkturach przedstawia barwę czerwoną – nawiązujące do tła tarczy godła Polski oraz przelanej w obronie ojczyzny krwi), na które nałożona jest połowa orła wojskowego. Orzeł symbolicznie przełamany pół linią łamaną, symbolizuje nie tylko koniec niepodległości Polski po 1944 roku, ale też komunistyczny terror, polegający na morderstwach sądowych, torturach, łamaniu życiorysów i charakterów ludzi, którzy podjęli nierówną walkę o wolność Polski, nie tylko w trakcie II wojny światowej, ale i po jej zakończeniu. Odcinanie przez ówczesnych decydentów koron z przedwojennych orzełków wojskowych, czy łamanie ich w pół miało na celu nie tylko symboliczne zakończenie niezależności Polski, ale i pognębienie osób zaangażowanych w konspirację, poprzez uszkadzanie, czy niszczenie symboli polskiej wojskowości.
„Żołnierze Niezłomni. Żołnierze Wyklęci” – cykl etiud filmowych