Instytut Pamięci Narodowej Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” w województwie łomżyńskim (1980–1981). Legalnie i zgodnie z prawem - Książki -

Krzysztof Sychowicz, Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” w województwie łomżyńskim (1980–1981). Legalnie i zgodnie z prawem, Białystok–Warszawa 2020, 334 s., ISBN 978-83-8229-036-3                         

Publikacja, będąca  pierwszą częścią historii NSZZ „Solidarność” i oporu społecznego w województwie łomżyńskim, jest podsumowaniem dotychczasowej wiedzy na ten temat. Zawiera również materiały archiwalne. Książka przedstawia realistyczny obraz tamtych lat, kiedy mieszkańcy młodego jeszcze województwa, bardzo zróżnicowanego pod względem społecznym, historycznym oraz gospodarczym, zetknęli się z nowym ruchem społecznym. Pozostając na uboczu zachodzących wydarzeń, na początku lat osiemdziesiątych po raz pierwszy na tak szeroką skalę pod rządami komunistycznymi uczyli się znaczenia słowa „demokracja”. Na fali ruchu „Solidarności” przekonali się o słabości systemu, który kontrolował całe ich życie, a przy okazji także niestety o jego niewydolności. Rozwój sytuacji pokazał też różnice pomiędzy poszczególnymi częściami województwa, przejawiające się przede wszystkim w braku silnych, jednolitych struktur regionalnych.

Ograniczając się celowo do czasu legalnej działalności związku (sierpień 1980 r. – 13 grudnia 1981 r.), praca stanowi też faktycznie wstęp do kolejnej publikacji, dotyczącej wydarzeń zachodzących w województwie łomżyńskim w okresie tragicznych lat stanu wojennego. 13 grudnia 1981 r. stał się naturalną granicą oddzielającą „legalną”, a właściwie akceptowaną częściowo przez władze komunistyczne działalność „Solidarności” w całym kraju, od pacyfikacji niezależnego ruchu związkowego w następnych latach. Mam nadzieję, że książka dostarczy czytelnikom przynajmniej kilku nieznanych dotąd informacji oraz zainspiruje dalsze badania.