Nawigacja

Pierwszy transport do Auschwitz

80. rocznica deportacji pierwszych Polaków do niemieckiego nazistowskiego obozu Auschwitz – inicjatywy IPN

XV Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady

  • plakat

„Przybyliście tutaj nie do sanatorium, tylko do niemieckiego obozu koncentracyjnego, z którego nie ma innego wyjścia, jak przez komin. Jeśli się to komuś nie podoba, to może iść zaraz na druty. Jeśli są w transporcie Żydzi, to mają prawo żyć nie dłużej niż dwa tygodnie, księża miesiąc, reszta trzy miesiące”. To słowa SS-Hauptsturmführera Karla Fritzscha skierowane do więźniów z pierwszego transportu do „Konzentration Lager Auschwitz” 14 czerwca 1940 r.

Uchwałą Sejmu 14 czerwca, rocznicę pierwszego masowego transportu Polaków do niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Auschwitz obchodzimy jako Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady. Tego dnia, z inicjatywy Instytutu Pamięci Narodowej, we wszystkich województwach odbędą się uroczystości upamiętniające to tragiczne wydarzenie.

Na początku II wojny światowej ostrze narodowosocjalistycznej eksterminacji było skierowane przede wszystkim przeciwko elitom narodu polskiego. W efekcie, 14 czerwca 1940 r. Niemcy skierowali do KL Auschwitz pierwszy transport więźniów. Otrzymali oni obozowe numery od 31 do 758. Wśród tych więźniów dużą grupę stanowiły osoby, które próbowały przedostać się do tworzonych we Francji Polskich Sił Zbrojnych. Część więźniów została aresztowana podczas akcji AB, czyli tzw. Nadzwyczajnej Akcji Pacyfikacyjnej, którą Niemcy przeprowadzili w Generalnym Gubernatorstwie w 1940 r.

Wśród pierwszych więźniów obozu byli także zatrzymani podczas łapanek, działacze organizacji politycznych, konspiracyjnych i społecznych, urzędnicy państwowi, harcerze, maturzyści oraz inni przedstawiciele polskiej inteligencji. Niektórzy wśród nich byli obywatelami polskimi pochodzenia żydowskiego.

Najmłodszy z więźniów – Stanisław Ryniak miał piętnaście lat. Otrzymał numer obozowy 31. 349 to numer innego więźnia tego transportu, Bronisława Czecha, 24-krotnego narciarskiego mistrza Polski i trzykrotnego olimpijczyka, aresztowanego przez Niemców za działalność konspiracyjną. W konspirację zaangażował się także na terenie KL Auschwitz w ramach organizacji założonej w obozie przez rtm. Witolda Pileckiego.

Czcząc pamięć wszystkich ofiar niemieckich obozów koncentracyjnych i obozów zagłady właśnie 14 czerwca, chcemy być świadkami naszych rodaków, którzy we wrześniu 1939 r. jako pierwsi stanęli nie tylko w obronie naszej Ojczyzny, ale w obronie całej cywilizacji europejskiej. Polacy, również jako pierwsi spośród narodów Europy, zostali poddani systemowej eksterminacji.

 

Informacje o działaniach podjętych przez Instytut Pamięci Narodowej

IPN CENTRALA

  • 14 czerwca 2020, Warszawa –  Jan Baster, wiceprezes Instytutu Pamięci Narodowej i dyrektor Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN Adam Siwek oraz Wojewoda Mazowiecki Konstanty Radziwiłł wzięli udział w uroczystościach pod Pomnikiem – Mauzoleum Ofiar Obozów Koncentracyjnych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach

     

  •  

     IPN BIAŁYSTOK

    Delegatura IPN w Olsztynie

    IPN GDAŃSK
    IPN KATOWICE
     IPN KRAKÓW

    Delegatura IPN w Kielcach

    ​IPN LUBLIN

    Delegatura IPN w Radomiu

    • 15 czerwca 2020, godz. 11.00, Radom – naczelnik Delegatury IPN w Radomiu Danuta Pawlik złożyła kwiaty pod pomnikiem poświęconym pamięci ofiar niemieckich obozów koncentracyjnych na cmentarzu rzymskokatolickim przy ul. Limanowskiego
    ​IPN ŁÓDŹ
    IPN POZNAŃ
    IPN RZESZÓW
    IPN SZCZECIN

    Delegatura IPN w Gorzowie Wielkopolskim

    ​​IPN WROCŁAW

    Stanisław RYNIAK, nr obozowy 31, ur. 21 listopada 1915 w Sanoku, w 1944 r. przeniesiony do KL Flossenbürg, pochowany na Cmentarzu Osobowickim we Wrocławiu
    Tadeusz SROGI, nr obozowy 178, ur. 10 stycznia 1919 r. w Sanoku. W 1944 r. przeniesiony do KL Flossenbürg, ochowany na Cmentarzu Osobowickim we Wrocławiu
    Jerzy JAROCH, nr obozowy 376, ur. 3 sierpnia 1921 w Sokołowie Małopolskim. W 1942 r. przeniesiony do KL Mauthausen, a następnie do KL Neuengamme. Pochowany na Cmentarzu Osobowickim we Wrocławiu.
    Uroczystość była możliwa dzięki rozszerzeniu akcji symbolicznego znakowania grobów na osoby ważne dla naszej zbiorowej pamięci i pochowane na terenie Dolnego Śląska, nie tylko bohaterów walk powstańczych i wyzwoleńczych.

    Delegatura IPN W Opolu

    publikacja na profilu facebook Delegatury IPN w Opolu infografik „To był twardy Polak. Świadek terroru” oraz „Harcerze w pasiakach”. Publikacje prowadzone do 30 czerwca 2020. Na stronie internetowej Radia Opole i TVP 3 Opole (patronów medialnych kampanii) pojawią się zakładki z infografikami.

    • 21 czerwca 2020,  Kluczbork – uroczysta msza św. w intencji polskich więźniów KL Auschwitz z  asystą ZHR

    do góry