Nazwa zbrodni pochodzi od miejscowości Katyń niedaleko Smoleńska, w okolicach której zamordowano i pogrzebano część ofiar (ok. 4,4 tys. jeńców wojennych przetrzymywanych w obozie w Kozielsku). Katyń to pierwsze, ujawnione już w latach II wojny światowej miejsce sowieckiej zbrodni – dlatego też właśnie od niego wzięła ona swą nazwę. Miejsca zamordowania i pochowania pozostałych jeńców polskich, których przetrzymywano w obozach w Starobielsku i Ostaszkowie, długo, bo aż do początku lat 90. XX w. nie były znane.
Zbrodnia Katyńska ma bezprecedensowy charakter. Przede wszystkim z tego względu, że jej ofiarą padły tysiące jeńców wojennych, których życie znajdowało się pod ochroną prawa międzynarodowego – w większości oficerów. Także z uwagi na cel jej dokonania i straty, jakie wyrządziła państwu i Narodowi Polskiemu. Cel tej zbrodni był bardzo jednoznaczny: fizyczna eksterminacja polskich patriotów – oficerów Wojska Polskiego, policjantów itd. – miała nie dopuścić do odrodzenia się państwa polskiego. Władze ZSRS wiedziały bowiem, że ludzie ci – mimo osadzenia w obozach i więzieniach – z walki o wolną Polskę nie zrezygnowali i nie zrezygnują. Zamiarem Związku Sowieckiego było natomiast definitywne wymazanie Polski z mapy Europy. Niepowetowane straty wynikały z tego, że zamordowani reprezentowali nie tylko najwyższej próby polski patriotyzm, ale także stanowili elitę intelektualną miedzywojennej Polski. Wśród zamordowanych znajdowali się liczni naukowcy, lekarze, inżynierowie, artyści.
Zbrodnia Katyńska była wymierzona nie tylko w ludzi, ale także w prawdę. Aż do 1990 r. władze ZSRS zaprzeczały swej odpowiedzialności za mord na obywatelach polskich i kłamliwie obarczały nią Niemców. Tym bardziej należy pamiętać o ludziach, którzy starali się zdemaskować sowiecką mistyfikację i dotrzeć do prawdy. Przykładem ich działań może być powołanie Komisji Kongresu Stanów Zjednoczonych w latach 1951–1952 (tzw. Komisji Maddena), której ustalenia rzuciły światło na sowiecki mord na obywatelach polskich z 1940 roku. Zainteresowanie się Stanów Zjednoczonych Zbrodnią Katyńską dowodzi, że jest ona ważna nie tylko dla Polski i Polaków. Stanowi część pamięci świata, a zarazem przestrogę dla całej ludzkości.