E-Księgarnia
Zapomniani wyklęci. Sylwetki żołnierzy powojennej konspiracji antykomunistycznej, red. J. Bednarek, M. Biernat, J. Kwaśniewska-Wróbel, M. Wołłejko, Biuro Bezpieczeństwa Narodowego, Warszawa 2019, 456 s.
W publikacji zaprezentowano wybrane sylwetki 32 żołnierzy z różnych formacji i nurtów antykomunistycznego podziemia. Są wśród nich uczestnicy konspiracji poakowskiej, związanej m.in. ze Zrzeszeniem WiN, Konspiracyjnym Wojskiem Polskim i Okręgiem Wileńskim Armii Krajowej, żołnierze podziemia narodowego (Narodowe Siły Zbrojne i Narodowe Zjednoczenie Wojskowe) czy też konspiratorzy, którzy nie współdziałali z żadną większą organizacją niepodległościową. Publikowane biogramy dotyczą zarówno zwykłych, szeregowych żołnierzy, jak i tych, którzy pełnili funkcje dowódcze i kierownicze w strukturach podziemia. Wywodzili się z różnych środowisk, mieli różne wykształcenie, zawody, wojenne doświadczenia. Są wśród nich osoby z kilkoma klasami szkoły powszechnej, jak i absolwenci renomowanego Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie.
Z wybranych sylwetek żołnierzy aż 24 przypłaciło swoją działalność niepodległościową życiem. Ginęli podczas walk z siłami bezpieczeństwa, byli skrytobójczo mordowani przez agentów UB lub rozstrzeliwani przez plutony egzekucyjne po brutalnych śledztwach i pokazowych procesach. Niektórzy, w beznadziejnej sytuacji, popełniali samobójstwo, byle tylko nie dostać się w ręce Sowietów lub funkcjonariuszy UB. Ci, którzy zdołali przeżyć, najczęściej długoletnie stalinowskie więzienie, w następnych latach konsekwentnie angażowali się w działalność opozycyjną, jak np. Marian Rączka czy Zdzisław Balcerzak – późniejsi aktywni działacze NSZZ „Solidarność”.
Choć każdy z tych konspiracyjnych życiorysów jest inny, równocześnie są to 32 opowieści o ludziach, których łączyła odwaga, aby z bronią w ręku przeciwstawić się komunistycznej dyktaturze. Łączy je też dramatyczna decyzja o prowadzeniu dalszej działalności niepodległościowej w najtrudniejszym okresie, bo po akcji amnestyjnej z 1947 r. Posiadają wreszcie jeszcze jedną wspólną cechę. To historie szerzej nieznane, dotyczące osób, które można określić jako „zapomnianych wyklętych”. Ich nazwiska, czyny i poświęcenie nie zdołały jeszcze przebić się do szerokiej świadomości społecznej. Niniejsza publikacja to jedynie skromna próba spłaty długu pamięci wobec wielu nieznanych do tej pory bohaterów antykomunistycznej konspiracji.
(fragment wstępu)
Książka do pobrania w wersji cyfrowej ze strony Biura Bezpieczeństwa Narodowego:
https://www.bbn.gov.pl/pl/wydarzenia/8422,quotZapomniani-Wykleci-Sylwetki-zolnierzy-powojennej-konspiracji-antykomunistycz.html