E-Księgarnia
– Ten spektakl jest o drodze do śmierci w objęciach przerażającego systemu komunistycznego, który niestety także i dziś w XXI wieku wciąż tli się na świecie. Ale to także spektakl o życiu osoby unikatowej, która przyszła na świat, gdy Polski nie było. Przyszła na świat w Szwajcarii, w rodzinie po ojcu protestanckiej i po matce – katolickiej. O człowieku, któremu nie była pisana droga aktorska, dla którego przewidziany był inny scenariusz, a to nie przeszkodziło w tym, że został najwybitniejszym aktorem pierwszej połowy XX wieku
– mówił przed warszawską premierą sztuki prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Karol Nawrocki.
– Przede wszystkim to spektakl o Polaku z wyboru, który, gdy Ojczyzna była w zagrożeniu, w sierpniu 1939 roku porzucił blask sceny i był gotowy, aby w Warszawie przy ulicy Koziej kopać przeciwlotnicze schrony. Postać wyjątkowa i zasłużona dla polskiej kultury
– podkreślił prezes IPN.
– A ta opowieść, to także opowieść o świecie utraconym, o świecie, którego nie ma, zapisanym na celuloidowych taśmach. My wszyscy mamy dzisiejszego wieczoru świadomość, że świata II Rzeczypospolitej, rodzącej się do wolności, niezależnej i niepodległej, która trwała tylko dwie dekady, nie wskrzesimy, nie przywrócimy. Ale pustkę po II Rzeczypospolitej, która została zniszczona w wyniku porozumienia dwóch systemów totalitarnych: niemieckiego narodowego socjalizmu i sowieckiego komunizmu – tę pustkę wypełniamy pamięcią i tym spektaklem
– zaznaczył dr Nawrocki, zapraszając do obejrzenia sztuki.
O spektaklu
Do 1989 roku w społeczeństwie krążyło wiele różnych, wykluczających się wersji próbujących wyjaśniać okoliczności śmierci artysty. Dopiero rozpad Związku Sowieckiego umożliwił dotarcie do akt NKWD, z których wynika, że Bodo zmarł pod koniec 1943 roku w obwodzie archangielskim.
Narracja sztuki zbudowana jest wokół przesłuchań Bodo, którego funkcjonariusze NKWD oskarżają o działalność szpiegowską. Sytuacja przybiera obrót potwornie surrealistyczny, gdy okazuje się, że dowodami na rzekome szpiegostwo mają być... filmy, które aktor współtworzył!
Dramaturgię zdarzeń potęguje rodzaj fatum, które zdaje się kreować okoliczności działające na niekorzyść bohatera, wbrew wszelkim zasadom logiki. Autentyczna historia bożyszcza przywodzi na myśl skojarzenia z prozą takich mistrzów pióra jak Michaił Bułhakow czy Franz Kafka. Sceny śledztwa przeplatane są retrospektywami z czasów, gdy Bodo święcił rekordy popularności na planach filmowych i na scenach kabaretów w Polsce i Rosji. Mamy okazję usłyszeć wykonania takich przebojów jak „Sex appeal” czy utworów nieco mniej rozpoznawalnych.
Organizatorem i pomysłodawcą spektaklu jest Instytut Pamięci Narodowej, partnerami: Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce oraz Teatr Syrena.
Do realizacji tego spektaklu Biuro Wydarzeń Kulturalnych Instytutu Pamięci Narodowej przystąpiło na początku 2022 roku we współpracy z Muzeum II Wojny Światowej. 29 listopada 2022 r. odbyła się premiera sztuki w Warszawie.
Wystąpili:
- Jakub Kornacki – Władimir, kapitan NKWD
- Rafał Ostrowski – Eugeniusz Bodo
- Krzysztof Bartoszewicz – Siergiej, sierżant NKWD
- Oksana Terefenko – Nadieżda
- Piotr Srebrowski – więzień Mirek
- Paweł Kamiński – Henryk Wars
- Mateusz Deskiewicz – Dymsza, tow. Fiedotow, major NKWD
- Krzysztof Stasierowski – redaktor
- Zbigniew Bajor – Kostecki
- Agnieszka Skawińska – Ina Benita
- Agnieszka Brenzak – Maria Bogda
Scenografia: Sebastian Żbikowski
Stroje: Sabina Czupryńska
Muzyka: Artur Guza
Wsparciem merytorycznym przy tworzeniu scenariusza służył pracownik gdańskiego oddziału IPN Bartosz Januszewski.
Patroni medialni: TVP Kultura, Historykon.pl, Dzieje.pl
Polecamy
- publikację popularnonaukową opracowaną przez Bartosza Januszewskiego z Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej IPN w Gdańsku w 2018 roku: „Eugeniusz Bodo. Z wielkiego ekranu w otchłań Gułagu” [►PDF]
- książkę Bartosza Januszewskiego „Kino pod okupacją. Wojenne losy i postawy polskich filmowców (1939–1945) ”, Gdańsk–Warszawa 2021 (►Kup online)