Nawigacja

Konferencje naukowe

Informacja

Strona znajduje się w archiwum.

Konferencja naukowa „Książki ponad granicami żelaznej kurtyny. Napływ do kraju i recepcja polskiej literatury emigracyjnej przed 1989 r.” – Lublin, 23–24 września 2021 [Transmisja on-line]

W dniach 23–24 września w siedzibie IPN Lublin odbędzie się konferencja naukowa „Książki ponad granicami żelaznej kurtyny. Napływ do kraju i recepcja polskiej literatury emigracyjnej przed 1989 r.”

Jednym z celów emigracji politycznej po 1945 r. była troska o utrzymanie i rozwój wolnej kultury polskiej, która w kraju podlegała zniewoleniu ideologicznemu. Twórczość literacka na emigracji stała się narzędziem walki o wolność polityczną i tym samym o wolność myśli i słowa w Polsce.

Mimo żelaznej kurtyny, po wojnie, zwłaszcza po 1956 r., do rąk czytelników w Polsce dotarły miliony egzemplarzy książek i czasopism wydanych na Zachodzie, wśród nich tytuły polskich wydawnictw emigracyjnych. Szczególne miejsce zajmowały wśród nich prace historyczne, publicystyka polityczna, wspomnienia, literatura piękna i poezja, czasopisma poświęcone kulturze i zagadnieniom społeczno-politycznym oraz tłumaczenia klasyki zagranicznej. Książki i czasopisma otrzymywały przede wszystkim instytucje naukowe i kulturalne, przechowując je jako prohibita i udostępniając wedle restrykcyjnych zasad. Z czasem coraz więcej osób prywatnych miało dostęp do publikacji wydanych na Zachodzie. Niektóre były dopuszczone do obiegu legalnie, natomiast wiele tytułów, uznanych za „dywersję ideologiczną”, przemycano, narażając się na represje i szykany.

Książki i czasopisma zaspokajały różne potrzeby czytelników: kontaktu z wolą myślą, pogłębienia niezafałszowanej wiedzy o świecie i historii, własnego rozwoju zawodowego. Słowo pisane miało także moc mobilizowania jednostek i zbiorowości. Takie książki zyskały miano „książek zbójeckich”. Nieprzypadkowo jedną z najważniejszych form oporu wobec komunistycznej władzy w PRL był niezależny ruch wydawniczy, w którym obok tekstów autorów krajowych, prezentowana była literatura i publicystka twórców emigracyjnych. Również wydawnictwa emigracyjne sięgały po prace niezależnych twórców krajowych.

​Tym zagadnieniom będzie poświęcona konferencja „Książki ponad granicami żelaznej kurtyny. Napływ do kraju i recepcja polskiej literatury emigracyjnej przed 1989 r.”, która odbędzie się w dniach 23–24 września br., zorganizowana przez Oddziałowe Biuro Badań Historycznych IPN w Lublinie.

Wydarzenie transmitowane będzie na kanale YouTube IPN Lublin i na Facebook.com/IPN.Lublin


Program:

23 WRZEŚNIA 2021

10.00 Otwarcie konferencji

Panel 1 : Inicjatywy wydawnictw emigracyjnych adresowane do kraju

Prowadzenie: dr Agata Fijuth-Dudek (WSPA w Lublinie)

  • 10.15–10.35 prof. dr hab. Rafał Habielski (UW/IPN), Indywidualne i instytucjonalne inicjatywy rozpowszechniania literatury emigracyjnej w Polsce
  • 10.35–10.55 dr Małgorzata Ptasińska (IPN), Polityka wydawnicza Jerzego Giedroycia a Kraj 1956–1989
  • 10.55–11.15 Justyna Wysocka, Książki i kwartalnik Oficyny Poetów i Malarzy w kraju
  • 11.15–11.35 dr hab. Mirosław Supruniuk (UMK), Druki wydawane na papierze biblijnym i w miniaturze, wysyłane do Polski w latach 1945–1989
  • 11.35–11.55 Dyskusja
  • 11.55–12.10 Przerwa

 

Panel 2: Historiografia emigracyjna a historiografia krajowa

Prowadzenie: dr hab. Sławomir Łukasiewicz prof. KUL (KUL/IPN)

  • 12.10–12.30 prof. dr hab. Rafał Stobiecki (UŁ), Dualizm w historiografii polskiej po 1945 r.
  • 12.50–13.10 Dyskusja

 

 

Panel 3: Literatura emigracyjna a drugi obieg wydawniczy

Prowadzenie: dr Małgorzata Choma-Jusińska (IPN)

  • 14.30–14.50 dr hab. Beata Dorosz prof. IBL PAN, Literatura emigracyjna w drugim obiegu. Rekonesans bibliograficzny
  • 14.50–15.10 dr hab. Dobrochna Dabert prof. UAM, Literatura emigracyjna w drugim obiegu wydawniczym
  • 15.10–15.30 dr Jan Olaszek (IPN/ISP PAN), Badacz źle obecnych. Roman Zimand i literatura emigracyjna
  • 15.30–15.50 dr Jan Malicki (SEW UW), Emigracyjna literatura sowietologiczna w podziemnym ruchu wydawniczym
  • 15.50–16.10 Dyskusja
  • 16.10–16.30 Przerwa
  • 16.30–18.00 Dyskusja: Czy książki wywołują rewolucję? – prof. dr hab. Paweł Rodak (UW), prof. dr hab. Andrzej Friszke (ISP PAN); prowadzenie: prof. dr hab. Iwona Hofman (UMCS)

 

 

24 WRZEŚNIA 2021

  • 9.00–10.40 Dyskusja: Okiem wydawcy, okiem czytelnika – Nina Smolar, Andrzej Mietkowski; prowadzenie: dr Małgorzata Choma-Jusińska
  • 10.40–10.50 Przerwa

Panel 4: Twórcy emigracyjni w kraju

Prowadzenie: dr Małgorzata Ptasińska (IPN)

  • 10.50–11.10 dr hab. Grzegorz Pełczyński prof. UWr, Recepcja twórczości Michała K. Pawlikowskiego w komunistycznej Polsce
  • 11.10–11.30 dr hab. Zdzisław Kudelski (KUL), Józef Czapski: między rolą artysty a powinnością świadka historii
  • 11.30–11.50 dr Ewelina Górka (UMCS), Twórczość Czesława Straszewicza w Instytucie Literackim w Paryżu i Radiu Wolna Europa w latach 1946–1962
  • 11.50–12.10 dr hab. Maciej Nowak (KUL), Od natychmiastowego uznania przez całkowite zapomnienie do ponownego odkrycia. Recepcja twórczości Andrzeja Bobkowskiego w PRL
  • 12.10–12.30 dr Agata Fijuth-Dudek (WSPA w Lublinie), Krytyka literacka Konstantego A. Jeleńskiego w paryskiej „Kulturze”. Transfer idei i wartości za żelazną kurtynę
  • 12.30 Dyskusja.

 

 

 

  • Program wydarzenia
    Program wydarzenia
  • Program wydarzenia
    Program wydarzenia
do góry