Poznański oddział Instytutu Pamięci Narodowej zorganizował konferencję naukową „Solidarnościowa rewolucja w Wielkopolsce w latach 1980–1981”, która odbyła się w dniach 9–10 września 2010 r. w Sali Posiedzeń Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk przy ul. Mielżyńskiego 27/29 w Poznaniu.
Celem naszej konferencji była analiza przemian społecznych w latach 1980–1981, których głównym instrumentem była działalność Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”. Ten okres w historii Polski, potocznie zwany „karnawałem Solidarności”, był bezprecedensową w dziejach społeczeństw komunistycznych masową pokojową rewolucją, która dekadę później otworzyła drogę do upadku komunizmu w Europie Środkowej i Wschodniej. Zadaniem naszej konferencji była próba poszukania odpowiedzi na pytanie, czym był masowy ruch Solidarności w latach 1980–1981. Konferencja została podzielona na cztery bloki tematyczne:
I. Solidarność w perspektywie ogólnopolskiej
Referaty wygłaszane w tej części analizowały fenomen ruchu Solidarności i prezentowały wybrane aspekty i problemy solidarnościowej rewolucji w wymiarze ogólnopolskim.
II. Solidarność w Wielkopolsce
Referaty zgromadzone w tej części prezentowały dzieje poszczególnych postaci, wydarzeń, struktur zakładowych, ponadzakładowych i regionalnych NSZZ „Solidarność” oraz innych niezależnych organizacji działających w Wielkopolsce obejmującą ówcześnie obszar pięciu województw (kaliskie, konińskie, leszczyńskie, pilskie i poznańskie).
III. Solidarność w świadomości społecznej
Celem referatów zgromadzonych w tej części była interpretacja obrazu solidarnościowej rewolucji we współczesnej myśli i ideologii (mitologii) politycznej, dyskursie naukowym (historia, politologia, socjologia, filozofia) literackim i artystycznym (np. sztuki plastyczne) oraz w pamięci społecznej.
IV. Solidarność we wspomnieniach uczestników
W tej części zaprezentowane zostały wypowiedzi i wspomnienia członków NSZZ „Solidarność” w latach 1980–1981 i uczestników przemian społecznych w tym okresie z terenu Wielkopolski .
Szczegółowy program konferencji
Dzień I, 9 września 2010, Sesja: Solidarność w wymiarze ogólnopolskim
- 9:30–10:00: Dr Łukasz Kamiński (IPN Warszawa), Solidarność – rewolucja, ale czy samoograniczająca się?
- 10:00– 10:30: Prof. Krzysztof Łabędź (IP UJ), Solidarność” w świadomości społeczeństwa polskiego 1980–2010
- 10:30–11:00: Dr Małgorzata Świder (IH UO), SPD a Solidarność. 1980–1982
- 11:00–11:30: Dr Patryk Pleskot (IPN Warszawa), Więcej strachu niż nadziei? Dyplomacja Zachodu wobec „karnawału Solidarności” (1980–1981)
- 11:30–12:00: Dyskusja
12:00–12:30: Przerwa
- 12:30–13:00: Prof. Andrzej K. Piasecki (AP Kraków), Solidarnościowa rewolucja 1980–1981 w Turku. Studium przypadku dziejów Solidarności we wspólnocie lokalnej
- 13:00–13:30 Prof. Antoni Dudek (UJ/IPN Warszawa), Czy stan wojenny był nieuchronny? Władze PRL wobec NSZZ „Solidarność” przed 13 XII 1981
- 13:30–14:00 Dyskusja
14:00–15:30: Przerwa obiadowa
- 15:30–16:00: Marta Maciszewska (IF UAM), Solidarność w oczach krytyków
- 16:00–16:30: Juliusz Iwanicki (IF UAM), Narodowy pożar wolności. Idee polskiej Solidarności w myśli Józefa Tischnera i Leszka Kołakowskiego
16:30–17:00 przerwa
- 17:00:17:30 Prof. Krzysztof Brzechczyn (IPN Poznań/ IF UAM), Rewolucja ludowa o fałszywej świadomości: Solidarność w myśli Leszka Nowaka
- 18:00–18:30: Wiesław Hładkiewicz, Daniel Koteluk (IH UZ), Szkic o poglądach Anny Walentynowicz, ze szczególnym uwzględnieniem lat 1980–1981
- 18:30–19:00 Dyskusja
Dzień II, 10 września 2010, sesja: Solidarność w wymiarze wielkopolskim
- 9:00–9:30: Grzegorz Klonowski (IH UAM), Kontakty wielkopolskiej „Solidarności” z władzami
- 9:30–10:00: Przemysław Zwiernik (IPN Poznań), Region czy makroregion? Problemy z kształtowaniem struktury organizacyjnej i zakresu terytorialnego NSZZ „Solidarność” Wielkopolska
- 10:00–10:30: Dr Agnieszka Łuczak (IPN Poznań), Działalność wydawnicza Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego i Zarządu Regionu NSZZ „Solidarność” Wielkopolska w latach 1980–1981
- 10:30–11:00: Mateusz Otta, Społeczność VI Liceum Ogólnokształcącego im. I. J. Paderewskiego w Poznaniu wobec przemian tzw. karnawału „Solidarności”
- 11:00–11:30 Dyskusja
11:30–12:00 Przerwa
- 12:00–12:30: Dr Piotr Gołdyn (Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Koninie), Solidarność rolnicza w Konińskiem. Organizacja i działalność
- 12:30–13:00: Arkadiusz Małyszka (IPN Poznań), NSZZ „Solidarność” w gminie Swarzędz w latach 1980–1981
- 13:00–13:30: Dr Marek Kozłowski, Bogusław Śliwa (1944–1989) – działacz opozycji demokratycznej i „Solidarności” w Kaliszu
13:30–15:00 obiad
- 15:00–15:30: Prof. Jarosław Pasko (The State University of Management, Donieck), Solidarność and Orange Revolution: Common Central European Heritage and Normative Legitimization of Democratic Values
- 15:30–16:00: Grzegorz Majchrzak (IPN Warszawa), Przypadek Eligiusza Naszkowskiego
16:00–16:30 przerwa
- 16:30–17:00 Zbigniew Bereszyński (Opole), Od Armii Krajowej i WSGO „Warta” do „Solidarności” rzemieślniczej. Casus Karola Smoczkiewicza
- 17:00–17:30 Ks. Jarosław Wąsowicz (Archiwum Salezjańskie Inspektorii Pilskiej), Portret działacza: Franciszek Langner – przewodniczący KZ NSZZ "Solidarność" przy Zakładach Sprzętu Oświetleniowego „Polam” w Pile
- 17:30–17:50 Elżbieta Wojcieszyk (IPN Poznań), Kościół wobec „Solidarności” – działalność kapelana „Solidarności” ks. Antoniego Łassy – w „Zagłębiu Konińskim”
- 17-50–18:10 Krzysztof Kaźmierczak (Głos Wielkopolski), Rozpracowanie wielkopolskich delegatów na I Krajowy Zjazd NSZZ „Solidarność"”
- 18:10–19:00 Dyskusja i zakończenie konferencji