E-Księgarnia
W Instytucie Pileckiego zaprezentowana została Lista Ładosia, imienny spis 3262 posiadaczy paszportów latynoamerykańskich wystawionych osobom pochodzenia żydowskiego w okresie Holokaustu przez Poselstwo RP w Szwajcarii we współpracy z organizacjami żydowskimi. Honorowym gościem uroczystej prezentacji Listy Ładosia był wiceprezes IPN dr Mateusz Szpytma.
„Lista Ładosia”, która powstała pod redakcją naukową ambasadora Polski w Szwajcarii dr. Jakuba Kumocha, została opracowana i wydana przez Instytut Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego. Prace badawcze prowadzili wspólnie pracownicy Ambasady RP w Bernie i Instytutu Pileckiego, przy wsparciu ekspertów z Instytutu Pamięci Narodowej, Żydowskiego Instytutu Historycznego oraz Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu.
Lista Ładosia jest dostępna na stronie Instytutu Pileckiego.
Pracownicy Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej sprawdzili łącznie 1843 nazwiska oraz znaleźli 17 tysięcy stron dokumentów o 998 osobach.
Od kilku lat Instytut Pamięci Narodowej przywraca pamięć o polskich dyplomatach ze Szwajcarii, którzy ratowali Żydów podczas II wojny światowej. W wyniku prac Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN na cmentarzu Friedental w Lucernie w 2018 r. odnaleziono i odnowiono grób konsula Konstantego Rokickiego, który należał do Grupy Ładosia. IPN wyprodukował także film dokumentalny „Paszporty Paragwaju” w reżyserii Roberta Kaczmarka, który przedstawia historię udziału polskiej dyplomacji w ratowaniu Żydów z Zagłady. Jego premiera odbyła się w styczniu 2019 roku.
* * *
Dyplomaci należący do tzw. grupy Ładosia ratowali Żydów poprzez wystawianie im fałszywych paszportów. Dokumenty poświadczające obywatelstwo Paragwaju, Hondurasu, Peru i Haiti chroniły posiadające je osoby w gettach przed wywózką do niemieckich obozów zagłady. Ich właścicieli kierowano do obozów dla internowanych, gdzie część z nich doczekała końca wojny.
W skład grupy Ładosia wchodzili: ambasador RP w Bernie Aleksander Ładoś, jego zastępca Stefan Ryniewicz, konsul Konstanty Rokicki, a także attaché ambasady Juliusz Kuehl. Ich partnerami były dwie organizacje żydowskie – komitet RELICO, kierowany przez Abrahama Silberscheina, oraz szwajcarski oddział Aguda Yisroel pod wodzą Chaima Eissa.