Instytut Pamięci Narodowej Michał Żymierski 1890–1989 - Książki -

Jarosław Pałka, Jerzy Poksiński, Michał Żymierski 1890–1989, Warszawa 2015, 384 s. + 16 s. wkł. zdj. (seria „Monografie”, t. 106) 

Michał Żymierski (właściwie Łyżwiński) był jedną z najbardziej osobliwych – ale przez parę lat też złowrogich – postaci, jakie przewinęły się przez dzieje Polski. Zaczynał jako legionista Piłsudskiego, dzielny dowódca w wojnie polsko-bolszewickiej, obrońca rządu i prezydenta w czasie zamachu majowego, by trafić na pięć lat do więzienia za branie łapówek. Pchnęło go to na stronę dotychczasowych wrogów: stał się współpracownikiem wywiadu sowieckiego, a w 1944 r. – jako „Rola” – objął dowództwo Armii Ludowej, czyli komunistycznej partyzantki. W 1945 r. został mianowany marszałkiem i do 1949 r. stał na czele Ludowego Wojska Polskiego. Swoje odsiedział też w komunistycznym więzieniu, tym razem nie za machlojki finansowe, ale w ramach stalinowskich czystek.

Przez meandry tej biografii prowadzi kompetentnie, z doskonałą znajomością źródeł i świetnym wyczuciem epoki (a raczej paru epok), Jarosław Pałka, znany z wydanej parę lat temu, bardzo udanej, biografiigen. Stefana Mossora. Oparł się na zgromadzonych dokumentach i badaniach rozpoczętych przez śp. Jerzego Poksińskiego. Książka napisana jest rzeczowo i spokojnie, nasycona szczegółami faktograficznymi, a już same zwroty w życiu „Roli” sprawiają, że jej lektura jest wielce wciągająca.Dzięki pracy dr. Pałki i prof. Poksińskiego otrzymaliśmy kolejny ciekawy fragment z najnowszych dziejów Polski i Polaków.

Andrzej Paczkowski