W związku z przypadającą w tym roku 70. rocznicą wprowadzenia dekretu PKWN o reformie rolnej Oddziałowe Biuro Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu, Polskie Towarzystwo Ziemiańskie oraz Fundacja im. Raczyńskich przy Muzeum Narodowym w Poznaniu zapraszają na konferencję naukową pt. „Ziemiaństwo wobec przemian gospodarczych na ziemiach polskich 1864–1944".
Podczas konferencji zaprezentowana zostanie szeroko rozumiana problematyka dekretu o reformie rolnej ogłoszonego 6 września 1944 r., jego aspekty prawne i historyczne. Omówione zostanie także zagadnienie wprowadzania podobnych dekretów w krajach Europy Środkowej po 1944 roku oraz przebieg reprywatyzacji po 1990 roku. Ponadto, tematem obrad będzie miejsce i rola ziemiaństwa w przemianach gospodarczych na ziemiach polskich w XIX i XX w.; postawy ziemian wobec rozwijającego się kapitalizmu i ich poglądy na potrzebę modernizacji rolnictwa. Poruszone zostaną również tematy związane z II wojną światową i sytuacją ziemiaństwa na terenach okupowanych przez III Rzeszę Niemiecką oraz Związek Sowiecki.
Konferencji będzie towarzyszyć wystawa pt. „Zagłada dworów w województwie białostockim po roku 1939" przygotowana przez OBEP IPN Białystok
Program konferencji:
Dzień pierwszy – 4 września 2014 (czwartek)
10:00 – otwarcie konferencji – dr Łukasz Kamiński, Prezes IPN
10:20 –11:40 Sesja I: XIX wiek
- prof. dr hab. Jarosław Kita (UŁ), Poglądy ziemiaństwa na modernizację rolnictwa ziem polskich.
- dr hab. Rafał Kowalczyk (UŁ), Ziemianie, nie ziemianie? Rzecz o tych, którzy związali się z przemysłem rolno−spożywczym na przełomie XIX i XX stulecia.
- dr Maria Korybut-Marciniak (UW-M w Olsztynie), Majątki ziemiaństwa polskiego na Kresach Północno-Wschodnich 1864-1918. Wybrane przykłady.
- dr Ewelina Kostrzewska (UŁ), Ziemianki Królestwa Polskiego wobec przemian gospodarczych 1864–1914. Postulaty i rzeczywistość.
- 11:40 – 12:10 dyskusja
12:15 – 13:15 przerwa obiadowa
13:20 – 16:30 Sesja II: II Rzeczpospolita
- prof. dr hab. Marek Przeniosło (UJK), Wpływ I wojny światowej na sytuację ekonomiczną ziemian.
- dr Marcin Chorązki (IPN Kraków), Publicystyka ziemiańska w kwestii reformy rolnej.
- dr Elżbieta Słabińska (UJK), Myśl gospodarcza ziemiaństwa w międzywojniu.
- 14:40 – 15:15 Dyskusja
15:15 – 15:30 przerwa kawowa
15:30 – 16:30
- Paweł Fiktus (UWr), Ziemiaństwo polskie wobec spółdzielczości II RP.
- Mikołaj Pietraszak Dmowski (Fundacja Raczyńskich), Ankieta dla ziemian „Gazety Rolniczej"
- dr hab. Tadeusz Janicki (UAM), Wielka własność ziemska a problem obronności Polski w ujęciu środowisk ziemiańskich w latach 1934 – 1939.
- 16:30 – 17:00 dyskusja
17:00 – 17:15 przerwa kawowa
17:15 – 18:15 Sesja III: Wojna i okupacja
- dr hab. Jerzy Gapys (UJK), Niemiecka polityka gospodarcza wobec ziemiaństwa na terenach okupowanych w latach 1939-1945.
- dr Łukasz Lubicz-Łapiński (IPN Białystok), Represje sowieckie wobec ziemian polskich na przykładzie woj. białostockiego.
- 18:15 – 18:45 dyskusja
19:00 kolacja
Dzień drugi – 5 września 2014 (piątek)
10.00 – 11.15 Konferencja prasowa poświęcona 70. rocznicy ogłoszenia przez PKWN dekretu o reformie rolnej i jej skutkom
11:15 – 15:30 Sesja IV: Dekret o reformie rolnej 6 września 1944 r.
- dr hab. Edward Skibiński (UAM), Leninowskie podstawy reformy rolnej w Polsce.
- dr hab. Zsuzsanna Varga (Eötvös Loránd University in Budapest), Zwycięzcy i przegrani: reforma rolna w państwach Europy Środkowej po 1944 r.
- dr Wojciech Mielewczyk (Muzeum Rolnictwa w Szreniawie), Regionalna specyfika przebiegu i skutków reformy rolnej 1944/45-1949 w Polsce.
- dr Longina Jakubowska, „Reprywatyzacja" w latach 1945-1948, czyli o próbach ziemiaństwa o zwolnienie części posiadłości spod reformy rolnej.
- mec. Maciej Obrębski, Konstytucjonalność Dekretu o przeprowadzeniu reformy rolnej a stanowisko Trybunału Konstytucyjnego
13:00 – 13:40 przerwa obiadowa
13:40 – 15:30
- Anna Łoś, dr inż. Marek Łoś (PTZ), Reforma rolna roku 1944 w świetle protokołów przejęcia majątków.
- dr Tomasz Łabuszewski (IPN Warszawa), Polskie podziemie niepodległościowego wobec dekretu o reformie rolnej – komunikat
- dr Elżbieta Jakimek Zapart (IPN Kraków), Podziemie niepodległościowe na Rzeszowszczyźnie wobec dekretu o reformie rolnej
- dr Tomasz Osiński (IPN Lublin), Funkcjonowanie majątków ziemskich w prasie (propagandzie) lat 1944-1956
- dr Agnieszka Łuczak (IPN Poznań), Polityka władzy wobec ziemiańskiego dziedzictwa kulturalnego w okresie wprowadzania dekretu o reformie rolnej
- Marcin Schirmer (PTZ), Reprywatyzacja w krajach Europy Środkowo-Wschodniej na
tle sytuacji w III RP. - 15:30 – 16:00 dyskusja i podsumowanie konferencji
Organizatorzy:
Czas: 4–5 września 2014 r. (czwartek-piątek)
Miejsce: Warszawa, Centrum Edukacyjne „Przystanek Historia", ul. Marszałkowska 21/25