E-Księgarnia
W wydarzeniu uczestniczyli weterani, żołnierze 2. Korpusu Polskiego, córka ich dowódcy Anna Maria Anders, ambasador RP we Włoszech, zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej dr hab. Karol Polejowski, doradca prezydenta RP Irena Zofia Romaszewska, szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk oraz burmistrz miasta Loreto Moreno Pieroni .
Siedemdziesiąt osiem lat temu, na włoskiej ziemi, rozegrał się kolejny akt II wojny światowej, która rozpoczęła się w 1939 roku najazdem Niemiec i Rosji sowieckiej na Polskę. W piątym roku wojny żołnierzom 2. Korpusu Polskiego, opromienionym sławą zwycięstwa pod Monte Cassino, powierzono kolejne ważne zadanie: zdobycie Ankony – kluczowego portu na Półwyspie Apenińskim, bez którego niemożliwa była dalsza walka o wolność tego miejsca Europy – przypomniał szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk.
W 1944 r. we Włoszech toczyły się zacięte walki wojsk aliantów z Wehrmachtem, w działaniach odbicia półwyspu Apenińskiego brał również udział 2. Korpus Polski pod dowództwem gen. dyw. Władysława Andersa. W maju Polacy zajęli zaciekle broniony przez Niemców klasztor na wzgórzu Monte Cassino. W lipcu, w trakcie działań pościgowych prowadzonych wzdłuż Adriatyku, polscy żołnierze dotarli pod Ankonę. Dzięki manewrowi oskrzydlającemu 5. Kresowej Dywizji Piechoty, po dwudniowych walkach, 18 lipca 1944 r., do miasta wkroczyli żołnierze 3. Pułku Ułanów Karpackich i 2. Batalionu Strzelców Karpackich. Po stronie niemieckiej zginęło, zostało rannych bądź trafiło do niewoli 4 tys. żołnierzy.
Ponad 1080 żołnierzy 2. Korpusu Polskiego poległych w walkach o wyzwolenie włoskiego regionu Marche pochowano na cmentarzu w Loreto, u stóp XV-wiecznej bazyliki loretańskiej.
Znajdujemy się na Cmentarzu Polskim w Loreto, by uczcić pamięć żołnierzy polskich poległych w walkach o wyzwolenie Regionu Marche, z jego stolicą Ankoną na czele. Zjednoczeni ideą wolności walczyli tutaj ramię w ramię z włoskimi towarzyszami broni, Korpusem Wyzwolenia Włoch i patriotami włoskimi, na tej ziemi odnowiło się polsko-włoskie braterstwo broni – mówiła Anna Maria Anders, ambasador RP we Włoszech.
Ks. mjr Marcin Janocha, przedstawiciel Ordynariusza Polowego Wojska Polskiego, przewodnicząc mszy świętej, zauważył, że cmentarz w Loreto jest niemym świadkiem tamtych dni.
Ziemia włoska przyjęła wszystkich tych Polaków, którzy krwi własnej, ani życia nie szczędzili. Dobrze pojęli słowa Ewangelii, że „nie ma większej miłości od tej, gdy ktoś życie oddaje za przyjaciół swoich. Polskich żołnierzy, których szlak bojowy rozpoczął się w Kazachstanie i wiódł przez Bliski Wschód, przez półwysep Apeniński, aż do włoskiej ziemi i zakończył się tu, na Cmentarzu Wojennym w Loreto – mówił podczas kazania ks. mjr Janocha.
Burmistrz miasta Loreto Moreno Pieroni zaznaczył, że „jest to dzień, na który wszyscy mieszkańcy Loreto oczekują z wdzięcznością, szacunkiem, a także sympatią dla narodu polskiego, z którym czują się związani głębokimi więzami przyjaźni”. Zwrócił uwagę, że w tym roku obchody organizowane są w innych okolicznościach, niż w latach poprzednich.
W tym roku toczy się wojna, u bram waszego kraju. Wojna, która dotyka nas wszystkich. Wojna, która podeptała i odrzuciła wartości demokracji i wolności, stanowiące przez ponad 70 lat podwaliny, na których zbudowaliśmy Europę: Europę pokoju. Lata po zakończeniu II wojny światowej do dzisiaj stanowiły najdłuższy okres nieprzerwanego pokoju na naszym kontynencie w epoce nowożytnej. Teraz znowu stoimy w obliczu zagrożenia.
Burmistrz podkreślił, że „naszym instytucjonalnym zadaniem jest kultywowanie pamięci o przeszłości, aby nigdy więcej się nie powtórzyła”.
Podczas uroczystości minister Jan Józef Kasprzyk uhonorował zasłużonych medalami „Pro Bono Poloniae” i „Pro Patria”. Po mszy świętej pamięć żołnierzy 2. Korpusu Polskiego uczczono także odczytaniem odezwy oraz złożono kwiaty i wieńce.
Uroczystości w Loreto zostały zorganizowane przez Ambasadę RP we Włoszech oraz Urząd ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych.