Instytut Pamięci Narodowej Jeden z jedenastu. Wspomnienia z internowania i uwięzienia 1982–1984 - Książki -

Andrzej Rozpłochowski, Jeden z jedenastu. Wspomnienia z internowania i uwięzienia 1982–1984, wstęp i opracowanie Katarzyna Wilczok, Warszawa 2019, 432 s., ISBN: 978-83-8098-786-9

Jeden z jedenastu...  to wspomnienia, dziennik i prywatna korespondencja z lat 1982–1984 Andrzeja Rozpłochowskiego – jednego z przywódców śląsko-dąbrowskiej Solidarności, przewodniczącego MKZ Katowice oraz członka władz krajowych NSZZ „Solidarność”.

Ze względu na forsowanie śmiałych wizji programowych został on uznany za jednego z najbardziej radykalnych liderów związkowych w latach 1980–1981. Rozpłochowski był m.in. pomysłodawcą usunięcia struktur PZPR z zakładów pracy. Władze PRL zaliczyły go do tzw. ekstremy Solidarności, czyli działaczy związkowych zmierzających do obalenia ustroju socjalistycznego. W stanie wojennym Rozpłochowski był internowany, a następnie więziony. Znalazł się w słynnej „jedenastce” – grupie więźniów politycznych złożonej z siedmiu przywódców Solidarności i czterech działaczy KSS „KOR”. Ekipa Jaruzelskiego-Kiszczaka postanowiła wytoczyć „jedenastce” pokazowy proces polityczny. Związkowcom postawiono zarzut dążenia do „obalenia przemocą socjalistycznego ustroju w PRL i osłabienia mocy obronnej PRL”. Groziła za to wówczas nawet kara śmierci.

Książka zawiera m.in. wspomnienia Andrzeja Rozpłochowskiego napisane podczas pobytu w Stanach Zjednoczonych i uzupełnione po powrocie do Polski w 2010 r. Szczerze opisał czas internowania i uwięzienia, nie pomijając kwestii szczególnie dla niego trudnych. Wielką wartość dokumentalną przedstawia dziennik spisywany w celi więziennej w okresie od 28 lipca 1983 do 8 sierpnia 1984 r. Ukazuje on obraz życia codziennego więźnia politycznego PRL w latach osiemdziesiątych. Wyjątkowy charakter nadaje książce obszerna korespondencja, szczególnie prowadzona między autorem a jego przyszłą żoną Barbarą, pozwalająca wniknąć w bardzo intymną sferę ich myśli, uczuć, przeżyć i trosk w trudnym dla nich czasie wymuszonej rozłąki. Takich świadectw nie mamy zbyt wiele. Książkę uzupełniają fotografie z okresu internowania oraz najciekawsze dokumenty ze śledztwa.