Celem spotkania jest umożliwienie zaprezentowania, usystematyzowania oraz przewartościowania najnowszych wyników badań dotyczących zwrotów politycznych, a także przemian społecznych i gospodarczych, postrzeganych przez pryzmat najważniejszych cezur w funkcjonowaniu państwa komunistycznego w Polsce. Proponowana problematyka przełomów społeczno-politycznych w latach 1944/1945–1990 pozwala skupić się na zjawiskach na co dzień niedostrzegalnych, skrywanych przez rządzących pod powierzchnią fasadowego życia politycznego i konstruktów propagandowych, czyli na politycznych rozgrywkach i walkach frakcyjnych w PZPR, marazmie gospodarczym oraz dojrzewaniu społeczeństwa do buntu przeciwko komunistycznej władzy i rzeczywistości.
W konferencji udział bierze prezes IPN dr Karol Nawrocki oraz jego zastepca dr hab. Karol Polejowski.
Program konferencji:
9.00–9.10
Otwarcie konferencji
►Panel 1:
Prowadzenie: dr hab. Adam Dziuba
9.10–9.30
dr Mateusz Ratyński, Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, Zjednoczone Stronnictwo Ludowe wobec przesileń politycznych w PRL
9.30–9.50
dr hab. Rafał Łatka prof. UKSW, IPN Warszawa/Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Prymas Stefan Wyszyński wobec kryzysów PRL (1956-1968-1970-1976-1980)
9.50–10.10
dr Jakub Kujawa, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Przesilenia i przełomy polityczne w PRL a polityka mieszkaniowa państwa
►Panel 2:
Prowadzenie: dr hab. Rafał Łatka prof. UKSW
10.35–10.55
dr Marcin Jurek, OIPN Poznań, „Na fali zbrodni należy rozkołysać masy”. Sprawa zabójstwa Jana Stachowiaka w Poznaniu w 1947 r. i jej konsekwencje
10.55–11.15
dr Bartłomiej Kapica, Instytut Pileckiego, Kryzys polityczny jako kryzys tożsamości. Władysław Bieńkowski a rok 1948
11.15–11.35
dr Marcela Gruszczyk, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Między ideą jedności słowiańskiej a wspólnotą państw socjalistycznych. Działalność i znaczenie organizacji słowiańskich oraz środowisk neopogańskich w Polsce Ludowej
►Panel 3:
Prowadzenie: prof. dr hab. Mirosław Szumiło
12.00–12.20
dr Sebastian Drabik, badacz niezależny, Październik 56 i jego konsekwencje dla PZPR na szczeblu wojewódzkim. Casus Krakowa
12.20–12.40
prof. dr hab. Mirosław Golon, IPN Warszawa/Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Październik 1956 roku z perspektywy powiatowej. Co naprawdę zmieniło się na peerelowskiej prowincji – od zmian w UB i Prezydiach Rad Narodowych po placówki oświatowe na przykładzie powiatowych ośrodków województw gdańskiego, olsztyńskiego i bydgoskiego
12.40–13.00
dr Robert Kolasa, Wyższa Szkoła Kadr Menedżerskich w Koninie, Polski październik w wymiarze lokalnym. Skutki odwilży 1956 r. na sytuację w Pile
13.00–13.20
dr Joanna Mercik, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Nacjonalizm zamiast walki klasowej? Udział młodzieży w obchodach Tysiąclecia Państwa Polskiego
►Panel 4:
Prowadzenie: prof. Mirosław Golon
13.50–14.05
Konrad Majchrzyk, Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej/Towarzystwo Nauki i Kultury „Libra”, KW PZPR w Lublinie wobec „polskich miesięcy”
14.05–14.25
prof. dr hab. Mirosław Szumiło, IPN Warszawa/ Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej, Wymiana elity partyjno-państwowej po przełomie grudniowym 1970
14.25–14.45
dr Anna Patecka-Frauenfelder, Uniwersytet Łódzki, Relacje polsko-niemieckie w 1970 r. w prasie PRL
Przerwa: 15.00–15.40
►Panel 5:
Prowadzenie: dr Bogusław Tracz
15.40–16.00
Sylwia Szyc, IPN Warszawa, „Polski kryzys” 1980-1981 widziany z Pekinu i Pjongjangu
16.00–16.20
dr hab. Patryk Pleskot prof. UR, OIPN Warszawa/Uniwersytet Rzeszowski, „Historia oceni Pana trud”. Echa społecznych reakcji na stan wojenny z perspektywy prywatnych listów wsparcia nadsyłanych do Wojciecha Jaruzelskiego
16.20–16.40
dr Paweł Fiktus, Wyższa Szkoła Prawa we Wrocławiu, Trybunał Stanu w Polsce Ludowej, czyli (teoretyczne) dążenie do praworządności organów państwowych
►Panel 6:
Prowadzenie: dr hab. Patryk Pleskot prof. UR
17.05–17.25
dr Michał Przeperski, Instytut Historii PAN/Muzeum Historii Polski, Iluzje pojednania. Polityka historyczna ostatnich miesięcy PRL
17.25–17.45
dr hab. Robert Klementowski prof. UWr, Uniwersytet Wrocławski, Wyobrażenia początku, rozwoju i upadku komunizmu w polskiej dystopii z lat 80. i 90.
Zamknięcie konferencji: 18.00
Referaty przedstawione w trakcie konferencji zostaną opublikowane w nr 13 (2024) rocznika naukowego „Komunizm: system–ludzie–dokumentacja” (punkty MEiN – 40)