Instytut Pamięci Narodowej Polscy ziemianie. Szkice o losach i dziedzictwie - Książki -

Agnieszka Łuczak, Polscy ziemianie. Szkice o losach i dziedzictwie, Biblioteka Biuletynu IPN, tom 7, Warszawa 2020, 440 s., ISBN 978-83-8229-055-4                

Książka popularnonaukowa o korzeniach polskiego ziemiaństwa i arystokracji,  gromadzonych przez dziesiątki lat kolekcjach dzieł sztuki i ich losach, zasługach poszczególnych rodów, m.in. Zamoyskich, Czartoryskich, Potockich i Ogińskich dla Rzeczypospolitej w XIX i XX w., prześladowaniach, jakich doznali w czasie II wojny światowej i po niej.                   

Korzenie polskiego ziemiaństwa i arystokracji, specyficzny wystrój dworów oraz pałaców, gromadzone przez dziesiątki lat kolekcje dzieł sztuki i ich losy, zasługi poszczególnych rodów, m.in. Zamoyskich, Czartoryskich, Potockich i Ogińskich dla Rzeczypospolitej w XIX i XX w., prześladowania, jakich doznali w czasie II wojny światowej i po niej ‒ ten świat otwiera przed czytelnikiem autorka książki Polscy ziemianie. Szkice o losach i dziedzictwie. Maluje barwny obraz rzeczywistości bezpowrotnie minionej ‒ spuściznę materialną ziemiaństwa i, co ważniejsze, duchową, której ślady przetrwały w świadomości narodu do dzisiaj. Opowiada o rabunku przez Niemców i Sowietów bezcennych dzieł sztuki i o ludziach walczących o ich odzyskanie po II wojnie światowej. W drugiej części książki, utrzymanej w tonie gawędy, autorka opisuje historie wybranych rodzin (Chłapowscy, Donimirscy, Sikorscy, Lutosławscy, Radziwiłłowie, Skirmuntowie, Fudakowscy, Bispingowie, Pileccy, Jackowscy), odbijające jak w lustrze dzieje Rzeczypospolitej. Sięga do archiwów ‒ także rodzinnych, cytuje fragmenty wspomnień, przytacza dykteryjki. Bogato ilustrowana całość zawiera indeks nazwisk i miejscowości.