Instytut Pamięci Narodowej Uwikłanie. Wspomnienia z Podola 1939–1945 - Książki -

Stanisław Leszczyński. Uwikłanie. Wspomnienia z Podola 1939–1945, wprowadzenie, red. naukowa i aneks Tomasz Bereza, Rzeszów 2016, 272 s. + 48 s. wkł. zdj., ISBN 978-83-7629-921-1

W ręce Czytelników oddajemy wspomnienia Stanisława Leszczyńskiego – urodzonego w 1927 r. mieszkańca Germakówki w powiecie borszczowskim województwa tarnopolskiego. Obejmują one dzieciństwo i młodość Autora, spędzone w tej miejscowości na „krańcu Kresów”. Autor przedstawia własne przeżycia, kreśląc zarazem panoramę życia wsi i przekrój ludzkich losów na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej. Wspomina atmosferę rodzinną i sąsiedzką z ostatnich lat przed wojną, wybuch II wojny światowej, wkroczenie Armii Czerwonej i ponurą rzeczywistość sowieckiej okupacji, potem zmianę okupanta i główne elementy niemieckiej polityki względem mieszkańców wsi. Prowadząc Czytelnika przez swe doświadczenia w kolejnych latach wojny, rysuje relacje polsko-ukraińskie, ich ewolucję, wreszcie wymierzoną w Polaków ludobójczą akcję, podjętą zimą 1944 r. przez banderowców i ich sympatyków. Interesujące – i rzadko spotykane w polskiej memuarystyce dotyczącej Kresów Wschodnich RP – są wspomnienia dotyczące służby kilkunastoletniego Autora w istriebitielnym batalionie. Wspomnienia poprzedza obszerne wprowadzenie przedstawiające sytuację w południowej części powiatu borszczowskiego i w samej Germakówce w okresie II wojny światowej. Całość uzupełnia obszerny aneks oraz kilkadziesiąt unikatowych fotografii.

Publikacja w ramach centralnego projektu badawczego IPN „Ziemie polskie pod okupacją 1939–1945.