E-Księgarnia
W Centrum Edukacyjnym IPN „Przystanek Historia” w Warszawie odbył się pokaz filmów dokumentalnych poświęconych Zbrodni Katyńskiej. W czasie przeglądu pokazanych zostało siedem dokumentów. Część filmów zaprezentowano w wersji umożliwiającej ich odbiór osobom niewidzącym i niesłyszącym.
W marcu 1940 r. władze sowieckie zadecydowały o wymordowaniu tysięcy obywateli polskich – oficerów, żołnierzy, funkcjonariuszy, urzędników, duchownych. W następnym miesiącu rozpoczęto egzekucje w lesie katyńskim. Przez lata prawda o Zbrodni Katyńskiej była fałszowana przez aparat państwa komunistycznego, a szczególną w tym rolę odgrywała cenzura. To urzędnicy tej instytucji dbali o to, by w publicznym przekazie nie pojawiła się informacja o sowieckiej zbrodni. Wiadomości o tym, co zdarzyło się w 1940 r. były więc przekazywane w relacjach rodzinnych, w nieformalnych grupach czy wydawnictwach – zarówno emigracyjnych jaki i podziemnych. Cenzorzy dbali szczególnie by prawda o zbrodni katyńskie nie pojawiła się w przekazie filmowym. Dlatego też pierwszy dokument o zbrodni katyńskiej został nakręcony w Polsce w 1990 roku przez Marcela Łozińskiego (Las katyński).
Niemal dokładnie 20 lat temu przestała istnieć peerelowska cenzura. Od tego czasu powstało wiele filmów dokumentalnych poświęconych Zbrodni Katyńskiej. Co ciekawe, realizowane były one nie tylko w Polsce, lecz również za granicą.
Biuro Edukacji Publicznej IPN przygotowało pierwszy przegląd filmów dokumentalnych „Echa Katynia”. Przegląd był okazją do zaprezentowania siedmiu filmów, zarówno przypominających wydarzenia sprzed 70 lat, jak i pokazujących ich znaczenie dla współczesnych w Polsce i na świecie. W repertuarze znalazły się dzieła reżyserów polskich i zagranicznych, będące refleksją nad zbrodnią katyńską i nad systemem komunistycznym.
Przegląd został zainaugurowany polską premierą filmu „The Soviet Story” – głośnego dokumentu pokazującego prawdę o zbrodniach sowieckich. Gościem pokazu był reżyser filmu Edvin Snore. Oprócz tego obrazu pokazane zostały także filmy dokumentalne wyprodukowane w Polsce („Las katyński”, „Film znaleziony w Katyniu”, „596 Dni”, „Gdzie rosną poziomki?”), Danii („The Skull from Katyn”), Czechach („Zločin Jménem Katyň”). Pokazom towarzyszyły spotkania z twórcami filmów i historykami.
Organizatorzy przeglądu pragnęli, by był on dostępny jak najszerszej publiczności. Dlatego też większość filmów została przystosowana do odbioru przez osoby niesłyszące, a dodatkowo w dniach 13 i 16 kwietnia pokazowi filmów towarzyszyła audiodeskrypcja dla osób niewidomych.
Równolegle z przeglądem filmowym w dniach 12–16 kwietnia 2010 r. zorganizowane zostały warsztaty dla młodzieży gimnazjalnej oraz ponadgimnazjalnej pt. „Katyń Golgota Wschodu” (godz.10.00–13.00). Program spotkania obejmował: wprowadzenie w tematykę zbrodni katyńskiej, projekcję filmu dokumentalnego pt. „Ostatni świadek” w reżyserii Pawła Woldana oraz warsztaty utrwalające zdobytą wiedzę.
Organizatorzy zaprosili również uczniów szkół dla niewidomych i niesłyszących do udziału w warsztatach w dniu 14 kwietnia 2010 r. Program spotkania obejmował warsztaty oraz projekcję filmu dokumentalnego pt. „Ostatni świadek” w reżyserii Pawła Woldana. Napisy dla niesłyszących oraz audiodeskrypcję zapewnił Projekt „Poza Ciszą i Ciemnością” Fundacji Dzieciom „Zdążyć z Pomocą”. Warsztaty zostały przeprowadzone przez profesjonalnie przygotowanych instruktorów, w dwóch grupach, dla dzieci niewidomych oraz dzieci niesłyszących.
Partnerzy przeglądu: Czeskie Centrum w Warszawie, Telewizja Czeska, Projekty „Poza Ciszą i Ciemnością” Fundacja Dzieciom „Zdążyć z Pomocą”.
Miejsce: Centrum Edukacyjnym IPN „Przystanek Historia” przy ul. Marszałkowskiej 21/25 w Warszawie.
Program Przeglądu
12.04.2010 r. (poniedziałek)
18.00 – The Soviet Story, reż. Edvin Snore, 86’ (premiera w Polsce). Film w wersji angielskiej z polskimi napisami.
Po projekcji dyskusja panelowa Katyń w odbiorze społeczności międzynarodowej – światowe echa katyńskiej zbrodni z udziałem: reżysera filmu Edvina Snore’a, prof. Adama D. Rotfelda, dr. Witolda Pronobisa, dr. Sławomira Dębskiego, Piotra Jegielińskiego.
Prowadzący dyskusję: dr Łukasz Kamiński Dyrektor Biura Edukacji Publicznej IPN
13.04.2010 r. (wtorek) filmy z napisami dla niesłyszących oraz z audiodeskrypcją
18.00 – Las katyński, reż. Marcel Łoziński, 53’.
19.00 – Film znaleziony w Katyniu, reż. Józef Gębski, 29’.
19.30 – spotkanie z reżyserem filmu Józefem Gębskim.
Prowadzący spotkanie: Michał Kurkiewicz (Biuro Edukacji Publicznej IPN)
14.04.2010 r. (środa)
18.00 – Zbrodnia zwana Katyń (Zločin Jménem Katyň), reż. Petra Vselichova, 52’.
19.30 – spotkanie ze scenarzystą filmu oraz historykiem Mečislavem Borákiem oraz producentem filmu Lenką Poláková.
Prowadzący spotkanie: dr Andrzej Zawistowski Biuro Edukacji Publicznej IPN
15.04.2010 r. (czwartek)
18.00 – Czaszka z Katynia (The Skull from Katyn), reż. Lisbeth Jessen, 60’. Film w wersji duńskiej z polskim lektorem.
19.00 – 596 Dni, realizacja Bożena Klimus, Jan Zub, 26’.
19.30 – Spotkanie z duńską reżyserką Lisbeth Jessen oraz reporterką polskiego radia Anną Sekudewicz.
Prowadzący spotkanie: Michał Kurkiewicz Biuro Edukacji Publicznej IPN
16.04.2010 r. (piątek) film z napisami dla niesłyszących oraz audiodeskrypcją
1800 – Gdzie rosną poziomki?, reż. Anna Ferens, 52’.
Po projekcji dyskusja panelowa Badania, ekshumacje – czy wiemy już wszystko o zbrodni katyńskiej z udziałem reżyserki filmu Anny Ferens, dr. Andrzeja Krzysztofa Kunerta, prof. Bronisława Młodziejowskiego, Krzysztofa Jabłonki.
Prowadzący spotkanie: dr Krzysztof Persak