Instytut Pamięci Narodowej Interpretacje upadku komunizmu w Polsce i w Europie Środkowo-Wschodniej - Książki -

Interpretacje upadku komunizmu w Polsce i w Europie Środkowo-Wschodniej, red. Krzysztof Brzechczyn, Poznań 2011, 281 s. (Studia i materiały poznańskiego IPN, tom XIV)

Przełom ustrojowy dokonujący się w 1989 roku w Polsce i w całej Europie Środkowo-Wschodniej – jego geneza, przebieg i następstwa – budzi do dzisiaj zainteresowanie nauk społecznych i historiografii poszczególnych krajów regionu. Podstawowymi problemami badawczymi są charakter dokonanej zmiany ustrojowej, znaczenie roku 1989 dla dalszego rozwoju tożsamości i świadomości społeczeństw Europy Środkowo-Wschodniej oraz miejsce Polski w przemianach ustrojowych lat 1988–1991. Pytania te zakreślają konceptualno-problemowy horyzont książki pt. „Interpretacje upadku komunizmu w Polsce i w Europie Środkowo-Wschodniej”, wydanej pod redakcją Krzysztofa Brzechczyna (Poznań, IPN 2011).

Praca została podzielona na trzy części. W części Upadek komunizmu w Europie Środkowo-Wschodniej zostały przedstawione rozmaite aspekty upadku komunizmu w wybranych krajach regionu. W artykułach zgromadzonych w części pt. Wybrane aspekty przełomu 1989 roku w Polsce: Interpretacje i przebieg analizowany jest przebieg zmiany ustrojowej w świetle różnych koncepcji teoretycznych oraz przedstawione zostały szczegółowe aspekty przemiany ustrojowej w Polsce. W części Przełom 1989 roku w świadomości społecznej przedstawiony został przełom roku 1989 w różnych formach świadomości społecznej: historiograficznej, artystycznej, potocznej i historycznej.

***

„Jest to interesujący i na wysokim poziomie merytorycznym zbiór studiów dotyczących upadku komunizmu w Europie Środkowo-Wschodniej. Książka, mimo poruszania się na polu wielokrotnie eksplorowanym badawczo, będzie miała duże znaczenie dla wszystkich zajmujących się tą problematyką. Wynika to nie tylko z nowatorskich ujęć interpretacyjnych, ale również z jej interdyscyplinarnego charakteru. W rezultacie otrzymaliśmy pracę w ogromnej większości ciekawą, inspirującą, wartą upowszechnienia wśród specjalistów i tych wszystkich, którzy interesują się najnowszymi dziejami Polski”.

Z recenzji wydawniczej prof. Romana Bäckera

SPIS TREŚCI

Przedmowa

I. Upadek komunizmu w Europie Środkowo-Wschodniej:

Dragoş Petrescu, Rok 1989 jako powrót do Europy. O rewolucji, reformie i pojednaniu z traumatyczną przeszłością

Konrad Białecki, Dlaczego zgasło Słońce Karpat? Geopolityczne i wewnętrzne uwarunkowania upadku dyktatury Nicolae Ceausescu

Magdalena Latkowska, Intelektualiści niemieccy wobec przełomu w 1989 roku

Janusz Okrzesik, Jesień Ludów w perspektywie lokalnej: współpraca polskiej i czeskiej opozycji demokratycznej w latach 1988–1990 na Podbeskidziu i Północnych Morawach
 

II. Wybrane aspekty przełomu 1989 roku w Polsce: Interpretacje i przebieg:

Janusz Goćkowski, Inżynieria społeczna przywracająca normalność ustroju życia zbiorowego

Krzysztof Brzechczyn, Okrągły Stół w świetle koncepcji porozumienia elit

Dariusz Dobrzański, Porozumienie przy Okrągłym Stole w kontekście koncepcji racjonalności komunikacyjnej Jürgena Habermasa

Rafał Reczek, Społeczeństwo i władze Wielkopolski i Lubuskiego wobec obrad Okrągłego Stołu i wyborów z czerwca 1989 roku

Marcin Kluzik, Stosunek Liberalno-Demokratycznej Partii „Niepodległość” do koncepcji dialogu i porozumienia z komunistami

Paweł Antkowiak, Restytucja samorządu jako efekt przemian politycznych 1989 roku

III. Przełom 1989 roku w świadomości społecznej:

Przemysław Janiszewski, Historiograficzne interpretacje przemian ustrojowych Polsce

Dobrochna Dabert, Doświadczenie przełomu 1989 roku w polskim kinie

Monika Grzelka, W poszukiwaniu definicji – na marginesie prasowych dyskusji wokół inteligencji i jej roli po komunizmie

Agnieszka Kula, Okrągły Stół w społecznej świadomości ostatnich 20 lat. Perspektywa językoznawcza

Małgorzata Lisiewicz, Dylematy Narodowej Galerii Sztuki pod koniec XX wieku czyli wpływ przełomu społeczno–politycznego lat 1989–1991 na kształtowanie się polskiej tożsamości narodowej

Adam Mielczarek, Przemiany roku 1989 w oczach szeregowych działaczy podziemia

Marta Maciszewska, Po co nam Wasza Solidarność? O Solidarności z perspektywy współczesnego pokolenia młodych ludzi

Indeks osobowy