1grudnia 2014 r., o godz. 9.00, w Muzeumw Rybniku (Rynek 18) odbędzie się konferencja naukowa „Wielka Wojna z Górnym Śląskiem w tle. Pamięć – muzealia/projekty – źródła – postulaty badawcze".Organizatorami wydarzenia są: Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Katowicach,Muzeum w Rybniku oraz Stowarzyszenie Humanistyczne: Europa, Śląsk, Świat Najmniejszy
Okrągła,setna rocznica wybuchu I wojny światowej, mijająca w tym roku, skłania dorefleksji nad losami Górnego Śląska w czasie tej wojny. Tym bardziej, że tematten nie obfituje w opracowania badawcze. Wciąż brakuje zarówno syntez, jak istudiów przypadku, ukazujących sytuację w regionie w dobie wojny, którazakończyła długi wiek XIX i przyniosła radykalną odmianę oblicza świata iEuropy. Próbując kompleksowo spojrzeć na rozległą problematykę historii GórnegoŚląska lat 1914–1918, stawiamy pytania o dwie różne sfery zagadnień.
Popierwsze – o tematy, które wydają się warte analizy i opisania, którezapowiadają możliwość wyprowadzenia ciekawych konstatacji badawczych.Oczywiście, chodzi o tematy łączące dwa podstawowe komponenty: wojny i regionu.Tematów takich może być nieskończoność, niemniej wywołując hasło „postulatówbadawczych" oczekujemy przedstawienia co najmniej cząstkowych rezultatów badańnad konkretnymi zjawiskami, zatem zakładamy realizację danego projektubadawczego, a nie jedynie sformułowanie potencjalnie ciekawego hasławywoławczego. Po drugie, interesujący jest problem bazy źródłowej do hasła„Górny Śląsk lat 1914–1918". To kwestia nie tylko źródeł „tradycyjnych" –archiwaliów zgromadzonych w archiwach państwowych czy kościelnych, ale teżzbiorów odmiennego typu: prywatnych kolekcji korespondencji, zbiorówfotograficznych, innego typu muzealiów – artefaktów na różne sposobyumożliwiających wizualizację Wielkiej Wojny w odniesieniu do regionugórnośląskiego. Pytanie o archiwalia zazębia się tu z pytaniem o muzealia ikolekcje innego typu. Zaś wątek muzealny w naturalny sposób odsyła do tego, jakI wojna światowa obecna jest w przedsięwzięciach muzealnych i innychdziałaniach instytucjonalnych, których celem jest upamiętnianie tego okresu.
PROGRAM KONFERENCJI
Otwarcie9.00
Pamięć– 9.10–10.40
Moderacja – Sebastian Rosenbaum(IPN Katowice)
- drBernard Linek, Państwowy Instytut Naukowy – Instytut Śląski: Iwojna światowa we współczesnej historiografii i pamięci na Górnym Śląsku
- drMarcin Jarząbek, Uniwersytet Jagielloński: Gdzie się podziała pamięć o Iwojnie światowej w międzywojennym województwie śląskim?
- StanisławSzynkowski, Opole: Ślady Wielkiej Wojny na cmentarzach województwaopolskiego (wybrane przykłady)
- drBogdan Kloch, Muzeum w Rybniku: Pamięć Wielkiej Wojny z perspektywy rynkumodelarskiego – o pewnym doświadczeniu postrzegania konfliktu lat 1914–1918
Przerwa10.40–10.50
Muzealia/projekty– 10.50– 12.10
Moderacja – dr Bernard Linek(PIN – IŚ Opole)
- WeronikaWiese, Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej: Projekt konkursowy „Otwórzszufladę – I wojna światowa w rodzinnych wspomnieniach i dokumentach na GórnymŚląsku"
- ZbigniewGołasz, Muzeum Miejskie w Zabrzu: Odpryski Wielkiej Wojny. ZbioryMuzeum Miejskiego w Zabrzu dotyczące okresu I wojny światowej
- MartaPaszko, Muzeum w Rybniku: Kolekcja pocztówek rodziny Klement w zbiorachMuzeum w Rybniku jako źródło do badań nad losami Górnoślązaków w okresie Iwojny światowej
- drKrzysztof Gwóźdź, Muzeum w Tarnowskich Górach: Wojna z lokalnej perspektywy.Koncepcja i realizacja ekspozycji „W cieniu wielkiej wojny. Życie codzienne wpowiecie tarnogórskim w latach 1914–1918"
Przerwa12.10–12.20
Źródła– 12.20–14.20
Moderacja – dr Dawid Keller(Muzeum w Rybniku)
- NataliaKania, Archiwum Państwowe w Katowicach, Oddział w Gliwicach:Archiwalia z okresu I wojny światowej dotyczące Gliwic w zasobie gliwickiegoarchiwum
- KrzysztofLanger, Archiwum Państwowe w Katowicach, Oddział w Raciborzu:Archiwalia z okresu I wojny światowej dotyczące Rybnika i Raciborza w zasobie raciborskiego archiwum
- drWojciech Schäffer, Archiwum Archidiecezjalne w Katowicach: Iwojna światowa w materiałach z zasobu Archiwum Archidiecezjalnego w Katowicach
- MateuszŚciążko, Biblioteka Śląska: Wielka Wojna na słowa. Druki ulotne z lat1914–1918 w zbiorach Biblioteki Śląskiej
- drRenata Sput, Racibórz: Prasa górnośląska w okresie I wojny światowej naprzykładzie raciborskiego dziennika „Oberschlesischer Anzeiger"
Przerwaobiadowa 14.20–15.00
Postulatybadawcze I – 15.00–16.20
Moderacja – Zbigniew Gołasz(Muzeum Miejskie w Zabrzu)
- MałgorzataWitowska, Biblioteka Śląska: Życie muzyczne na Górnym Śląsku w latach1914–1918
- AleksandraKorol-Chudy, Muzeum Miejskie w Zabrzu: Formowanie się Jungwehry wZabrzu 1914–1915. Przyczynek do badań nad zagadnieniem
- MichałSapa, Uniwersytet Śląski: Praca kobiet w przemyśle Górnego Śląska podczasI wojny światowej
- drDawid Keller, Muzeum w Rybniku: Kolejarze KED Kattowitz wobec I wojnyświatowej (wybrane aspekty)
Przerwa16.20–16.30
Postulatybadawcze II – 16.30–17.30
Moderacja – dr Dawid Keller(Muzeum w Rybniku)
- drNorbert Mika, Racibórz: Ziemia raciborska w okresie I wojny światowej
- drPiotr Sput, Racibórz: Garnizon raciborski w okresie I wojnyświatowej
- KamilKartasiński, Uniwersytet Śląski: Z perspektywy mikrohistorii. Panewniki iLigota podczas I wojny światowej – rekonesans badawczy
17.30Zakończenie i podsumowanie konferencji
Serdeczniezapraszamy!