Instytut Pamięci Narodowej Zapal znicz na grobie Weterana 2022 - Bieżąca działalność Biura -

28 października 2022 r. w ramach akcji „Zapal znicz na grobie Weterana” dyrektor i pracownicy Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa Instytutu Pamięci Narodowej porządkowali groby weteranów walk o wolność i niepodległość Polski na Starym Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. Na grobach pojawiły się biało-czerwone wstążki oraz znicze. Dyrektor Adam Siwek oznaczył okolicznościową plakietą groby wpisane do ewidencji weteranów walk o wolność i niepodległość Polski tworzonej od kilku lat przez BUWiM IPN.

Na warszawskiej nekropolii znajduje się blisko 100 grobów weteranów wpisanych dotychczas do ewidencji. Wśród nich kilkanaście, w których spoczywają kobiety – dzielne Polki zaangażowane w walkę o suwerenność Ojczyzny, często z bronią w ręku.

• Bartoszewicz Maria Magdalena – uczestniczka wojny obronnej 1939 r., sanitariuszka i łączniczka (Stare Powązki, kwatera 284a, rząd 1, grób 22/23)
• Dąbrowska Maria – w czasie okupacji żołnierz ZWZ-AK ps. ,,Mira", ,,Wacka", ,,Żula". Od sierpnia 1943 r. łączniczka w Oddziale Operacyjnym KG AK. Uczestniczka Powstania Warszawskiego. Po powstaniu w niemieckiej niewoli. Po uwolnieniu była żołnierzem 2 Korpusu gen. Andersa. W 1947 r. wróciła do Polski. Pracowała jako księgowa. (Stare Powązki, kwatera 60, rząd I, grób 1-2)
• Kwaśniewska-Maleszewska Maria Jadwiga – sanitariuszka, uczestniczka działań 1939 r. i Powstania Warszawskiego, lekkoatletka i medalistka olimpijska. We wrześniu 1939 r. brała udział w obronie Warszawy. Zapis z Muzeum Powstania Warszawskiego mówi: W przeciwieństwie do wielu Polaków, którzy starali się jak najszybciej opuścić ogarnięty pożogą kraj, Maria Kwaśniewska wraca do płonącej Warszawy. Ponieważ ma prawo jazdy i ukończony kurs sanitarny, zostaje kierowcą sanitarki na Wybrzeżu Kościuszkowskim. Na własnych plecach transportuje do szpitali rannych polskich żołnierzy po bombardowaniu. Za tą pełną męstwa postawę prezydent Stefan Starzyński, jeszcze przed kapitulacją miasta, odznacza ją Krzyżem Walecznych. (Stare Powązki, kwatera 100, rząd 1, grób 24)
• Pawłowska-Żukowska Krystyna – żołnierz Armii Krajowej ps. „Krzysia” (Stare Powązki, kwatera 245, rząd 6, grób 4)
• Piłsudska Aleksandra (z domu Szczerbińska) –  urodziła się 12 grudnia 1882 roku w Suwałkach. Była działaczką niepodległościową. Służyła w Legionach Polskich. Należała do Polskiej Organizacji Wojskowej. Odznaczona m.in. Orderem Virtuti Militari, Krzyżem Niepodległości z Mieczami, Krzyżem Walecznych. Żona Marszałka Józefa Piłsudskiego. Zmarł 31 marca 1963 roku w Londynie w Wielkiej Brytanii. Jej prochy zostały sprowadzone do Polski w 1992 roku. (Stare Powązki, kwatera 6, rząd 2, grób 29)
• Popławska Zofia – działaczka w POW, żołnierz Armii Krajowej oraz uczestniczka Powstania Warszawskiego, ps. ,,Nida" (Stare Powązki, kwatera 176, rząd 2, grób 19-20)
• Szafirówna Wanda (ur. w 1899 r.) – uczestniczka powstania sejneńskiego 1919 r., plutonowy Wojska Polskiego. Od sierpnia do października 1914 r. należała do skautowych oddziałów wywiadowczych przy I Brygadzie Legionów. Od kwietnia 1918 r. służyła w lotnych oddziałach wywiadowczych Polskiej Organizacji Wojskowej walczącej przeciw litewskiej administracji na Sejneńszczyźnie. W październiku została przydzielona do żandarmerii polowej POW. W listopadzie rozkazem komendanta żandarmerii została oddelegowana do wykonania zadań specjalnych pod pseudonimem „Karska” „Tadeusz Kalinowski”. Brała udział w walkach pod Nidą i Baranowiczami, a następnie w Powstaniu Sejneńskim jako kurierka Okręgu Suwalskiego POW – Dowództwa Obrony Kresów. Zmarła 11 września 1919 r. w Suwałkach, odznaczona pośmiertnie Krzyżem Virtuti Militari (V kl. z 1922 r.) i Krzyżem Polskiej Organizacji Wojskowej. Stare Powązki w Warszawie – kwatera 67, rząd 2, grób 7.
• Szwedowska Józefa Zofia – podczas II wojny światowej działaczka Związku Syndykalistów Polskich, łączniczka (Stare Powązki, kwatera 284b, rząd 1, miejsce 1)
• Tazbir (Tazbirówna) Wandy  –  harcmistrzyni, żołnierz Zgrupowania Szarych Szeregów, uczestniczka Powstania Warszawskiego. (Stare Powązki, kwatera 139, rząd 4, grób 20-21)
• Tomalak Irena – żołnierz Legionów Polskich, uczestniczka wojny polsko -bolszewickiej, żołnierz SZP-ZWZ-AK, uczestniczka Powstania Warszawskiego. (Stare Powązki, kwatera 230, rząd IV, grób 8/9,
• Tumidajska Janina Łucja – uczestniczka wojny polsko-ukraińskiej i II wojny światowej (Stare Powązki, kwatera 136, rząd 2, grób nr 15)

W okresie kiedy nasze myśli biegną do tych, którzy odeszli, zazwyczaj naszych krewnych, dobrym zwyczajem jest to, że pochylamy się nad grobami zaniedbanymi, często pozbawionymi już opieki. Instytut Pamięci Narodowej zwraca szczególną uwagę, w tym szczególnym okresie, na groby Weteranów tych, którzy część swojego życia poświęcili walce o niepodległość Ojczyzny.

Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN zaangażowane jest w kultywowanie pamięci o tych, którzy walczyli i cierpieli za niepodległą i suwerenną Polskę, a po wojnach wrócili do cywilnego życia, choć często na emigracji, z dala od najbliższych i umiłowanej Ojczyzny. Co roku udzielane są dotacje celowe oraz przyznawane świadczenia pieniężne na pokrycie kosztów sprawowania opieki nad grobami weteranów w myśl ustawy z dnia 22 listopada 2018 r. o grobach weteranów walk o wolność i niepodległość Polski.

W minionym roku Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN przeprowadziło szereg prac remontowych i konserwatorskich na grobach na nekropoli przy ul. Powązkowskiej:

• grób śp. Tadeusza Starzyńskiego, kwatera 247-5-10,
• grób śp. Tadeusza Marchewki, kwatera 137-5-1,
• grób śp. Stanisława Bukowieckiego, kwatera J-1-30,
• grób śp. Aleksandra Ładosia, kwatera 77-5-30,
• grób mjr. Lecha Jerzego Głuchowskiego, weterana walk o wolność i niepodległość Polski kwatera 99-1-30,
• grób Wiktora Głuchowskiego, weterana walk o wolność i niepodległość Polski, kwatera P-3-31.

Dokonaliśmy montażu  tablic upamiętniających śp. Marii Loryś- Mireckiej i symbolicznie jej męża na grobowcu rodzinnym śp. Mireckich, kwatera 15, rząd 1, miejsce 27

Dzięki przyznanej przez IPN dotacji Muzeum Niepodległości w Warszawie dokonało renowacji nagrobka rodziny Jastrzębowskich (weteran powstania listopadowego Wojciech Bogumił Jastrzębowski) znajdującego się na (kwatera 162, rząd 5, miejsce 16 i 17. Uroczyste odsłonięcie pomnika nagrobnego planowane jest na 3 listopada 2022 r.

Jeżeli ktokolwiek ma wiedzę o zaniedbanym grobie bohatera, powinien się do nas zgłaszać.