Aleksandra Korol-Chudy, Kiedy Katowice były Stalinogrodem… 1953–1956, Katowice 2020, 152 s., ISBN: 978-83-8098-972-6
Publikacja nie jest przeznaczona do sprzedaży. Można ją otrzymać bezpłatnie w Centrum Edukacyjnym IPN „Przystanek Historia” w Katowicach, po uprzednim umówieniu się telefonicznie.
Książka „Kiedy Katowice były Stalinogrodem… 1953-1956” powstała dzięki realizacji w 2017 roku przez Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej IPN w Katowicach międzynarodowego projektu „Byłem mieszkańcem miasta Stalina” / „I was citizen of Stalin Town”. W przedsięwzięciu tym wzięło wówczas udział pięć miast z krajów Europy Środkowo-Wschodniej, które w czasach komunistycznych zostały nazwane na cześć sowieckiego przywódcy Józefa Stalina. W Polsce ten wątpliwy zaszczyt przypadł w udziale Katowicom, przemianowanym na Stalinogród w okresie od marca 1953 r. do października 1956 r. W projekcie wzięły również udział: Braszów w Rumunii (Oraşul Stalin, 1951-1961), Kuçova w Albanii (Qyteti Stalin, 1950-1990), Warna w Bułgarii (Stalin, 1949-1956) i Dunaújváros na Węgrzech (Sztálinváros, 1951-1961). W każdej z tych miejscowości prace realizowały naukowe ośrodki badawcze oraz instytucje kultury. Koordynatorami w Katowicach były Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej Instytutu Pamięci Narodowej oraz Katowice Miasto Ogrodów – Instytucja Kultury im. Krystyny Bochenek.
Głównym założeniem projektu było przybliżenie oddziaływania stalinowskiego totalitaryzmu na społeczeństwa Europy Środkowo-Wschodniej, objawiającego się niszczeniem elit i wartości oraz budową socjalistycznego, nowego człowieka. Realizacji tych celów służyła m.in. wszechobecna propaganda, przenikająca większość sfer życia publicznego. Jednym z jej elementów był kult Józefa Stalina, czego przejawem stały się ówczesne nazwy miejscowości biorących udział w projekcie. W trakcie tego przedsięwzięcia koordynatorzy przeprowadzili szereg kwerend, których celem było odszukanie i pozyskanie materialnych śladów po Stalinogrodzie. Dzięki pracom badawczym w archiwach, bibliotekach, instytucjach kultury czy muzeach, a nade wszystko kontaktom z osobami pamiętającymi ten okres historii Katowic, udało się zgromadzić pokaźny zbiór pamiątek po życiu w mieście naznaczonym imieniem dyktatora. Ważną częścią pozyskanych materiałów są również wspomnienia dawnych mieszkańców Stalinogrodu. Te właśnie artefakty i relacje złożyły się na wystawę oraz niniejszą publikację. Pogrupowane w tematy tworzą narracyjną opowieść o Katowicach z lat 50. XX wieku, o polityce i życiu codziennym w mieście epoki stalinizmu.
Książka jest katalogiem wystawy o tym samym tytule, powstałej na zakończenie realizacji projektu i eksponowanej od 21 grudnia 2017 r. do 4 lutego 2018 r. w Galerii Miasta Ogrodów (pl. Sejmu Śląskiego 2).
SPIS TREŚCI
Wstęp
„Przestało bić serce wodza ludzkości”
„Tu stacja Stalinogród, byłe Katowice”
Wielka zmiana
Pierwszy Obywatel Stalinogrodu
Piętno Gustawa Morcinka
Oficjalna radość, domowy sprzeciw
Miasto Stalinogród
Stalinogród marzeń
Plac im. Józefa Stalina
Osiedle ludzi pracy
Wyzwolenie, zniewolenie
Serce władzy
Rady Narodowe
„Niech się święci 1 Maja!”
Święto 22 lipca
„Dla Ciebie Górniku!”
Kościół bez pasterzy
Katedra niezgody
Kultura w Stalinogrodzie
Teatr Śląski
„Pałac szczęścia i dla szczęścia”
Wojewódzki Dom Kultury Związków Zawodowych
„Zielone płuca czarnego Śląska”
Sport w cieniu ideologii
Kres Stalinogrodu
Powrót do Katowic
Pamięć o Stalinogrodzie
Posłowie