2 października 2017 r. w Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL w Warszawie, przy ul. Rakowieckiej 37, odbyła się gala finałowa konkursu „Policjanci w służbie historii”. Konkurs to element współpracy Instytutu Pamięci Narodowej i Komendy Głównej Policji. Jej celem jest przywrócenie pamięci o Policji Państwowej oraz przypomnienie, czym jest mundur, służba i obowiązek.
W ramach zadań konkursowych uczniowie odkrywali miejsca pamięci związane z historią policji, sylwetki policjantów, których postawa może być wzorem służby Polsce i Polakom oraz przekazywali zdobytą wiedzę innym.
W samym konkursie w tym roku wzięło udział ponad 70 szkół z całej Polski, a w warsztatach przygotowujących do konkursu – ponad 1000 uczniów i nauczycieli. Swoje prace uczniowie przygotowywali w zespołach 3 osobowych pod opieką nauczycieli.
Spośród ukończonych projektów wybrano 11 najlepszych, ich twórcy w nagrodę wezmą udział w wyjedzie edukacyjnym. Dodatkowo 3 zespoły otrzymały wyróżnienia. Podczas uroczystości dyplomy uczestnikom konkursu wręczyli wiceprezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Mateusz Szpytma i zastępca Komendanta Głównego Policji nadinsp. Jan Lach.
– Muszę powiedzieć, że jestem pod wielkim wrażeniem nadesłanych prac filmowych. Ten konkurs to bardzo udany pomysł – powiedział wiceprezes IPN Mateusz Szpytma. – Bardzo dziękuję Policji za to że zwróciła się do nas z propozycją tego projektu – dodał. Pogratulował też uczniom. – Udział w tej inicjatywie to jest inwestycja w samego siebie. Poznając historię tak wspaniałych ludzi, formujecie się także wy sami. Oni będą wzorem dla was na przyszłość – stwierdził Szpytma.
– Dziś o historii Policji Państwowej w II Rzeczypospolitej i w czasie II wojny światowej, wciąż niewiele się mówi, wciąż wiemy o tym okresie zbyt mało. A przecież ta instytucja odgrywała w tamtych czasach bardzo ważną rolę – podkreślił wiceprezes IPN. – W czasie okupacji bardzo wielu tzw. granatowych policjantów było zakamuflowanymi członkami podziemia niepodległościowego. Nie można zapominać także o Państwowym Korpusie Bezpieczeństwa, czyli o polskiej konspiracyjnej formacji policyjnej Delegatury Rządu na Kraj. Ten konkurs jest po to, by o tym edukować. A to właśnie popularyzacja historii Polski z lat 1917–1990 jest jednym z najważniejszych zadań Instytutu Pamięci Narodowej – wyjaśnił Szpytma.
Pogratulował też zwycięzcom, którzy w nagrodę wyruszą na wyprawę na Ukrainę i Białoruś, na tereny dawnych polskich Kresów. – Byłem tam kilkadziesiąt razy jako student i jako szeregowy pracownik IPN w Krakowie. Organizowałem wiele takich wyjazdów dla młodzieży. I wiem, jak bardzo cenne są takie podróże. Spotkacie na swojej drodze wiele miejsc związanych z historią Polski, ale też z historią polskiej literatury. Jestem przekonany, że przeżyjecie tam niezwykłe chwile – stwierdził. – Pamiętajcie też o tym, że będziecie tam reprezentować Polskę – podsumował.
Miejsce gali nie było przypadkowe. W areszcie śledczym na Mokotowie więziono i torturowano ludzi, którzy mówili prawdę o katyńskim lesie, walczyli o niepodległą i niezależną Polskę. Wśród nich było także wielu przedwojennych policjantów.
Bezpośrednio po zakończeniu gali laureaci wyruszyli w objazd tropem zbrodni katyńskiej i historii policjantów Policji Państwowej II Rzeczpospolitej. W tym roku przejadą trasą z Warszawy przez Mińsk do Kijowa i Lwowa. Uczniowie będą mieli szanse zobaczyć miejsca, o których tworzyli swoje prace konkursowe, m.in. Centralną Szkołę Policji w Mostach Wielkich, tuż przy granicy polsko-ukraińskiej. Złożą hołd pomordowanym Polakom na cmentarzach w Bykowni i Kuropatach. Nie jest to wyjazd tylko o charakterze martyrologicznym. Młodzież będzie miała okazję spotkać się ze swoimi rówieśnikami na Ukrainie, poznać ich, zawrzeć nowe przyjaźnie i znajomości.
Marcin Jurkiewicz (IPN)