E-Księgarnia
Uroczystość odbyła się przed Pomnikiem Zesłańców Sybiru i Ofiar Katynia, gdzie zaprezentowano wystawę i złożono kwiaty w hołdzie ofiarom sowieckiego totalitaryzmu.
– Pomnik Zesłańców Sybiru i Ofiar Ludobójstwa Katyńskiego, który stoi w Przemyślu, w swojej symbolice przypomina jeden z wagonów, którymi po 17 września 1939 roku Sowieci wywozili Polaków na odległe rubieże Syberii, do Azji Środkowej. Ten symbol i ten wagon przypomina, a wręcz jest identyczny, jak wagony, które skradli Niemcy Polakom i za sprawą Deutsche Reichsbahn wywozili Polaków i Żydów do niemieckich obozów koncentracyjnych i obozów zagłady. Dziś 23 sierpnia Przemyśl – miasto-symbol pokazuje nam wszystkim jaka była właściwie różnica pomiędzy niemieckim narodowym socjalizmem a sowieckim komunizmem. Ta różnica była taka, jak szerokość koryta rzeki San, jak długość kładki przez San, a więc właściwie nie istniała
– podkreślił prezes IPN. Przypomniał, że 23 sierpnia 1939 r. dwa największe systemy totalitarne, kierowane przez Hitlera i Stalina, zawarły porozumienie podpisane przez Ribbentropa i Mołotowa.
– Tym dwóm zbrodniarzom wystarczyło tylko trzysta znaków i siedem paragrafów, cztery paragrafy w tajnym protokole, aby doprowadzić do likwidacji na kilka dekad kilku państw Europy Środkowej, w tym doprowadzić do czwartego rozbioru Rzeczypospolitej. Wystawa, którą dzisiaj prezentujemy, przygotowana przez Instytut Pamięci Narodowej, mówi o wypełnieniu, konsumpcji słów i protokołów, które zostały podpisane 23 sierpnia 1939 r. i wypełnione zbrodnią.
Przedstawiciele IPN uczcili ofiary zbrodni niemieckich, składając kwiaty pod Ścianą straceń na Zasaniu. W tym miejscu 31 grudnia 1943 roku Niemcy rozstrzelali dziesięciu polskich zakładników w odwet za zastrzelenie (28 grudnia 1943 roku) przez organizację podziemną agenta gestapo Stanisława Szajnę.
* * *
Wystawa „Zbrodnie niemieckie i sowieckie na Polakach 1939–1945” przedstawia najważniejsze informacje na temat zbrodni dokonanych przez okupantów niemieckich i sowieckich na obywatelach polskich w latach wojny i okupacji 1939–1945. Przygotowana przez Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej IPN w Lublinie przy współpracy Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN Delegatura w Radomiu.
Wykorzystane fotografie i dokumenty pochodzą ze zbiorów m.in.: Archiwum Państwowego w Radomiu, Archiwum Państwowego w Gdańsku, Centrum Naukowo-Informacyjnego „Memoriał” w Moskwie, Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, Archiwum Akt Nowych, Narodowego Archiwum Cyfrowego, Ośrodka KARTA, Muzeum i Miejsce Pamięci Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu, Archiwum PCK, Teatru NN.
* * *
23 sierpnia w 1939 r. ministrowie spraw zagranicznych III Rzeszy i ZSRS, Joachim von Ribbentrop i Wiaczesław Mołotow, podpisali w Moskwie układ o nieagresji, który przesądził o wybuchu wojny, co było równoznaczne z IV rozbiorem ziem polskich. Najważniejszą częścią porozumienia dwóch totalitarnych potęg był dodatkowy, tajny protokół uzgadniający podział Europy Środkowo-Wschodniej (w tym Polski) na niemiecką i sowiecką strefę wpływów. Ustalenia te stanowiły zapowiedź ludobójczej polityki, w tym Holokaustu, a także masowych deportacji oraz represji dokonywanych w imię zbrodniczych idei.
Decyzją Parlamentu Europejskiego od 2008 roku 23 sierpnia obchodzimy Europejski Dzień Pamięci Ofiar Reżimów Totalitarnych.
Przypominamy apel prezesa Instytutu Pamięci Narodowej dr. Karola Nawrockiego, aby pamiętać o wszystkich ofiarach dwóch równie zbrodniczych systemów totalitarnych.
►Sławomir Kalbarczyk: Spisane czyny. Pamięć o sowieckich zbrodniach
►Marcin Przegiętka: Czy pakt Ribbentrop-Mołotow był „paktem dwóch marksistowskich ideologii”?
►IPNtv: Debata „Ribbentrop i Mołotow – podpalacze świata z woli Hitlera i Stalina”