Instytut Pamięci Narodowej Poświęcenie 17 grobów żołnierzy Wojska Polskiego w ramach obchodów Narodowego Święta Niepodległości – Lubliniec, 11 listopada 2021 - Bieżąca działalność Biura -

Ppłk dypl. dr Stanisław Wilimowski – ur. 2 XI 1896 we Lwowie; w 1914 jako uczeń ostatniej klasy gimnazjum zgłosił się na ochotnika do 2 Pułku Piechoty Legionów jednak ze względu na młody wiek nie został przyjęty; w 1916 został skierowany do austriackiej szkoły oficerskiej, którą ukończył ze stopniem podporucznika; w szeregach armii austrowęgierskiej uczestniczył w I wojnie światowej walcząc m.in. na froncie włoskim; w 1918 został ciężko ranny w bitwie pod Caporetto; pod koniec 1918 wstąpił do Wojska Polskiego; w 1919 rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Lwowskim, które ukończył z tytułem doktora nauk prawniczych; w latach 1922 – 1924 słuchacz i absolwent III Kursu Normalnego Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie; 1 X 1924 otrzymał dyplom naukowy oficera Sztabu Generalnego; w stopniu kapitana SG (w korpusie oficerów piechoty) przydzielony na stanowisko dowódcy batalionu 1 Pułku Strzelców Podhalańskich w Nowym Sączu; w kolejnych latach pełnił służbę jako oficer Oddziału III (Operacyjnego) Sztabu Generalnego oraz wykładowca w Wyższej Szkole Wojennej, gdzie w 1936 w stopniu majora dyplomowanego objął stanowisko kierownika Katedry Taktyki Piechoty; jesienią 1938 w stopniu podpułkownika dyplomowanego, w ramach stażu przeniesiony na stanowisko zastępcy dowódcy 74 Gpp; wiosną 1939 na rozkaz gen. bryg. Janusza Gąsiorowskiego opracował plan działań opóźniających OW „Lubliniec”; w nocy z 3 na 4 IX 1939 w czasie przebijania się z okrążenia pod Złotym Potokiem, dowodząc strażą przednią kolumny głównej, został śmiertelnie ranny w wyniku eksplozji granatu ręcznego; zmarł 4 IX na skutek wykrwawienia w niemieckim szpitalu polowym w Lublińcu; pośmiertnie awansowany na pułkownika dyplomowanego (1945); kawaler Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyża Walecznych trzykrotnie, Srebrnego Krzyża Zasługi i innych; w 1983 jego szczątki zostały pochowane w fundamentach nowego pomnika na Cmentarzu Wojskowym w Lublińcu.

 Adam Kurus

Polecamy artykuł Adama Kurusa (IPN Katowice) „Bohaterowie Częstochowy. Ppłk dypl. dr Stanisław Wilimowski (1896-1939)“.

We wrześniu 1939 roku, 74 Górnośląski Pułk Piechoty wyruszył na wojnę w składzie 7 Dywizji Piechoty gen. bryg. Janusza Gąsiorowskiego, która działała na prawym skrzydle Armii „Kraków”, z zadaniem prowadzenia działań opóźniających na kierunku częstochowskim. Już pierwszego dnia wojny, na 7 DP spadło uderzenie sześciu wielkich jednostek niemieckiej 10 Armii, których zadaniem było przełamanie polskiej obrony na tym odcinku, w celu otwarcia drogi na Piotrków Trybunalski i Warszawę. Szczególnie ciężkie walki prowadził 74 Gpp dowodzony przez płk. Wacława Wilniewczyca, który jako Oddział Wydzielony „Lubliniec” bronił pozycji opóźniającej „Lubliniec” oraz pozycji głównej na linii rzeki Liswarty. Warto dodać, że za heroiczny opór stawiony Niemcom 1 września w obronie pozycji „Lubliniec” cały I batalion 74 Gpp oraz jego dowódca, mjr Józef Pelc, zostali przedstawieni do odznaczenia Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari. 2 września 1939 roku, 74 Gpp stanowił odwód dowódcy dywizji. W pierwszej linii znalazł się natomiast jego II batalion, dowodzony przez mjr. Kazimierza Rybickiego, który walczył w obronie południowego odcinka obrony pozycji „Częstochowa”. W obliczu przewagi nieprzyjaciela oraz zagrożenia okrążeniem, dowódca Armii „Kraków” gen. bryg. Antoni Szylling wydał 7 DP rozkaz do odwrotu z Częstochowy, który nastąpił w nocy z 2 na 3 września. W dniach 3 i 4 września, 7 DP stoczyła ciężką bitwę pod Janowem, ponownie walcząc z wielokrotnie przeważającymi siłami nieprzyjaciela, w wyniku której została częściowo rozbita. Z częściowego okrążeni pod Janowem i Złotym Potokiem, udało się przebić ponad połowie sił dywizji, w tym oddziałom 74 Gpp  wraz z dowódcą, płk. Wilniewczycem. Na dalszym szlaku bojowym żołnierze 7 DP walczyli m.in. w obronie Kielc, pod Barakiem k. Szydłowca, a także m.in. pod Ciepielowem, gdzie część żołnierzy 7 DP, w tym 74 Gpp stała się ofiarami jednej z bardziej znanych niemieckich zbrodni wojennych.

Na Cmentarzu Wojskowym w Lublińcu spoczywają głównie żołnierze 74 Gpp polegli 1 września 1939 roku w walkach pod Lublińcem, a także m.in. zastępca dowódcy 74 Gpp, ppłk dypl. dr Stanisław Wilimowski, który został ciężko ranny w nocy z 3 na 4 września 1939 roku pod Złotym Potokiem. Stamtąd został przewieziony przez Niemców do szpitala w Lublińcu, gdzie wobec celowego nieudzielenia pomocy przez niemieckich lekarzy, zmarł 4 września i został pochowany na Cmentarzu Wojskowym w Lublińcu obok swych żołnierzy.

Adam Kurus (OBEN IPN Katowice)