W dniu 16 czerwca 2021 r. w Poznaniu odbyła się uroczystość wręczenia odznaczeń Krzyż Wolności i Solidarności działaczom opozycji z terenu Wielkopolski i Ziemi Lubuskiej. Uroczystość, która odbyła się w Sali Białej poznańskiego Bazaru, prowadził dyrektor poznańskiego oddziału IPN dr hab. Rafał Reczek. W imieniu Prezydenta aktu dekoracji dokonał dr Jarosław Szarek Prezes Instytutu Pamięci Narodowej. Gratulacje od wojewodów przekazali Łukasz Krysztofiak – dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Wielkopolskiego Urzędu Wojewódzkiego i Marek Budniak – doradca do spraw kombatantów i osób represjonowanych Wojewody Lubuskiego. Głos w imieniu odznaczonych zabrali Barbara Krawiec i Jerzy Majchrzak.
To wyjątkowe odznaczenie za zasługi w działalności na rzecz niepodległości i suwerenności Polski oraz respektowania praw człowieka w PRL przyznaje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej.
Krzyżem Wolności i Solidarności odznaczeni zostali:
- Zenon Biegański
- Jan Buda
- Tomasz Cieślik
- Michał Dering
- Bogusław Dzido
- Jerzy Fischbach
- Jerzy Gaj
- Jan Gierasimowicz
- Leszek Jędras
- Andrzej Lech Judek
- Hieronim Kawka
- Mikołaj Kornel Kotlarek
- Barbara Krawiec
- Zbigniew Krysztofiak
- Lidia Katarzyna Kuśmirek
- Jacek Jerzy Losiak
- Waldemar Jerzy Łoboda
- Jerzy Majchrzak
- Roman Marzuchowski
- Janusz Matysiak
- Maria Matysiak
- Henryk Mieloszyński
- Maciej Pawlak
- Tadeusz Perlak
- Jerzy Marek Pobiarżyn
- Marian Jan Przybylski
- Maciej Bogumił Rosiak
- Tadeusz Szczepiński
- Marek Aleksander Turno
- Jerzy Kazimierz Walerjańczyk
Pośmiertnie:
- Wojciech Garczyński (1942–2002)
- Julian Kubiak (1937–1995)
- Teresa Majchrzak (1941–2021)
- Zenon Ratajczak (1932–2021)
- Janina Szablewska (1938–2018)
- Kazimierz Śliwonik (1947–2015)
- Marian Józef Ziemiański (1951–2017)
Krzyż Wolności i Solidarności jest znakiem wdzięczności państwa polskiego dla osób, które swymi zmaganiami z systemem komunistycznym w latach 1956–1989 przyczyniły się do odzyskania przez Polskę niepodległości po półwieczu zniewolenia i zależności od Związku Sowieckiego.
Nie występowali wprawdzie z bronią w ręku, wyróżniani są jednak odznaczeniem nawiązującym do Krzyża Niepodległości, ustanowionego w II Rzeczypospolitej dla zasłużonych w walce o suwerenny byt naszej Ojczyzny, zwieńczonej zwycięstwem w 1918 roku.
Krzyż Wolności i Solidarności honoruje osoby, które dołączyły do bohaterów z początku wieku, tworząc kolejne ogniwo w łańcuchu pokoleń Niepodległej.
Damy i Kawalerowie Krzyża Wolności i Solidarności walczyli z systemem komunistycznym, który czynił wszystko, aby odebrać narodowi wartości tworzące nazwę odznaczenia: „krzyż” – to ponad tysiąc lat obecności chrześcijaństwa i współtworzenia cywilizacji łacińskiej, „wolność” – istotę polskości i „solidarność” – doświadczenie wspólnoty zrodzonej w sierpniu 1980 roku.
Sprzeciwiając się komunizmowi, wybierali męstwo. „Podstawowym warunkiem człowieka ku zdobywaniu prawdy, a tym samym ku likwidowaniu zła, którym jest kłamstwo, będzie zdobycie cnoty męstwa. Cnota męstwa jest przezwyciężeniem ludzkiej słabości, zwłaszcza lęku i strachu” – mówił ks. Jerzy Popiełuszko.
Instytut Pamięci Narodowej wypełnia zaszczytne zadanie składania wniosków, na podstawie których Prezydent Rzeczypospolitej przyznaje Krzyż Wolności i Solidarności. Pamięć narodu o ludziach oddanych sprawie wolności i solidarności oraz nasza wierność tym wartościom są jednym z fundamentów niepodległości.
dr Jarosław Szarek
Prezes Instytutu Pamięci Narodowej
Fot. Bartosz Kochański IPN