Instytut Pamięci Narodowej „Szpieg Watykanu”. Kapłan greckokatolicki ks. Bazyli Hrynyk (1896–1977) - E-booki -

Igor Hałagida, „Szpieg Watykanu”. Kapłan greckokatolicki ks. Bazyli Hrynyk (1896–1977), Warszawa 2008, ISBN 978-83-7629-518-3 (epub) ISBN 978-83-7629-517-6 (mobi) (seria „Monografie”, t. 41)

Ks. Bazyli (w języku ukraińskim Wasyl) Hrynyk to jedna z czołowych postaci Kościoła greckokatolickiego w okresie PRL. Przedwojenny proboszcz katedry w Przemyślu, wykładowca miejscowego Seminarium Duchownego i bliski współpracownik przemyskiego ordynariusza bp. Jozafata Kocyłowskiego, już od pierwszych lat powojennych znalazł się w orbicie zainteresowań aparatu bezpieczeństwa. Ponieważ o sytuacji grekokatolików po II wojnie światowej starał się informować Stolicę Apostolską, w 1954 r. został aresztowany, oskarżony o „szpiegostwo na rzecz Watykanu” i skazany na karę więzienia. Po wyjściu na wolność stał się głównym organizatorem duszpasterstwa greckokatolickiego i nieformalnym „liderem” nieuznawanego przez władze komunistyczne Kościoła greckokatolickiego. Uwieńczeniem aktywności ks. Hrynyka było mianowanie go w 1967 r. przez prymasa Stefana Wyszyńskiego generalnym wikariuszem
grekokatolików w Polsce.

Książka powstała głównie na podstawie nieznanych dotychczas dokumentów kościelnych, materiałów administracyjnych i partyjnych oraz archiwaliów wytworzonych przez aparat bezpieczeństwa. Drogę życiową kapłana ukazano na szerokim tle polityki wyznaniowej i narodowościowej PRL, zawiłych relacji polsko-ukraińskich, skomplikowanych odniesień między wiernymi Kościoła katolickiego (obrządków zachodniego i wschodniego) oraz ich stosunku do wiernych i duchownych Kościoła prawosławnego (i vice versa). Istotnym uzupełnieniem jest obszerny wybór dokumentów dotyczących aresztowania księdza, prowadzonego przeciwko niemu śledztwa, jego procesu i uwięzienia.