Nawigacja

Bieżąca działalność Biura

Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką – Szczecin, 24 marca 2020

24 marca 2020 roku po raz trzeci będziemy obchodzić Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką. Tego dnia mija dokładnie 76 lat od zamordowania przez Niemców bohaterskiej rodziny Ulmów z Podkarpacia oraz ukrywanych przez nich Żydów z rodzin Goldmanów Didnerów i Gruenfeldów.

  • Fot. M. Manowski/IPN Fot. M. Manowski/IPN
  • Fot. M. Manowski/IPN Fot. M. Manowski/IPN
  • Fot. M. Manowski/IPN Fot. M. Manowski/IPN
  • Fot. M. Manowski/IPN Fot. M. Manowski/IPN
  • Fot. M. Manowski/IPN Fot. M. Manowski/IPN
  • Fot. M. Manowski/IPN Fot. M. Manowski/IPN
  • Fot. M. Manowski/IPN Fot. M. Manowski/IPN
  • Fot. M. Manowski/IPN Fot. M. Manowski/IPN
  • Fot. M. Manowski/IPN Fot. M. Manowski/IPN

Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Szczecinie, w przededniu tegorocznych obchodów Narodowego Dnia Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką, odnowił na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie nagrobek Heleny i Józefa Barcikowskich  (kw. 61A, rząd 2, grób nr 1)

Helena Barcikowska z domu Ząbroń została odznaczona medalem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata” 10 października 1985 r. Decyzja o odznaczeniu jej synów – Józefa i Tadeusza – zapadła 29 grudnia 1992 r. Barcikowscy – mieszkańcy Wiśniowca w województwie tarnopolskim – od października 1942 r. do sierpnia 1943 r. ukrywali w domu pochodzącego z Warszawy Adama Gajłę, który uniknął dzięki temu zamknięcia, a później śmierci w miejscowym getcie, zlikwidowanym wiosną 1943 r. Korzystając z pomocy znajomego księdza, udało się zdobyć dla ukrywanego metrykę urodzenia na nazwisko Krzysztof Bolesław Sawicki – tych imion i nazwiska używał także po wojnie.
To właśnie Krzysztof Bolesław Sawicki napisał: „Nie wolno sobie pozwolić, aby choć jeden zasłużony odszedł z tego świata, nie doczekawszy się słusznej i najpiękniejszej nagrody. Każdy odznaczony człowiek w Polsce to jeszcze jeden wzór do naśladowania dla całego młodego pokolenia”.

Z zestawień statystycznych wynika, że do 2019 r. tytułem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata” uhonorowano ponad 27 tys. osób, z których niemal 7 tys. stanowią Polacy. Statystyki milczą jednak na temat „Sprawiedliwych”, którzy po wojnie zamieszkali na terenie obecnego województwa zachodniopomorskiego. W toku poszukiwań prowadzonych od 2009 r. udało się sporządzić listę ponad pięćdziesięciu takich osób. Ponad połowa odznaczonych związana była z Kresami Wschodnimi II Rzeczypospolitej (z województwami: lwowskim, stanisławowskim, tarnopolskim i wołyńskim, znajdującymi się obecnie na terenie Ukrainy, oraz województwem wileńskim – obecnie na terenie Litwy). Pozostali trafili na Pomorze z dzisiejszych województw: lubelskiego, łódzkiego, mazowieckiego, podkarpackiego, podlaskiego i świętokrzyskiego.

Wystawa elementarna „Polacy ratujący Żydów w czasie II wojny światowej” – do pobrania

Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką - dzień ten ustanowiono – jak zapisano w treści ustawy – „w hołdzie Obywatelom Polskim – bohaterom, którzy w akcie heroicznej odwagi, niebywałego męstwa, współczucia i solidarności międzyludzkiej, wierni najwyższym wartościom etycznym, nakazom chrześcijańskiego miłosierdzia oraz etosowi suwerennej Rzeczypospolitej Polskiej, ratowali swoich żydowskich bliźnich od Zagłady zaplanowanej i realizowanej przez niemieckich okupantów”. Święto jest wyrazem czci dla wszystkich Polaków, którzy, okazując miłosierdzie i współczucie, pomagali Żydom systematycznie mordowanym przez niemieckich oprawców

 

do góry