E-Księgarnia
22 lipca 2022 r. na warszawskich Starych Powązkach z okazji 140. rocznicy urodzin Wiktora Kochanowskiego upamiętniliśmy – obrońcę Lwowa, uczestnika wojny polsko – bolszewickiej, kustosza Centralnej Biblioteki Wojskowej. W ostatnich dniach obrony Warszawy we wrześniu 1939 r. ocalił część zbiorów Centralnej Biblioteki Wojskowej zbombardowanej przez niemieckie lotnictwo, wynosząc z płonących magazynów cenny księgozbiór.
Dyrektor BUWiM IPN Adam Siwek wraz z Dyrektorem CBW dr. Janem Tarczyńskim oraz Szefem Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Janem Józefem Kasprzykiem podczas swoich wystąpień oddali hołd zasłużonemu kustoszowi. Na uroczystości nie mogło zabraknąć pracowników CBW oraz przedstawicieli stowarzyszenia bibliotekarzy, którzy pojawiając się w licznej delegacji podkreślili, jak ważną dla ich społeczności postacią jest Wiktor Kochanowski.
W przemówienie okolicznościowe dyrektor Adam Siwek rozpoczął cytatem z „Trylogii”:
„Przykładów trzeba — przykładów co dzień, które by w oczy biły” tak mówił na kartach powieści Henryka Sienkiewicza hetman Sobieski, zachęcając płk. Wołodyjowskiego do powrotu na służbę Rzeczypospolitej. Te słowa zachęty są aktualne także dzisiaj, szczególnie w kontekście służby państwu. Potrzebujemy przykładów nie tylko męstwa i heroizmu na polu bitwy, ale wzorów dobrej pracy dla kraju, służby cywilnej postrzeganej nie tylko jako wykonywany zawód, ale jako swoistą misję.
Kontynuując, dyrektor BUWiM podkreślił rolę IPN w kontekście kultywowania pamięci o tych wszystkich, dzięki którym możliwe było przetrwanie wolnego i niepodległego Państwa:
Wśród osób upamiętnianych przez Instytut Pamięci Narodowej, obok bohaterskich żołnierzy, obok ofiar totalitarnych zbrodni poczesne miejsce zajmują także tacy słudzy Rzeczypospolitej. Rok temu odsłoniliśmy tablicę Stanisława Peszyńskiego, adwokata, wybitnego pracownika Najwyższej Izby Kontroli II RP, który w strukturach Polskiego Państwa Podziemnego kierował Sekcją Kontroli, czyli faktycznie konspiracyjnym NIK. Zamordowany w zbiorowej egzekucji 6.08.44. Niedaleko stąd odnowiliśmy grób Stanisława Bukowieckiego, prawnika, pierwszego ministra sprawiedliwości przy Radzie Regencyjnej, twórcy i pierwszego prezesa Prokuratorii Generalnej, który pomimo utraty wzroku i śmierci najbliższych pełnił ofiarnie służbę dla Rzeczypospolitej.”
W ostatnich zdaniach przemówienia przedstawiciel IPN odniósł się do postaci Kustosza Kochanowskiego:
Dzisiaj pochylamy się z szacunkiem przed grobem Wiktora Kochanowskiego, który ma swoje miejsce w zaszczytnym gronie Polaków dobrze zasłużonych Ojczyźnie. Kiedy była potrzeba bronił jej niepodległości, ale w czasie pokoju pracował z oddaniem dla jej rozwoju stojąc na straży powierzonych zasobów Biblioteki Wojskowej i bez wahania ryzykując życie dla ich ratowania przed pożogą wojenną. Jakże potrzeba takich ludzi, których może nie widać na co dzień, ale których sumienna praca jest niezbędna dla dobrego funkcjonowania Państwa, dla których rzetelność i obowiązkowość jest prawem. Takie osoby nazywamy państwowcami i taką osobą był Wiktor Kochanowski, a naszym obowiązkiem jest przywołać pamięć o nim jako wzorze godnej naśladowania postawy obywatelskiej.
Wspólna modlitwa i złożenie kwiatów na grobie Wiktora Kochanowskiego zakończyła wydarzenie na warszawskim cmentarzu.
***
Wiktor Kochanowski – ur. 22.10.1882 r. w Brześciu nad Bugiem, s. Kajetana.
Ukończył gimnazjum klasyczne w Łodzi, po czym wstąpił na Wydział Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. W r. 1905 z powodu bojkotu UW przeniósł się na Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Lwowskiego, a następnie Uniwersytetu Krakowskiego i studiował historię pod kierunkiem L. Finkla i Sz. Askenazego. Od stycznia 1918 r. pracował w sekcji szkolnictwa średniego Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. W 1919 r. wstąpił jako ochotnik do 36 p. piechoty (Legia Akademicka) i wziął udział w walkach o Lwów. Następnie pracował w sekcji TV Departamentu Nauk Szkoln. Min. Spraw Wojsk, z przeznaczeniem do Centralnej Biblioteki Wojskowej. Podczas wojny polsko-bolszewickiej 1920 r. wrócił do służby czynnej, z przydziałem do komendy dworca najpierw w Przeworsku, następnie w Jarosławiu. Po demobilizacji w 1922 r. znów pracował w CBW jako bibliotekarz. W 1934 r. został kustoszem CBW i funkcję tę pełnił do 1939 r. Przez kilkanaście lat wykładał na kursach, bibliotekarskich CBW historię polityczną i wojskową oraz bibliografię wojen i wojskowości. Od 1926 r. współpracował przy redagowaniu miesięcznika „Komunikat Bibliograficzny" z zakresu literatury wojskowej polskiej i obcej jako dodatek do „Bellony". Wiele lat był redaktorem „Przeglądu Literatury Historyczno-Wojskowej" ukazującego się kwartalnie w „Przeglądzie Historyczno -Wojskowym". Był współredaktorem dwumiesięcznika „Wojskowe Wiadomości Bibliograficzne". Jako długoletni kierownik Oddziału Bibliograficznego CBW, prowadził kilka cennych kartotek, jak: ,,Polskiego piśmiennictwa wojskowego", ,,Piśmiennictwa wojny światowej" (rozumowana bibliografia) oraz kierował archiwum regestrów „Rękopiśmienne militaria polskie, zawarte w archiwach i bibliotekach krajowych". Był kierownikiem Oddziału Katalogowego CBW. Wespół z M. Łodyńskim i J. Niezgodą wydał w 1929 r. obszerny Podręcznik bibliotekarski dla kierowników bibliotek wojskowych. W ostatnich dniach września 1939 r. ocalił część książek z płonącej przez trzy dni CBW. Bibliotece tej zapisał własny zbiór dzieł historycznych i wojskowych, która później spłonęła podczas Powstania Warszawskiego w 1944 r.
Wiktor Kochanowski zmarł 23.07.1942 r. Spoczywa w mogile rodzinnej.